این گزارش نشان میدهد چگونه فناوریهای جدید، از جمله هوش مصنوعی، نظارت همهجانبه فنی و دادههای کلان، بازی جاسوسی را تغییر داده و سازمانهای اطلاعاتی را وادار به بازنگری در روشهای سنتی خود کرده است.
چالشهای جدید در دنیای جاسوسی
جاسوسی، هنری باستانی است که قدمت آن به برخی متون مذهبی و تاریخی از جمله کتاب مقدس، متون یونانی، پارسی و چینی بازمیگردد. این هنر بر دو ستون اصلی استوار بوده است: پنهانکاری (پوشش) و تکنیکهای مخفیسازی حرکات و ارتباطات (تجارت جاسوسی).اما فناوریهای مدرن این دو ستون را متزلزل کردهاند. نظارت همهجانبه فنی، شامل دوربینهای مداربسته مجهزبه تشخیص چهره،حسگرهای بیومتریک وردیابی تلفنهایهمراه امکان مخفی ماندن جاسوسان رابه شدت کاهش داده است.
شناسایی با قدم زدن
آرون براون، افسر سابق سیا و تکاور ارتش از پیشگامان این تحول است. او درسال۲۰۱۸ و زمانی که هنوز افسر سیا بود، در مطلبی هشدار داد که الگوریتمهای تشخیص راهرفتن بهزودی قادر خواهند بود افراد رانهتنها از طریق چهره،اثر انگشت یا DNA،بلکه ازطریق نحوه راه رفتنشان شناساییکنند.این پیشبینیکه آن زمان ازسوی برخیهمکارانشبهعنوان «هراسافکنی» تلقی شد، حالا به واقعیت پیوسته است. مطالعهای در ماه گذشته نشان داد مدل هوش مصنوعیFarSight با استفاده از تشخیص راهرفتن، بدن و چهره تا ۸۳ درصد در شناسایی افراد از فاصله هزار متری دقت دارد؛ حتی زمانی که چهره آنها مخفی باشد.
عملیاتی که ممکن شد
این فناوریها نشاندهنده تغییر الگوها درجاسوسی هستند.درگذشته، جاسوسان سیا مانند آنتونیو ج. مندز،رئیس بخش تغییر چهره در دهه ۱۹۸۰ از ماسکهای پیچیده و تکنیکهای جعلی برای تغییر ظاهر افراد استفاده میکردند. این تکنیکها که در سریالهایی مانند «آمریکاییها» یا فیلمهای «مأموریت غیرممکن» به تصویر کشیده شدهاند، مانند آثار هنری بودند اما امروز فناوریهای تشخیص هویت پیشرفته، این روشهای سنتی را ناکارآمد کردهاند.
جذب جاسوس از راه دور
در حالی که فناوریهای جدید فرصتهایی را برای سیا فراهم میکنند، چالشهایی نیز به همراه دارند. جان رتکلیف، مدیر سیا در جلسه تأیید سنا اعلام کرد که جمعآوری اطلاعات انسانی در سطح مورد نیاز نیست. از سال ۲۰۱۹ استخدام جاسوسان جدید به میزان دو رقمی کاهش یافته است. رتکلیف، بازسازی نیروی جاسوسی را در اولویت قرار داده اما این کار با موانع متعددی روبهروست. به عنوان مثال، شهر پکن به تنهایی بیش از یک میلیون دوربین مداربسته دارد که بسیاری از آنها مجهز به برنامههای تشخیص چهره پیشرفته هستند و میتوانند میلیونها نفر را بهصورت همزمان ردیابی کنند.
سیا برای جذب جاسوسان جدید به روشهای خلاقانه روی آورده است. در ماه می ۲۰۲۵ این سازمان دو ویدئو به زبان چینی را که با هدف تشویق مقامات ناراضی چینی به همکاری با آمریکا طراحی شده بود منتشر کرد. این ویدئوها که به شکافهای ثروت در چین و ناپدید شدن ناگهانی مقامات حزب کمونیست اشاره داشت، بخشی از استراتژی جدید سیا برای جذب جاسوسان از راه دور بود. این رویکرد سال ۲۰۲۳ و برای جذب روسهای ناراضی از جنگ اوکراین موفقیتهایی کسب کرده بود.
فرصتهای هوش مصنوعی
سیا از هوش مصنوعی نهتنها برای تحلیل بلکه برای کمک به جاسوسان در پنهان ماندن استفاده میکند. ناند مولچاندانی، اولین مدیر فناوری سیا، ابزارهایی توسعه داده که به تحلیلگران اجازه میدهد با نسخههای مجازی رهبران خارجی گفتوگو کنند.این ابزارها که با دادههای جمعآوریشده از منابع مخفی و عمومی ساخته شدهاند، به پیشبینی رفتارها کمک میکنند. علاوه بر این، فناوریهای جدید به جاسوسان کمک میکند در شهرهای تحت نظارت شدید، مانند کشورهای اقتدارگرا حرکت کنند. سیا همچنین در حال همکاری با بخش خصوصی است.داون مایرریکس که بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱ مدیر بخش علم و فناوری سیا بود، پس از بازنگری تلاشهای سازمان بر لزوم پذیرش فناوریهای تجاری تأکید کرد. اما همکاری با بخش خصوصی چالشهایی دارد؛ از جمله بروکراسی پیچیده و نیازهای محرمانه سیا. مولچاندانی با اصلاح فضای کاری و سادهسازی قوانین تلاش کرده این همکاری را تسهیل کند.
آینده جاسوسی
جهان جاسوسی سال ۲۰۲۵ در حال تغییر سریع است. فناوریهای جدید از هوش مصنوعی گرفته تا دادههای کلان و نظارت همهجانبه، قوانین بازی رابازنویسی کردهاند.سیاودیگرسازمانهای اطلاعاتی بایدبین حفظ محرمانگی وبهرهگیری از فناوریهای جدید تعادل برقرار کنند. همانطور که آرون براون میگوید، برخی از باهوشترین افراد سیا در حال کار روی این مسائل هستند و راهحلهای نوآورانهای ارائه میدهند.این تحولات فقط به سیا محدود نمیشود. چین نیز به شدت در هوش مصنوعی سرمایهگذاری کرده و از آن برای تحلیل اطلاعات، برنامهریزی عملیاتی و بهبود هدفگیری نظامی استفاده میکند. رقابت برای برتری در هوش مصنوعی به یک مسابقه جهانی تبدیل شده که میتواند آینده امنیت جهانی را شکل دهد.