رقابت دانش‌بنیان‌ها برای گره‌گشایی از مشکلات کشور

از این‌رو امروزه تمام کشورهای پیشرفته با سرمایه‌گذاری درحوزه علم و دانش توانسته‌اندعلم رابه فناوری ومتعاقب آن به ثروت تبدیل وبه توسعه همه‌جانبه فرهنگی، اقتصادی واجتماعی کشورشان دست پیدا کنند ودرجهت اعتلای فرهنگ، ارتقای سطح زندگی مردم وجامعه‌شان گام بردارند.هرچند این مهم اکنون درکشورما نیزموردتوجه قرارگرفته ونقش علم وفناوری وشرکت‌های دانش‌بنیان دراقتصاد ایران نیزاهمیت چشمگیری یافته است، اما هنوزدرحوزه‌های مختلف به‌ویژه درحوزه‎‌هایی مانند هوش‌مصنوعی، برنامه‌نویسی،امنیت سایبری، رباتیک و پهپادها با مشکلاتی مواجه هستیم‌ که گره آنها تنها به دست نخبگان‌جوان کشوربازمی‎‌شود.المپیک فناوری (TechOlympics۲۰۲۴) ازجمله جدیدترین طرح‌های معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری است که به میزبانی پارک فناوری پردیس با هدف ترویج رقابت درحوزه‌های فناوری، شناسایی استعدادهای برتر حوزه‌های مختلف فناوری و معرفی این استعدادها به شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان از اول آبان به مدت هفت روز در منطقه بین‌المللی نوآوری ایران (پارک فناوری پردیس)آغازبه کارکرده است؛ رویدادی که بستری برای رقابت افراددرحوزه‌های مختلف فنی ایجاد کرده وبرای نخستین باردرشش رشته اصلی شامل هوش‌مصنوعی، برنامه‌نویسی، امنیت سایبری، رباتیک،ربات‌های جنگجووپهپاد برگزارمی‌شود وهرکدام ازاین حوزه‌ها ازچندین لیگ مختلف تشکیل شده‌اند تاحیطه‌های مختلف تخصصی رادرهرحوزه پوشش دهند.المپیک فناوری بستری‌ برای رقابت افراددرحوزه‌های مختلف فنی است‌که برای اولین باردرپنج رشته اصلی‌شامل هوش‌مصنوعی، برنامه‌نویسی،امنیت سایبری، رباتیک و پهپاد برگزار شده است.هریک از این رقابت‌ها خود ازچندین لیگ مختلف تشکیل شده تا حیطه‌های مختلف تخصصی را درهرحوزه پوشش دهد.این لیگ‌هادرحوزه برنامه‌نویسی شامل لیگ‌های الگوریتم،JAVA، PHP وFront-end،رقابت‌های هوش‌مصنوعی شامل لیگ‌های پردازش متن، پردازش داده و پردازش تصویر و رقابت‌های رباتیک شامل لیگ خودروهای خودران، ربات‌های ورزشی، ربات‌های امدادگر، ربات‌های جنگنده و ربات‌های پرنده است. رقابت‌های پهپادی نیز شامل لیگ پرنده‌های سرعتی، لیگ پرنده‌های فضای بسته ورقابت‌های امنیت سایبری شامل لیگRed Team، Blue Team ولیگCTF برنامه‌ریزی شده‌اند.ربات‌های جنگجو نیزدرسه لیگ سبک‌‌وزن، سنگین‌‌وزن و دانش‌آموزی به رقابت می‌پردازند.
 
ورود به فناوری‌های برافکن و آینده‌ساز
مجتبی جباری‌پور، معاون توسعه منطقه بین‌المللی نوآوری ایران درباره جزئیات این المپیک می‌گوید: المپیک فناوری با شعار «رقابت تعالی استعدادها و نخبگان، موفقیت اکوسیستم فناوری و نوآوری و سربلندی کشور» برگزار شده است. اولویت پارک فناوری پردیس در این المپیک به‌سوی فناوری‌های برافکن است؛ فناوری‌هایی که آینده تکنولوژی و جوامع را توسعه و شکل می‌دهد. نخبگانی هم که در المپیک فناوری حضور دارند در حوزه‌های فنی، فناوری و مهارتی رقابت می‌کنند. هدف این المپیک رقابت در حوزه دانش نیست، بلکه راه‌یافتگان به مرحله نهایی درسطحی ازتوانمندی فنی قرار دارند که می‌توانند مسأله و مشکلی از کشور را برطرف کنند. وی می‌افزاید:هدف منطقه بین‌المللی نوآوری ایران ومجموعه زیرساخت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان از برگزاری این رویداد، شناسایی استعدادها و نخبگان است. این رویداد دو نیاز «عملیاتی و کارکردی» و «استراتژیک و عملیاتی» را برطرف می‌کند. در حوزه عملیاتی به‌عنوان پارک فناوری و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان اگر قصد داریم شرکت‌های دانش‌بنیان موفقی داشته باشیم باید روی این عنصر اصلی یعنی استعدادها تمرکز کنیم. این استعدادها عامل موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان هستند. در حوزه استراتژیک نیز طی دهه‌های اخیر، مفهومی با عنوان جنگ برای استعدادها در ادبیات علمی رواج یافته است. اگر کشور و ملتی بتواند این استعدادها را کشف و استفاده کند، جزو کشورهای پیشروی جهان محسوب خواهد شد. مجموعه این دلایل باعث شد ما نخستین المپیک فناوری را برگزار کنیم تا به توسعه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان‎ها با به‌کارگیری و شناسایی جوانان مستعد و نخبه کشور شتاب دهیم.
 
شناسایی و به‌کارگیری نخبگان در ایستگاه کار
سجاد عباسی‌فشمی، مدیرکل اداره ترویج و توسعه خوشه‌های نوآوری پارک فناوری پردیس و دبیر رویداد المپیک فناوری در این خصوص می‌گوید: المپیک فناوری مشابه المپیک ورزشی در پنج رشته فناوری، هوش‌مصنوعی، برنامه‌نویسی، امنیت سایبری، رباتیک و پهپادی برگزار شده و رقابت‌کنندگان در لیگ‌های مختلف با یکدیگر به رقابت می‌پردازند. برای مثال در بخش برنامه‌نویسی لیگ الگوریتم، پایتون و Front-end و درحوزه رباتیک، ربات‌های سرعتی، شهری، امدادرسان و انباردار شرکت کرده‌اند.وی می‌افزاید: هدف اصلی ما از برگزاری این المپیک، شناسایی استعدادها و به‌کارگیری نخبگان و مهیاساختن شرایطی برای پیشگیری ازمهاجرت آنهاست.به همین منظور درالمپیک فناوری ایستگاه کار تعبیه شده است.دراین ایستگاه سازمان‌ها، نهادها و شرکت‎های مختلف دولتی و خصوصی حضوردارند که پس از پایان المپیک، راه‌یافتگان و برگزیدگان بنابر نیاز این ارگان‌ها جذب و استخدام ‌شوند.وی تصریح می‌کند: این المپیک در چند مرحله برگزار می‌شود؛ حدود ۶۳۸۰ نفر در این رویداد ثبت‌نام کرده‌اند که فقط در هر حوزه‌ای به ۲۰۰نفر مجوزحضور در المپیک فناوری داده‌ایم. بقیه افراد در رقابت مقدماتی حذف شده‌اند و تنها برگزیدگان به این مرحله راه‌یافته‎اند. در نهایت در پایان این المپیک رتبه‌های نخست، دوم و سوم هر حوزه و لیگ معرفی خواهند شد.
 
مسابقه‌ای برای کشف باگ‌های سامانه‌های خدماتی
از بخش‌های این المپیک مسابقات Bug Bounty (مسابقات کشف باگ‌های امنیتی) است. باگ ‌بانتی برنامه‌هایی هستند که یک وب‌سایت، اپلیکیشن یا حتی سخت‌افزار سازمان برای کشف باگ‌های سرویس خود به‌خصوص رخنه‌ها و باگ‌های امنیتی‌اش‌ به افراد و هکرها پاداش و جایزه می‌دهد. هدف از این برنامه، کشف آسیب‌پذیری‌های امنیتی پیش از انتشار عمومی آنهاست.
محمدامین کریمان، راهبر اجرایی پلتفرم باگ‌بانتی لیگ امنیت سایبری المپیک فناوری می‌گوید: باگ بانتی دورهمی هکرهای کلاه‌سفید و قانونی است که افراد شرکت‌کننده آغازبه باگ‌زدن(پیداکردن خطاها و ایرادها)ازسامانه‌ها واقعی وخدماتی می‌کنند.وی می‌افزاید: این رقابت از روز اول به مدت سه روز برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان در این مدت با دانش تخصصی خود شروع به ارزیابی سامانه‌ها می‌کنند. در نهایت امتیازات جمع‌آوری و افراد منتخب معرفی می‌شوند.‌ هر شرکت‌کننده‌ای که باگی پیدا کند، علاوه بر کسب امتیاز، حق‌الزحمه‌ای هم دریافت خواهد کرد.
 
رقابت برنامه‌نویس‌ها در چهار لیگ برنامه‌نویسی
پایتون زبان برنامه‌نویسی شی‌ءگرا، متن باز، تفسیری، سطح بالا و همه‌منظوره است. ساختار زبانی و دیدگاه شیءگرای پایتون به گونه‌ای طراحی شده که برنامه‌نویس امکان نوشتن کد منطقی و بدون ابهام برای پروژه‌های کوچک و بزرگ داشته باشد. از رقابت‌های برنامه‌نویسی المپیک فناوری به‌صورت آنلاین در مسیر پایتون ــ جنگو برگزار شده است.
علی لطفی، مدیر مسابقات برنامه‌نویسی المپیک فناوری می‌گوید: رقابت‌های برنامه‌نویسی در چهار مسیر برگزار می‌شود. در روز نخست، رقابت پایتون ــ جنگو برگزار شد که طی آن تیم‌های برتر در مدت سه ساعت به سوالات پاسخ دادند. در مرحله مقدماتی ۸۱۲ شرکت‌کننده به‌صورت آنلاین در مسیر پایتون ــ جنگو حضور داشتند. در این رقابت ۱۲۲ نفر به‌صورت تیم‌های دونفره و حضوری به رقابت ‌پرداختند.وی می‌افزاید: در مجموع در چهار لیگ مسابقات برنامه‌نویسی، ۳۲۹۶ نفر در مرحله اول انتخابی شرکت کردند که در روز نخست مرحله فینال رقابت‌های یک‌روزه برگزار و سه تیم به‌عنوان برترین‌های این رقابت معرفی شدند.وی درباره نحوه برگزاری این رقابت می‌گوید: این رقابت بر بستر سامانه‌ای برگزار شده است. در این سامانه ۷ ــ ۵ سؤال ارائه می‌شود و شرکت‌کنندگان در همان لحظه کدهایی ارسال می‌کنند. پاسخ این کدها از سوی سیستم سامانه داوری، نمره‌دهی می‌شود و در جدول امتیازات قرار می‌گیرد.
 
ایجاد سه لیگ جدید مطابق با استانداردهای دنیا
بحث رباتیک و پهپاد نیز از موضوعاتی است که امسال برای نخستین‌بار در المپیک فناوری با همکاری فدراسیون جهانی رباتیک و هوش‌مصنوعی (فیرا) با هدف رشد مهارت‌های فردی در حوزه‌های مهندسی، الکترونیک و هوش‌‌مصنوعی و همچنین تقویت کار تیمی، ارتباطات بین‌المللی و معرفی آخرین دستاوردهای فناوران به سرمایه‌گذاران برگزار شد.
سروش صادق‌نژاد، دبیر بخش رویداد رباتیک و پهپاد المپیک فناوری ۲۰۲۴ می‌گوید: این بخش از رقابت‌های لیگ‌ المپیک فناوری در قالب ۱۴لیگ بخش رباتیک وسه لیگ بخش پهپادها دردو حوزه دانش‌آموزی و دانشجویی برگزار می‌شود. رقابت‌های هر دو بخش به‌صورت همزمان برگزار می‌شود و تیم‌ها طی شش روز در رقابت‌های مقدماتی، نیمه‌نهایی و فینال با یکدیگر به رقابت می‌پردازند؛ حدود ۳۰درصد از هر لیگ به مرحله نیمه نهایی وارد می‌شوند و ۵۰درصد از شرکت‌کنندگان نیز در مرحله نیمه‌نهایی به مرحله فینال راه می‌یابند.وی می‌افزاید: مسابقات رباتیک این رویداد از استانداردهای جهانی تبعیت می‌کنند. امسال در بخش رقابت‌های رباتیک سه لیگ جدید ربات‌های انباردار در حوزه دانش‌آموزی و شبیه‎ساز خانه هوشمند برای رده سنی زیر ۱۴سال و رده سنی۱۴تا ۱۹سال بر اساس استانداردهای دنیا لحاظ شده است. تعریف چنین لیگ‎هایی براساس استانداردهای دنیا می‏تواند تمرینی برای حضور در لیگ جهانی باشند. به احتمال زیاد شبیه‎‌سازخانه هوشمند با توجه به کیفیتی که دارد به‌عنوان یکی از لیگ‎های آینده فدراسیون جهانی درمسابقات جهانی قرار خواهد گرفت. وی بیان می‎کند: حوزه پهپادها در دنیا نیز دو رویکرد سرعت ربات‎ها و رقابت امداد داخل سالن را پوشش می‎دهد.رقابت‎های امدادداخل سالن نیزبا توجه به چالش‎ها و ماموریت‏هایی که ربات‏ها در قالب وسیله‌ای امدادی داشته باشند،برنامه‎ریزی، طراحی و ساخته می‏شوند.دراین نوع رقابت‌ها معمولا دانشجویان شرکت می‌کنند. مسابقات سرعت ربات‎ها نیزحوزه‌های ناوبری را پوشش می‎دهد وویژه دانش‌آموزان طراحی شده است. با توجه به پلتفرم استانداردی که دراین حوزه وجود دارد،دانش‌آموزان می‎توانند در این حوزه روی برنامه برنامه‌نویسی و الگوریتم کار کنند.