پیامدهای اقتصادی و امنیتی کریدور زنگزور | غفلت ایران از منطقه قفقاز | خطای استراتژیک روسیه 

به گزارش جام جم آنلاین، احسان موحدیان درباره اولویت‌های سیاست خارجی کشورمان توضیح داد: همه کشورها در حوزه سیاست خارجه‌ نگاه ویژه‌ای به کشورهای همسایه خود دارند‌.  به این ترتیب برای ما نیز به دلایل مختلف این مهم باید مورد توجه قرار گیرد. برای نمونه ‌همسایه‌های ما در ‌رفع مشکلات تحریم به ما کمک می‌کنند.

‌وی با اشاره به اینکه در این بین بحث کریدورهای انتقال کالا و انرژی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، عنوان کرد:‌ کریدورهای انتقال کالا و انرژی ‌در منطقه در حال شکل گیری است و می‌توان گفت تا حدود پنج سال آینده آنها به تثبیت خواهند رسید. به همین دلیل چنانچه به این مساله توجه لازم را نداشته و با همسایه‌هایمان در این خصوص تعامل نداشته باشیم. خسارت سنگینی به کشور تحمیل خواهد شد.

این کارشناس مسائل قفقاز ادامه داد: بنابراین باید با تعامل با همسایه‌ها شرایطی ایجاد کنیم تا‌ این کریدورها از داخل کشورمان نیز عبور کنند، زیرا اگر فرصت‌ را از دست بدهیم، پس از شکل گیری این کریدورها دیگر نمی‌توان کار خاصی انجام داد.

‌موحدیان درباره اهمیت این موضوع تاکید کرد: وقتی این کریدورها از کشوری عبور می‌کنند بنادر، راه‌آهن و جاده‌های آن بین‌المللی می‌شود و در نتیجه حفظ امنیت، پایداری و تمامیت ارضی چنین کشوری برای جهان اهمیت پیدا می‌کند.

‌وی یادآور شد: وقتی یک کشور بندر مهم، راه‌آهن و جاده بین‌المللی نداشته باشد و دیگر کشورها برای تامین انرژی و کالا نیازی به آن نداشته باشند، شرایط نامناسبی خواهد داشت، زیرا در کنار متحمل شدن خسارت‌های اقتصادی بازیگر مهمی نیز در عرصه بین‌الملل نخواهد بود و امنیت‌اش هم زودتر به خطر می‌افتد.

این کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به اینکه کشورهای همسایه ما در حال ایجاد کریدورهای مختلفی هستند، خاطرنشان کرد: برای نمونه ‌ترکیه به تازگی میزبان نشستی در این خصوص با حضور عراق، قطر و امارات بود و در حال برنامه‌ریزی برای ایجاد کریدوری  است که قرار است  از بندر فاو عراق به سمت ترکیه و سپس اروپا کشیده شود.

به گفته وی چنین کریدور هایی سبب ‌کم اثر شدن کریدورهای شمال - جنوب کشورمان می‌شود.

موحدیان با بیان اینکه کریدور جعلی زنگزور نیز قرار است کشورهای چین و ‌آسیای مرکزی را به اروپا وصل کند، عنوان کرد: حلقه مفقوده این کریدور برای ترکیه منطقه جنوب ارمنستان است، چون ارمنستان به دنبال حفظ حاکمیت خود بوده و هنوز ‌به این کریدور به شیوه ای که مدنظر غرب بوده، نپیوسته است.

این کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به اینکه تلاش می‌کنند این کریدور در جنوب ارمنستان شکل بگیرد، توضیح داد: اما قائل به حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی ارمنستان نیستند و ادعا می‌کنند اگر قرار است‌ کریدور یا حتی جاده‌ای در این منطقه ایجاد شود باید ‌شرکتی بین‌المللی آن را کنترل کند و این کار پوششی برای حضور غرب است.

وی با اشاره به اینکه برای ایجاد کریدورهای دیگر نیز در منطقه برنامه ریزی می‌شود، خاطرنشان کرد: تکلیف این کریدورها تا حدود پنج سال آینده مشخص می‌شود. به همین دلیل در این مدت باید تمام انرژی خود را برای رفع مشکلات به کار بگیریم. برای نمونه باید به تقویت ارتباطات ریلی ‌ و بنادر کشور توجه شود و برای ایجاد ظرفیت‌های جدید نیز تلاش کرد، زیرا ‌پس از ایجاد این کریدور‌ها دیگر نمی‌توان کار خاصی انجام داد.

موحدیان درباره نقش و مواضع روسیه در ایجاد کریدور زنگزور نیز بیان کرد: روسیه نیز به فکر منافع خود است و می‌گوید به دلیل جنگ اوکراین تحریم شده ‌و برای صادرات و واردات به مسیرهای جایگزین به جای مسیرهای مسدود شده توسط غرب و متحدانش نیاز دارد. در واقع با توجه به اینکه مسیرهای ریلی و بزرگراهی و خطوط انتقال انرژی ما تکمیل نیست، آنها‌ معطل ما نمی‌مانند و از ظرفیت دیگر کشورها استفاده می‌کنند.

این کارشناس مسائل قفقاز با بیان اینکه دولت جدید باید روی این مساله تمرکز کند، گفت: غفلت از این ‌ مساله  خسارت سنگینی برای کشور در پی دارد‌.

وی عنوان کرد: ما بیشتر تمرکز خود را روی منطقه غرب آسیا  گذاشته‌ایم و توجه‌ ‌لازم را به قفقاز نمی‌کنیم. این در حالی است که رقبای ما در این منطقه فعال هستند.

موحدیان درباره پیامدهای ایجاد کریدور زنگزور برای کشورمان توضیح داد: ایجاد این کریدور سبب می‌شود که‌ کریدورهای شمال - جنوب کشورمان ‌تا حد زیادی خنثی شوند.

این کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به اینکه ایجاد این کریدور سبب می‌شود کشورمان تا حد زیادی ‌از بازارهای انرژی ‌کنار گذاشته ‌شود، تاکید کرد:‌ با ایجاد کریدور زنگزور اروپا و ترکیه نیازشان به انرژی را از طریق ‌ کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی تامین خواهند کرد. در واقع یکی از اهداف آنها انتقال  گاز ترکمنستان از طریق این کریدور است‌.

وی درباره نقش صهیونیست‌ها و ناتو در ایجاد این کریدور نیز یادآور شد: اشغال جنوب ارمنستان‌ سبب سرازیر شدن طیف متنوعی از نیروهای ضد ایرانی به منطقه خواهد شد.

موحدیان افزود: به این ترتیب نیروهای تجزیه طلب پان‌ترک راحت‌تر در منطقه حاضر می‌شوند و مناطق آذری ما را تحت تاثیر قرار خواهند داد. علاوه بر این نیروهای وهابی و تکفیری نیز بیشتر در منطقه نقش آفرینی می‌کنند و به این شکل کشورمان با چالش‌های امنیتی و اقتصادی مواجه خواهد شد.

این کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به اینکه آنها به دنبال ‌ آزار روسیه و چین نیز هستند، خاطرنشان کرد: شکل‌گیری این کریدور حضور نیروهای ناتو و نظامی غرب را ‌در منطقه تشدید می‌کند و آنها از طریق‌ دریای کاسپین ‌می‌توانند به مناطق دیگر آسیای مرکزی نیز  دست پیدا کنند.

وی با بیان اینکه آسیای مرکزی و قفقاز همیشه حیاط خلوت روس‌ها بوده است، بیان کرد: اما با این اتفاق نفوذ روسیه در منطقه  به خطر می‌افتد و با‌ راحت‌تر شدن دسترسی غرب به چین‌،‌ امنیت، ثبات و اقتصاد چین نیز به خطر خواهد افتاد.

موحدیان خاطرنشان کرد: روس‌ها تصور می‌کنند با کنترل این کریدور می‌توانند تحریم‌ها را دور بزنند. اما در چند سال اخیر با نفوذ ناتو در منطقه ‌شاهد کاهش نقش آفرینی روسیه بوده‌ایم.

‌ این کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به اینکه این رویکرد نشان می‌دهد‌ روس‌ها در اشتباه هستند و تصور می‌کنند همچنان می‌توانند‌ ارتباطات کشورهای قفقاز را کنترل کنند، گفت: در واقع روس‌ها‌ طرز فکر اشتباهی دارند، چون کشورهای قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی ارتباطات سیاسی، اقتصادی و امنیتی خود را با غرب گسترش داده‌اند.

وی یادآور شد: برای نمونه ارمنستان که تا چند سال پیش کاملا ‌به روسیه وابسته بود این روزها به دنبال کاهش و در نهایت اخراج نیروهای نظامی روسیه است و می خواهند روسیه را نیز به تدریج از اقتصاد خود کنار بگذارند، هر چند این کار به سادگی میسر نیست.

موحدیان عنوان کرد: به این ترتیب می‌توان گفت چنانچه روس‌ها ‌ به تکروی‌های خود ادامه دهند و ‌در خصوص قفقاز نیز راهبرد مشخصی ‌نداشته باشند، باخت‌های آنها ادامه پیدا خواهد کرد و برای ما ‌نیز ‌ دردسر ایجاد می‌کنند.

به گفته این کارشناس مسائل قفقاز روس‌ها برداشت اشتباهی از شرایط دارند و به نوعی در حال تکرار اشتباه‌های گذشته خود هستند.