سیدعلیاکبر محمودی مهریزی با اعلام این خبر افزود: صدور مجوز انتشار قسمتهای بانوان نیز طبق توافق ساترا و فیلیمو منوط به ارسال تمام قسمتهای بخش بانوان و مشاهده کار توسط اعضای شورای صدور مجوز ساترا و اعلام نظر ایشان شده است که نتیجه نهایی پس از بررسی در شورای صدور مجوز ساترا اعلام خواهد شد. این درحالی است که داستان سریال «غربت» که بدون کسب مجوز ساترا، منتشر شده بود؛ متفاوت است و سر و کار این سریال که بدون مجوز تولید شده و در آن به هموطنان عرب زبان، اهانت شده است به دادستانی افتاده است. ورود قاطعانه قوه قضاییه به ماجرای تخلف بسترهای نمایش فیلم، میتواند خبر خوبی باشد برای پالایش این فضا از آثاری که بدون رعایت ترتیبات قانونی و با دور زدن نهادهای رسمی تولید میشوند، زیرا در این زمینه شاهد ورود کم اثر این قوه در برابر قانونشکنان بودهایم.
داستان جوکر و غربت چه بود؟
تهیهکننده و کارگردان برنامه جوکر۲ قسمت بانوان، متعهد شده بودند ابتدا نسخه بارگذاری شده جوکر ۲ آقایان را اصلاح و دوباره بارگذاری کنند و طی ۲۰ روز تمام قسمتهای جوکر۲ قسمت بانوان تدوین وسپس درشورای مجوزانتشار ساترا بررسی شود. همچنین قرار شده بود جوکر ۲بانوان بعد از ماه صفر و پایان مناسبتهای سوگواری این ماه منتشر شود اما بر خلاف توافق انجام شده، سکوی پخش فقط قسمت اول این بخش را دو روز مانده به انتشار و قسمت دوم را نیز به همین صورت به ساترا ارسال کرد که هر دفعه مکتوب اعلام شده است و لازم است طبق توافق کل سریال به صورت یکجا ارسال شود تا امکان بررسی وجود داشته باشد.برنامه جوکر ۲ قسمت بانوان به صورتی که پخش شد، از جهت محتوایی و عدم رعایت شأن بانوان اشکالاتی دارد که دلیل آن انتشار این سریال خارج از توافق انجام شده است.
تولید نهاد های رسمی
ماجرا درباره سریال غربت از اساس متفاوت است. این اثر بدون مجوز ساترا تولید شده و ساترا اعلام کرده بود که به دلیل اشکالات زیاد محتوایی امکان اصلاح در مدت زمان کم وجود ندارد اما بستر پخش، اقدام به انتشار این سریال بدون اعمال اصلاحات کرد و تاکنون دو قسمت از سریال بدون مجوز پخش شده که این تخلف نیز از سوی ساترا در حال پیگیری قضایی است. سریال غربت که با حمایت نیروی انتظامی و کمیته امداد تولید شده در سال جاری تنها برنامه و سریالی بود که بدون مجوز تولید شد و با جذب حمایت از نیروی انتظامی موفق شد مجوز تولید ساترا را دور بزند. اینک پرونده تولید و پخش غیرقانونی این سریال درحال بررسی است اما نکتهای که نباید از یاد برد، عادی شدن رفتارهای خلاف قانون و انتشار بدون مجوز است.
عادیسازی تخلف
به نظر میرسد برخی بسترهای پخش فیلم و سریال به دنبال آن است تا فضا را برای انتشار آثار تولیدی خارج از چهارچوبهای قانونی آماده کند. نظریه پنجرههای شکسته که توسط جیمز کیو ویلسون وجورج کلینگ دردهه۱۹۸۰مطرح شد، بیان میکند که اگر یک پنجره شکسته دریک ساختمان بدون تعمیرباقی بماند، به مرور زمان پنجرههای بیشتری شکسته خواهد شد.درمفهوم وسیعتر، این نظریه اشاره دارد که نادیده گرفتن رفتارهای کوچک خلاف قانون(مثل خرابکاری یا تخلفهای کوچک)میتواند به افزایش تخلفات بزرگتر و جرائم شدیدتر منجر شود.این اتفاق در مورد برخی سریالهای این بسترها افتاده است. اینکه یک بستر نمایش بدون دریافت مجوز اثری را تولید و بدون کسب مجوزپخش، پخش کندوازسوی دیگر چنین نشان دهندکه فضای کاربرای هنرمندان تنگ شده است.
چه کسی پاسخگوست
کارشناس سینمامحمد ابراهیمی دراین رابطه معتقد است:«محتوایی مانندجوکر آنقدراتفاق عجیبی نیست که بخواهیم با آن برخوردجدی کنیم، از اساس این شکل برخورد قهری با هنر میتواند هنرمند را از تولید زده کند و به کاهش محتوا منجر شود.» اما مشخص نیست اگر سریالی بدون نظارت پخش و باعث تحریک گروهی از اقوام و مردم شد و منجر به مشکلات امنیتی در کشور گردید، چه کسی پاسخگوست؟
ماجرای هشداردهنده حشاشین
علیاکبر عبدالعلیزاده، کارشناس مسائل فرهنگی در این زمینه در گفتوگویی با اشاره به اینکه ماهیت وجودی پلتفرمها یک فرصت فرهنگی است، تأکید کرد: متأسفانه به دلیل نبود قوانین مناسب در حوزه نظارت، این فرصتها به حاشیههایی کشیده شده و تبدیل به تهدید شدهاند. بدون تعارف، میبینیم آن چیزی که به عنوان مزیتهای فرهنگی از جمله آگاهیبخشی، تبیین، مقایسه، سرگرمی سالم و بهطور کلی فضای امن فرهنگی قرار بود ایجاد شود، به ضد خودش تبدیل شده است.وی با اشاره به وجود مسائلی کلان و جدی مانند ترویج صهیونیسم، اباحهگری، ترویج الحاد و مواردی در این دست پلتفرمها، اضافه کرد: متأسفانه بخشهای نظارتی، بازوهای اجرایی کافی ندارد، یعنی آرا و احکام آنها ضمانت اجرایی ندارد. از یک سو، ساترا در حوزه سریالها در حال فعالیت است و از سوی دیگر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بخشی از این نظارت را در آثار سینمایی بر عهده دارد، اما متأسفانه از این دو ناحیه اقدام عملی و خروجی منطقی نمیبینیم.
پلتفرمهای نمایش خانگی، سنگر تهاجم فرهنگی!
محمدرضا عباسیان، کارشناس و پژوهشگر سینما با اشاره به این موضوع که پلتفرمهای نمایش خانگی، سنگر تهاجم فرهنگی شدهاند، گفت: به اعتقاد من، وضعیت اسفناک و فاجعهباری که امروز پلتفرمهای نمایش خانگی برای مخاطب و برای جامعه ایرانی بهوجود آوردهاند، به قدری افتضاح است که اصلا موضوع جوکر بانوان در آن گم است! اما مثل قورباغهای که در ظرف آبی افتاده و حرارت زیر آن بهتدریج در حال زیاد شدن است، در این شرایط داریم آرامآرام میپزیم و مسئولان فرهنگی کشور و کارشناسان حوزه فرهنگ اصلا متوجه نیستند که چه بلایی دارد سرمان میآید... .وی ادامه داد: یک وقت است که دشمن با یک موشک، آقای هنیه را در کشور ما شهید میکند. همه از این اتفاق مطلع میشوند و منتظر پاسخگویی هستند. اما تهاجم فرهنگی - که دیگر این کلمه لقلقهزبان شده و اصلا توجهی به آن نمیشود دارد پدر جامعه و خانواده ایرانی را درمیآورد و سنگر و سربازان اصلی آن هم در داخل کشور، امروز پلتفرمهای نمایش خانگی هستند اما کسی حواسش نیست و نسبت به آن واکنش نشان نمیدهد.
یاغیگری در برابر قانون
عبدالعلیزاده با اشاره به اینکه رسانهها واقعا انرژی گذاشتند و کار کردند تا اختلافات وزارت ارشاد و سازمان صداوسیما حل شود و از وضعیت آب گلآلود بیرون بیاید، افزود: حالا سه سال است که بحث تنظیمگری پلتفرمها با تقسیم کار منطقی بین صداوسیما و وزارت ارشاد به ثبات رسیده است اما باز هم ما عمل جدی و موثری در نظارت علمی بر این حوزه نمیبینیم. این نقص و ضعف در اقدام که به نوعی ترک فعل محسوب میشود زنگ خطر بزرگی است.
تبلیغ آزادانه هنجارشکنی در شبکه نمایش خانگی
پیش ترهم ما در روزنامه جام جم به مراتب وبه کرات گزارشهای مستندودقیقی از سریالها و فیلمهای پر خطر موجود در پلتفرمهای رسمی منتشر کردهایم و با مستندات اثبات کردهایم اینها تخلفات قانونی در سطح قانون اساسی دارند اما گوش شنوایی برای این موضوع وجود نداشته است درهمین خصوص عباسیان با اسفناک خواندن وضعیت پلتفرمها افزود: متاسفانه از محل عرضه محتوای خارجی در پلتفرمهای نمایش خانگی دارد تبلیغ همجنسگرایی صورت میگیرد و هیچکس توجه نمیکند. تبلیغ مشروبخواری، تبلیغ مسیحیت، ترویج ارزشهای آمریکا، عادیسازی تجاوزهای ارتش آمریکا و صدها قبحزدایی کلیدی دیگر دارد در این پلتفرمها از طریق عرضه محتوای خارجی صورت میگیرد و هیچ توجهی به آن نمیشود.هیچ ممیزی وجود ندارد؛ نه ساترا دخالتی در این فرآیند دارد و نه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. اینها موضوعات بسیار مهمی است که کاملا فراموش شده و در این میان، چیزی که توجه رسانههای ما را جلب کرده، جوکر بانوان است. به اعتقاد من، هرکس دغدغه فرهنگ این مملکت را دارد، بر او واجب است به مجموعه آسیبهایی بپردازد و مثل سمی که غذا را آلوده میکند، توسط شبکه نمایش خانگی دارد روی روح و روان مردم جامعه ما اثر میگذارد.
تخلفات قانونی واضح بسترها
عبدالعلیزاده با بیان اینکه از این روزنامه به دلیل گزارشهایی که در این زمینه منتشر کرده و به واسطه سرمقالهای که در آن یکی از پلتفرمها، نماد نفوذ عنوان شده بود، شکایت شد؛ اضافه کرد: در دادگاه اثبات کردیم در آن محورهایی که اعلام کرده بودیم حرفمان درست است و در تمام مسیر فیلیمو هم نتوانست حتی یک سند ارائه دهد که یکی از مواردی که ما اعلام کردیم را تضعیف کند یا منتفی کند. از جمله این موارد که عرض کردم ترویج مسائل الحادی، ترویج اندیشه صهیونیست، ترویج فمینیسم به روایت غرب، ساخت و تولید فیلمها و سریالهای داخلی که خلاف نظام فرهنگی است یا در حوزه استراتژیک هم علاوه بر آن عادیسازی همین روابط آزاد جنسی از جمله ترویج و عادیسازی شرابخواری در گونههای مختلف. حتی در حوزه اغتشاشات که موضوع اجتماعی بود، رفتاری منافی امنیت ملی داشتند و...در ایام اغتشاشات اینها پیامهایی دادند در حمایت از اغتشاشگران. آن کسی که فعال این حوزه بوده و در دایره اغتشاش قرار میگرفت، با انتشار زندگینامه و تبلیغ آن آدم کمکش کردند و بعد دیدیم که در تولیداتشان هم از آنها استفاده میکردند،نمونهاش برنامه گل یا پوچ که کارگردانش نیک یوسفی از اغتشاشگران حکمدار است!بعد هم آن واکنش توهینآمیز به شهادت اسماعیل هنیه. در نهایت هم اتفاقات زیادی توسط او رخ داد که باعث شد نام وی از برنامه حذف شود و در واقع پلتفرم باوجود مخالفت مجبور به این کار شد.
ترویج فساد با سریالهای خارجی
عباسیان درباره اقدامات ضد فرهنگی در سکوهای نمایش گفت:ما از نمایندگان محترم مجلس و اعضای کمیسیون فرهنگی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، بازرسی کل کشور، دادستانی کشور و هر نهاد نظارتی دیگری که در این حوزه مسئولیت دارند، باید درباره ترویج فساد و بیبندوباری توسط پلتفرمها و بهخصوص پلتفرمهایی که وابسته به حاکمیت هستند، سؤال و مطالبه کنیم. من روی این موضوع، تأکید دارم. این یک واقعیت تلخ است که پلتفرمی که متعلق به حاکمیت است، تبدیل شده به مرکز عرضه و ترویج فساد، همجنسبازی، مشروبخواری و پوشش بسیار نامناسب بانوان. اتفاق ناگوار دیگر، ترویج کلمات رکیک انگلیسی در این پلتفرمها از محل بارگذاری فیلمها و سریالهای خارجی بدون دوبله است. اما متأسفانه هیچکس هیچ توجهی نمیکند. درحالیکه الان نماینده مجلس ما، ساترا، ارشاد و شورای عالی انقلاب فرهنگی باید پاسخگو باشند.
عزم جدی برای مبارزه با فساد فرهنگی
خوشبختانه به نظر میرسد قوه قضاییه به این نتیجه رسیده که یاغیگری بسترهای نمایش خانگی در برابر قانون دیگر قابل تحمل نیست و باید در برابر عملکردهای فراقانونی آنها ایستادگی کرد. علاوه بر اقدام سریع دادستانی در برابر سریال غربت، دیروز صحبتهای محسنی اژهای رئیس قوه قضاییه نشان دهنده این بود که این قوه به اهمیت فساد فرهنگی در کنار فساد اقتصادی پی برده است. وی با بیان اینکه فساد یکی از مسائلی است که ساری است و در هر ساحتی، چنانچه جلوی آن گرفته نشود، میتواند به بخشهای دیگر سرایت کند؛ گفت: مقام معظم رهبری مکررا نسبت به مسأله فساد در سالها و دهههای گذشته هشدار دادهاند؛ دولتها نیز به این موضوع توجهاتی داشتهاند؛ با این حال امید داریم در دولت چهاردهم با کمک یکدیگر و همت مضاعف بتوانیم در جلوگیری از شکلگیری و شیوع فساد توفیق پیدا کنیم و در این مسیر، مأموریت دستگاه قضا و سازمان بازرسی و سایر بخشها و دستگاههای ذیربط و به طور ویژه خود دولت، بسیار خطیر است.باید توجه داشت وقتی فسادی ایجاد میشود، ممکن است برخورد با آن هزینههایی داشته باشد؛ بنابراین باید تمام توان خود را مصروف کنیم تا از شکلگیری فساد جلوگیری شود. در این رابطه با اقداماتی که سازمان بازرسی و سایر بخشهای ذیربط انجام دادهاند، بسترها و گلوگاههای فساد شناسایی شدهاند؛ پس ضروری است ضمنِ مداومت و استمرار در شناسایی این بسترها و گلوگاهها با کمک خودِ دولت، فساد را در همان نطفه خفه کنیم. در اینجا لازم به یادآوری است که مقصود از فساد، صرفا منحصر به فساد اقتصادی نیست، بلکه منظور ما، زدودن و سد کردن مسیر شکلگیری کلیه مظاهر فساد در ساحتهای مختلف از جمله ساحتهای فرهنگی و غیرفرهنگی است؛ البته قدر مسلم، در بحث مقابله با فساد اقتصادی نیز تاکیدات مؤکد و ویژهای داریم.
عمق جنگ فرهنگی را باور نکرده ایم
عبدالعلیزاده با بیان اینکه سالهاست در جنگ فرهنگی، امنیت فرهنگی جامعه دائم به خطر افتاده است، گفت: من همیشه مثال میزنم که در زمان موشکباران، حاکمیت نمیتواند همه موشکها را پدافندکند، برای همین پناهگاههایی ایجاد میکند که مردم در آنجای امن پناه بگیرند. حالا اگر این پناهگاهها به درستی طراحی نشده باشند و یا خود این پناهگاهها مینگذاری شده باشند، تلفات بیشتر خواهد بود. قرار بود پلتفرمهای رسمی ما حکم پناهگاههای امن باشند، اما خودشان خطرناک شدهاند. وقتی ما از سه دهه پیش فهمیدیم تهاجم فرهنگی وجود دارد، باید میپذیرفتیم که این یک جنگ فرهنگی است. امروزما دروسط یک جنگ تمام عیار و ترکیبی فرهنگی هستیم اما متأسفانه مدیران کشور با وجود تاکیدات مقام معظم رهبری این را باور نکرده و مدیران ما عمق فاجعه را درک نکردهاند. اگر آنها متوجه میشدند، حتما در پلتفرمها و تولیدات فرهنگی اقدام عاجل و بدون تعارفی میکردند.وی افزود: در حوزههای تولید فرهنگی و رسانه، تخلفات فراوانی رخ میدهد و این نشان میدهد ما به طور شگفتانگیزی در حال از دست دادن ظرفیتهای فرهنگی به عنوان خاکریزهای سوقالجیشی جنگ فرهنگی هستیم.این تخلفات تنهامحدودبه تخلفات اخلاقی نیست؛بلکه تحریف تاریخ و...رادربر میگیرد. برای مثال، در سریالهای مختلف، تاریخ قاجار یا تاریخ جنگهای جهانی به نفع یک جریان خاص تحریف شده است. اینها مسائلی هستند که باید مورد توجه قرار گیرد و نهادهای فرهنگی باید به طور جدی به آنها رسیدگی کنند. اگر ما به درستی عمل نکنیم، فرهنگ جامعه ما به شدت آسیب خواهد دید و این مسأله میتواند هزینههای اجتماعی سنگینی برای ما به همراه داشته باشد. در نهایت، باید بپذیریم که ما نیازمند یک ساختار و سازمان تنظیمگر قوی با ضمانت اجرایی قضایی در حوزه فرهنگ هستیم تا بتوانیم این خطرات را مدیریت کنیم.