زمانی که صحبت از اشتغال به میان میآید، جمعیت فعال مدنظر است که سن آنها حداقل ۱۵سال است که براساس آمارها این افراد در اقتصاد کشور فعال بودهاند. در این باره گزارشی تهیه کردهایم که جزئیات آن در ادامه آمده است.نتایج طرح آمارگیری نیرویکار بهار ۱۴۰۳ازسوی مرکز آمار ایران منتشر شد.بررسی نرخ بیکاری افراد ۱۵ساله و بیشتر نشان میدهد که۷.۷درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بودهاند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار۱۴۰۲)، ۰.۵درصد کاهش یافته است.دربهارسالجاری،به میزان ۴۱.۲درصدجمعیت ۱۵ساله و بیشتر ازنظر اقتصادی فعال بودهاند، به این معنا که در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفتهاند. البته نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ۱۴۰۲) تغییر نیافته است.جمعیت شاغلین ۱۵ساله و بیشتر در این فصل ۲۴میلیون و ۷۴۶ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۴۴۰ هزار نفر افزایش داشته است. همچنین جمعیت غیرفعال از نظر اقتصادی (اعم از افراد محصل، خانهدار، دارای درآمد بدون کار مانند بازنشستگان و …) ۳۸میلیون و ۲۲۸هزارنفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۴۳۱ هزار نفر افزایش داشته است. بررسی اشتغال در بخشهای عمده اقتصادی نشان میدهدکه دربهار۱۴۰۳، بخش خدمات با ۵۲.۴درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخشهای صنعت با ۳۳ درصد و کشاورزی با ۱۴.۵درصد قرار دارد.نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله حاکی از آن است که ۲۰ درصد از فعالان این گروه سنی در بهار ۱۴۰۳ بیکار بودهاند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان میدهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ۱۴۰۲) ۶/۱ درصد کاهش یافته است.بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ ساله نیز نشان میدهد که در بهار ۱۴۰۳، ۱۵درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بودهاند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان میدهد این نرخ نسبت به بهار ۱۴۰۲، به میزان ۰.۵درصد کاهش یافته است.بررسی سهم جمعیت دارای اشتغال ناقص جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر نشان میدهد که در بهار ۱۴۰۳، ۷.۹درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری،رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و…) کمتر از ۴۴ساعت درهفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بودهاند. این در حالی است که ۳۸.۵درصد از شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر، بیش از۴۹ساعت در هفته کار کردهاند.
جزئیات اشتغال در بخشهای مختلف
سهم شاغلان بخش کشاورزی و بخش صنعت در بهار ۱۴۰۳ نسبت به فصل مشابه سال قبل به ترتیب ۱ و ۰.۱درصد کاهش و سهم شاغلان بخش خدمات ۱.۱درصد افزایش داشته است. بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ساله و بیشتر نشان میدهد که ۷.۷درصد از جمعیت فعال، بیکار بودهاند. تعداد افراد شاغل در بهار۱۴۰۳ در بخش کشاورزی حدود ۳ میلیون و ۵۹۵ هزار و ۳۷۰ نفر و تعداد افراد شاغل در بخش صنعت حدود ۸ میلیون و ۱۷۳هزارو۱۲۶نفر و تعداد افراد شاغل در بخش خدمات نیز حدود ۱۲میلیون و ۹۶۱ هزار و ۲۵۰ نفر بوده است.
نرخ بیکاری تکرقمی
در مجموع در بین ۳۱ استان کشور، نرخ بیکاری در ۲۴ استان تکرقمی و هفت استان دورقمی است. کمترین نرخ بیکاری متعلق به استانهای زنجان ۴.۹درصد، مرکزی ۵.۸درصد، گیلان ۶.۱درصد، ایلام ۶.۸درصد، بوشهر ۶.۹درصد، آذربایجان غربی ۶.۷ درصد، سمنان ۶.۷درصد، فارس ۶.۹درصد، کهگیلویه و بویر احمد ۶.۹درصد و یزد ۷.۲درصد است. بیشترین نرخ بیکاری هم متعلق به استانهای سیستان و بلوچستان ۱۲.۵درصد، لرستان ۱۲.۴درصد، هرمزگان ۱۲.۱درصد، چهارمحال و بختیاری ۱۱.۹ درصد، خوزستان ۱۱.۲درصد، کردستان ۱۰.۴درصد و در کرمانشاه ۱۰.۲درصد است. البته استانهایی که بالاترین نرخ بیکاری را دارا هستند، در بهار امسال در مقایسه با بهار سال گذشته، کاهش محسوسی در نرخ بیکاری داشتهاند. به عنوان مثال نرخ بیکاری در استان هرمزگان از ۱۵.۳درصد به ۱۲.۱درصد، استان کرمانشاه از ۱۵.۴درصد به ۱۰.۲درصد و استان خوزستان از ۱۴.۱ درصد به ۱۱.۲درصد کاهش یافته است.
توجه به اقتصاد فناوری
حمید حاجاسماعیلی کارشناس بازار کار میگوید: دولت چهاردهم باید سیاستهای اشتغالی خود را به صورت مدون تهیه کند و تمرکز خود را بر اشتغال خالص بگذارد. بحث آمایش سرزمینی و همچنین ایجاد اشتغال در روستاها میتواند از مهاجرت این مناطق به شهرها بکاهد و نرخ اشتغال کشور را افزایش دهد. وی افزود: نکته مهمی که دولت چهاردهم باید در نظر بگیرد ثبات و امنیت شغلی است که رشد تولید و صادرات و همچنین رفع تحریمها میتواند این مسیر را آسانتر کند. حاجیاسماعیلی معتقد است، توجه به اقتصاد فناوری و همچنین بهرهگیری از سکوهای اینترنتی میتواند افرادی که تاکنون شاغل نبوده اند واردبازار کار کند. در این زمینه زیرساختهایی نیاز است که دولت چهاردهم باید به آن توجه کند. اکنون در اغلب کشورها فعالیتهای اقتصادی در این حوزه قرار گرفته است.
