دانش بومی در خدمت کشاورزی هوشمند

در کنار تامین آب، خالیشدن این بسترها موجب ناپایداری و در نتیجه فرونشست زمین خواهد شد. چنانچه که امروزه نیز شاهد ترکخوردن نقاطی از زمین در شهرهای مختلف هستیم و هشدارها درباره فرونشست کامل برخی شهرهای بزرگ جدی شده است. بهدلیل اهمیت بالای منابع آب زیرزمینی، شرکت دانشبنیان «زیست آب پر آب» ابزارها و نرمافزارهایی را طراحی کرده است که هم وظیفه پایش منابع آب زیرزمینی دشتها را برعهده دارد و هم به کشاورزان کمک میکند تا منابع آبی خود را بهتر مدیریت کنند. شرکت زیست آب پر آب شرکتی دانشبنیان است که در زمینه مدیریت منابع آب زیرزمینی در دشتهای کشور فعالیت میکند. مهمترین ابزارهایی که از آن برای مدیریت منابع آب دشتها استفاده میکنند بانک آب و بازار سهم آب است. پلتفرم بانک سهم آب که در این شرکت طراحی شده به کشاورزانی که در یک دشت فعالیت دارند و از آبخوانی مشترک استفاده میکنند این اجازه را میدهد تا بر بستر این پلتفرم سهم آب خود را دریافت و مدیریت کنند. مدیریت به این معنا که بدانند چقدر از سهم آب سالانه خود را دریافت کردهاند، چقدر میتوانند مصرف کنند، چقدر شارژ برایشان باقی مانده و میتوانند در این سامانه حسابداری کامل آب را داشته باشند. اما این همه ماجرای محصول شرکت زیست آب پر آب نیست؛ الهه فیض الهی، معاون پشتیبانی این شرکت توضیح میدهد: «اگر این کشاورزان بتوانند کشت خود را بهطور سالانه و مطابق با الگویی که جهاد کشاورزی در اختیارشان قرار داده انجام دهند و درصدی از سهم آب سالانه خود را نیز صرفهجویی کنند، ما با کمک اداره آب منطقه شرایطی را فراهم کردهایم که بتوانند بخشی از این سهم آب صرفهجویی شده را در بستری به اسم بازار سهم آب در اختیار دیگر کشاورزان یا صنایعی که نیاز آبی دارند، قرار بدهند.» وی در ادامه تصریح میکند: «از این آب مبادلهشده درصدی تحت عنوان سهم آبخوان در سفره زیرزمینی باقی میماند که در واقع شبیه به نوعی مالیات برای آب معامله شده است که این هم به بهبود وضعیت تراز آبخوانها کمک میکند.» طرحی برای بهبود و پایداری وضعیت تراز آبخوانهاشرکت دانشبنیان زیست آب پر آب بخشی از هلدینگی با شرکت مادر«رهروان سپهر اندیشه هوشمند» است. این شرکت مخترع نوعی کنتور هوشمند آب و برق است که در سراسر کشور نصب شده.نمونهای از این کنتور نیز بهعنوان پایلوت در دشت اسفراین خراسان نصب شده است.فیضالهی دراین خصوص توضیح میدهد:«بعد ازنصب این کنتوروپس ازیکسال پایش سفره آب زیرزمینی آن منطقه دیده شد که میزان افت سفره یک متر کاهش پیدا کرده و این یعنی، بهبود بسیار خوبی بهوجود آمده بود اما پس از مدتی مشاهده شد که این شرایط پایدار نیست.» این اتفاق در واقع ایدهای شد برای تاسیس شرکت زیست آب پر آب.وی میافزاید: «شرکت رهروان سپهر اندیشه هوشمند بعد ازمدتهابررسی وتحقیق به این نتیجه رسید که مدیریت منابع آب زیرزمینی فقط به وسیله ابزاری کنترلی نمیتواند پایدار باقی بماند و اگر هم اتفاق بیفتد پایداری کمی خواهد داشت. این شد که طرح محصول جدیدی با در نظر گرفتن تمام ابعاد مدیریتی آب زیرزمینی مثل ابعاد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و فنی نوشته شد. همچنین متوجه شدند که برای اینکه ابزار کنترلی پایدار بماند نیاز به مشارکت مردم و کشاورزان و همه ذینفعان این حوزه است. این شد که شرکت زیست آب پر آب که تحت کارگروه توسعه شرکت سپهر کار میکرد، متولد شد.»وجود چنین طرحی هم میتواند موجب مدیریت صحیح منابع آبی کشاورزان و هم باعث ایجاد درآمدی متفرقه شود. همچنین صنایعی که نیاز آبی دارند، میتوانند ازاین طرح بهره ببرند وبه کمک بستر بانک آب این شرکت، آبی که مورد نیاز کشاورزان نیست را خریداری کنند.