تئاترهای کاغذی

به تبع، هرکس به فراخور نیاز خود، برگی از این دفتر هزار رنگ می‌چیند و در اینجا به دلیل این‌که شالوده هنرهای نمایشی از تئاتر و نمایشنامه آغاز می‌شود، قصد داریم سری به تازه‌های دنیای نمایش و تئاتر بزنیم تا بدانیم که در درجه اول در این وادی امسال با چه کتاب‌های جدیدی رو‌به‌رو هستیم و در درجه بعد چه کتاب‌هایی به چاپ‌های چندین باره رسیده‌ که در ادامه فهرست این کتاب‌ها را از نظر می‌گذرانید:

من هم دلم گریه می‌خواست
این کتاب را حجت شاه‌محمدی با مروری بر زندگی هنرمند فقید، عطاءا... صفرپور و نمایش روحوضی در جبهه‌های جنگ تحمیلی نوشته که انتشارات سوره مهر آن را برای اولین‌بار در ۴۴۸ صفحه با شمارگان ۱۲۵۰ نسخه منتشر کرده است. در کتاب «من هم دلم گریه می‌خواست» این هنرمند نمایش روحوضی می‌گوید: «انگار گریه حرام دل‌های ما بود و قبل از مردن در حال مجازات کردن خودمان بودیم. حس تاثر یا ترس، هرچه بود، امان‌مان را بریده بود. جنس این ترس یک جور احساس مسئولیت هم با خودش داشت که نه فقط برای من، بلکه برای بقیه هم ناآشنا بود. باید خودمان را از هر نوع آسیبی دور می‌کردیم تا می‌توانستیم روحیه و دل‌های بیشتری را شاد کنیم. سلاح ما در میدان جنگ نمایش بود و باید سعی می‌کردیم هرچه انرژی داریم، صرف خنده رزمنده‌ها کنیم.»

مجموعه نسخ ترکی تعزیه‌های استان قزوین
(شش مجلس اول)
کتاب «مجموعه نسخ ترکی تعزیه‌های استان» شامل شش فصل است که تعزیه‌های امام حسین(ع)، حضرت عباس(ع)، علی‌اکبر(ع)، عابس و شوذب، مسلم و طفلان مسلم در آن گردآوری شده است. این کتاب برای اولین بار در ۴۷۰ صفحه در قطع وزیری و در ۵۰۰ نسخه چاپ شده که در آن نسخ قدیمی از روستاها جمع‌آوری شده، تصویر برداری آن انجام و با کامپیوتر تصحیح و بازسازی شده است. تصویر نسخ قدیمی هم به‌عنوان سند در کتاب گنجانده شده و جمع‌آوری نسخ، اصلاح و روتوش تصاویر، نگارش و طراحی جلد آن حدود
یک سال و نیم طول کشیده است. این کتاب براساس طرحی از مسعود سهرابی نودهی نوشته شده است. همچنین گردآورندگان کتاب علاوه‌بر سهرابی‌نودهی، حشمت‌ا... اسلامی و سیده لیلا حسینی‌نیارکی هستند.

تفسیر متن نمایشنامه تعمق و تحلیل
«تفسیر متن نمایش‌نامه تعمق و تحلیل» را اولین بار نشر «نیماژ» به نویسندگی آن فلیتسوس با ترجمه علی‌اکبر علیزاد در ۱۶۸ صفحه منتشر کرده است. این کتاب با ارائه‌ شیوه‌های متنوعی که می‌توان از راه آنها متن را واکاوی و تفسیر کرد و با لحاظ کردن واکنش‌های ذهنی و عینی به متن پیش می‌رود. نویسنده این کتاب در مقدمه‌اش نوشته است که چندین و چند کتاب تحلیل متن در بازار وجود دارد که اکثرشان به‌طرز آزاردهنده‌ای شبیه هم‌ا‌ند و از رویکرد و اصطلاح‌شناسی واحدی حمایت می‌کنندـ معمولا هم مشتق از اصول ارسطو، فریتاگ و استانیسلاوسکی‌اند. بسیاری از نویسندگان با ابتدایی‌ترین عناصر شروع می‌کنند: تئاتر چیست؟...متن نمایشنامه چیست؟...من این نوع بحث‌ها را به کتاب‌های مقدماتی تئاتر واگذار می‌کنم.
مخاطبان من آن‌دسته از دانشجویان و دست‌اندرکاران تئاتر هستند که با مفاهیم پایه آشنا و آماده‌ خلق تئاترند و همین آنها را ملزم می‌کند تفاسیر شخصی خود را در قالب فرآیندی مشارکتی و در حال تحول بیان کنند.

 

تئاتر برای زندگی
کتاب «تئاتر برای زندگی»، یک کتاب درباره‌‌ کارکرد اجتماعی و دموکراتیک تئاتر نوشته‌ دیوید دایموند با ترجمه مصطفی ظفر قهرمانی‌نژاد است. این کتاب را انتشارات فرهنگ نشر نو، برای اولین بار در ۴۰۱ صفحه با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه منتشر کرده است. دیوید دایموند یکی از کنشگران نامی کانادا در حوزه‌ تئاتر کاربردی است. این کتاب به ما آموزش می‌دهد که چگونه با استفاده از تئاتر، فرهنگ دموکراتیک را در اجتماع ایجاد و درونی کنیم و بی‌صدایان اجتماع را صاحب صدا کنیم و به آنها بیاموزیم مسائل اجتماع خود را بروز دهند.

 

مادر زخمی تنها‌
نمایشنامه در چهار پرده با نام «مادر زخمی تنها» نوشته چنگیز جابری زنوز را انتشارات «اکسیر قلم» برای اولین بار در ۲۴۴ صفحه با شمارگان ۲۲۰۰ نسخه منتشر کرده است. در بخشی از مقدمه کتاب آمده است: «از عصر سیزده‌بدر تا سحرگاه چهاردهم آن هم با دلسوزی مادرها در نور ضعیف «گردسوز» یا «لامپا» مشق‌های خرچنگ قورباغه را تندتند می‌نوشتند؛ زیرا صاحب‌خانه که معمولا یک ارتشی یا ژاندارم یا پاسبان بود، از ساعت ده‌ونیم، بعد از پایان «داستان شب» رادیو، فیوز برق را می‌کشید و تاریکی قبرستانی بر خانه‌های اجاره‌ای حاکم مطلق می‌شد و ... وای به حال من که مادر نداشتم... .»

 

جور و ناجور‌
«جور و ناجور» نوشته فرشید قلی‌پور که سه نمایشنامه کودک عروسکی با نام‌های «در درون»، «قصه غول دریا» و «خوش‌خیال‌ها» را در قالب یک جلد کتاب منتشر کرده است. ‌جور و ناجور‌ را انتشارات «بوی کاغذ» در ۹۲ صفحه برای اولین بار با شمارگان ۵۰۰ نسخه در چاپ اول منتشر کرده است. توضیحی که منتشر‌کننده کتاب درباره آن نوشته این است که «هیچ‌کس از فکر دیگران باخبر نیست و نمی‌داند دیگری به چه می‌اندیشد. همان‌گونه که دیگران هم از آنچه در ذهن ما می‌گذرد بی‌خبر هستند، اما این میان یک نکته بسیار مهم وجود دارد؛ این‌که هر کسی دلش می‌خواهد بهترین چیزها را در اختیار داشته باشد و در ایده‌آل‌ترین جایگاه‌ها به سر ببرد. شاید بتوان گفت این تنها فکر نخوانده آدم‌هاست که می‌شود‌ خواند. پس چه بهتر که به یکدیگر کمک کنیم و به آن ذهنیت سازنده نزدیک‌تر بشویم‌ که جهان برای همه ما جای خوب‌تری برای زندگی کردن باشد.»
  

مارال
«مارال» نوشته عباس علی عزتی در ۹۶ صفحه با شمارگان ۳۰۰ نسخه را برای اولین بار انتشارات «بلدرچین» منتشر کرده است. این نمایشنامه، داستان دختری ۱۳‌ساله است که به دلیل فقر خانواده و نوجویی و فرصت‌طلبی طلبکار پنجاه ساله خانواده در معرض ازدواجی اجباری قرار می‌گیرد. تلاش مادر مارال برای تن ندادن به این ازدواج، ثمری نمی‌بخشد و سرانجام مارال تحت تأثیر تصمیم‌سازی بزرگ‌ترها و اطرافیانش برای نجات از ازدواج اجباری با مرد پنجاه ساله، انتخابی دیگر می‌کند و...

همان همیشگی‌ها
تغییر نسل‌ها و رویکردهای جوانان به هنر نمایش باعث می‌شود برخی از کتاب‌های این حوزه همواره خواننده داشته باشد و هرسال میهمان همیشگی نمایشگاه کتاب باشند.‌
 

انتشارات سروش و تئاتر تجربی
این کتاب با ۱۶ بار نوبت چاپ، جزو پربسامدترین کتاب‌هایی است که انتشارات سروش آن را با ترجمه مصطفی اسلامیه تا به حال چاپ کرده است. «تئاتر تجربی» نوشته جیمز روز ــ ایوانز، تاریخچه تئاتر تجربی را از مبدأ آن از راه شخصیت‌های کلیدی مانند استانیسلاوسکی، میرهولد، کریگ، آپیا، کوپو و آرتو بررسی می‌کند. او به اصلی‌ترین کارگردانان سبک تجربی چون پیسکاتور، برشت، گروتوفسکی و تا آخرین آزمایشات مهابهاراتای باشکوه
پیتر بروک می‌پردازد.

فنون بازیگری در تئاتر و سینما
این کتاب نوشته نورالدین استوار است که انتشارات سروش آن را امسال برای بار سیزدهم در ۹۶ صفحه تجدید چاپ کرده است. این کتاب از سه بخش اصلی «فن بازی در تئاتر»، «فن بازیگری در سینما» و «تفاوت‌های بازیگری در تئاتر و سینما» تشکیل شده است.