پای لنگ وزارت بهداشت در تامین پزشک!

موضوع کمبود پزشک در کشور از یک سو و توزیع نامتوازن پزشکان در کشور، سوی دیگر این ماجراست که به ویژه در مناطق محروم کشور به صورت چشمگیر خود را نمایان میکند. گویا وضعیت کمبود پزشکان، حال خیلی خوبی ندارد و وزارت بهداشت هم برای درمان آن کاری نمیکند. این در حالی است که طبق آمار رسمی کشور، سرانه پزشک در ایران ۱۱پزشک به ازای هر ۱۰ هزار نفر است که با سرانه آن در دنیا که ۳۰ پزشک به ازای هر ۱۰هزار نفر است، فاصله زیادی دارد.دراین سالها، زنگ خطر کمبود پزشک دربرخی رشتههای مادرهمچون بیهوشی، طب اورژانس، جراحی عمومی، داخلی، اطفال، عفونی، جراحیقلب، جراحی اطفال، فوق تخصص کلیه، خون، سرطان و…بارها به صدا درآمده است،اما همچنان وزارت بهداشت زیر بار این کمکاریها نمیرود. از طرفی بررسیها و مطالعات نشان میدهد حدود ۴۵ درصد پزشکان متخصص در شهر تهران با ۱۱ درصد جمعیت کشور حضور دارند. آمار فاجعه باری که حاکی از میزان دسترسی اندک مناطق کم برخوردار به پزشک و لزوم افزایش سفرهای درمانی ساکنان این مناطق به مراکز استانهاست. وضعیتی که اگر تا سالهای آتی ادامه پیدا کند با فقر شدید پزشک مواجه خواهیم شد، به گونهای که برای درمان باید به کشور دیگری سفر کنیم!کمبود یا توزیع ناعادلانه پزشک؟اختلاف نظرهای متعددی در خصوص معضل کمبود پزشک وجود دارد؛ برخی معتقدند اصلا کمبود پزشک نداریم و بعضی دیگر بر این باورند که با توزیع ناعادلانه پزشک درکشورمواجهیم. موضوعی که با توجه به هشدارهای جمعیتی کشور درباره پیر شدن جمعیت، نیاز مردم به پزشکان متخصص رادرآیندهای نزدیک، دو چندان میکند.مسألهای که علی خضریان، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ هم به آن اذعان دارد ومیگوید:«همزمان با موج سالمندی جمعیت در سالهای آتی و باتوجه به اینکه نیاز به خدمات پزشکی تخصصی در سالمندان بیش از ۴برابر افراد جوان است نیاز به خدمات پزشکی درسالهای آینده چند برابر خواهد شد که با توجه به وضعیت فعلی کمبود پزشک متخصص، درصورت عدم تدبیر لازم برای توسعه تربیت پزشک متخصص،نظام سلامت با بحران روبهرو خواهد شد.» شاید کار تا جایی پیش رود که مجبور به وارد کردن پزشکان چینی شویم! البته حسین قناعتی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتوگوی اخیرش با خبرگزاری مهر بر این باور است که ما دچار کمبود پزشک هستیم اما نه در تهران یا سایر شهرهای بزرگ، بلکه انتشار و توزیع پزشک ما مشکل دارد و کمبود پزشک ما نیز به حوزه آموزش پزشکی برنمیگردد بلکه ناشی از برنامههای مدیریتی است. کوچ سفیدپوشانبا اینکه نارضایتیهای متعددی از کادر درمان درخصوص کمبود نیرو بارها شنیدهایم، اما معضل مهاجرت پزشکان و پرستاران در سالهای اخیر موضوع مهم رسانهها شده است. این درحالی است که بهرام عیناللهی، وزیر بهداشت هم همین چند روز پیش از استخدام ۲۵ هزار نیرو در این وزارتخانه خبر داده است. اما گویا وزارت بهداشت تنها راه چاره را در جذب بیشتر میداند و به سایر مسائل همچون افت کیفیت خدمات درمانی،مسائل اقتصادی ومعیشتی و...توجهی نمیکند.مسائل مهمی که در کنار افزایش پذیرش و ظرفیت نیروهای متخصص، بسیار حائزاهمیت هستند. مهاجرت، اتفاق ناگواری که هر روز بیش از پیش در حال رخ دادن است و با از دست رفتن اصلیترین سرمایه نظام سلامت که نیروی انسانی آن است، سلامت جامعه نیز مورد تهدید قرار میگیرد. شاید بهتر باشد متولیان حوزه سلامت کشور برای آنهایی که درخواست مهاجرت دارند و یا بیکارند، راه چارهای بیندیشند و برای ماندگاری این نیروهای متخصص، فکری بکنند.برنامه هفتم توسعه و کمبود پزشکلایحه برنامه هفتم توسعه که دربرگیرنده مسیر سیاستگذاری پنج سال آینده کشور است اما به نظر میرسد همچنان برای تقویت و توسعه زیرساختها هدفگذاری نشده و حتی برنامه هفتم توسعه نیز راهگشای مشکل کمبود پزشک متخصص در کشور نیست. در بند(ج) ماده۶۹بخش سلامت برنامه هفتم، وزارت بهداشت مکلف شد سالانه حداقل ۲۵درصد ظرفیت پذیرش دندانپزشکی و پزشکی تخصصی را افزایش دهد. این بند نسبت تعداد دانشجویان تخصص پزشکی ومتخصصان بالینی به پزشکان عمومی را شاخصی برای دسترسی مردم به پزشک میداند. ازیک سو این افزایش ظرفیت نبایدبه کاهش کیفیت آموزش این پزشکان منجر شودواز سوی دیگر تناسب میان ظرفیت بیمارستانی و تجهیزات تشخیصی باظرفیت پذیرش باید رعایت شود.بااین وجود بسیاری ازشهرهاو مناطق محروم و مراکز شهرستان با کمترین تعداد پزشک متخصص مواجه هستند وباید وزارت بهداشت اقدامی در این حوزه انجام دهد. این وزارتخانه به عنوان متولی نظام سلامت و آموزش پزشکی کشور،موظف است با توسعه ونوسازی مراکز درمانی، زمینه را برای این افزایش ظرفیت فراهم کند. چرا که ارتقای دسترسی عادلانه مردم به سرچشمه درمان یعنی پزشکان به افزایش امید به زندگی و پیشگیری از بروز و تشدید بسیاری از بیماریها منجر میشود. حال بایستی درسال۱۴۰۳ منتظر ماند تا ببینیم اقدامات وزارت بهداشت در تامین پزشک متخصص مورد نیاز به کجا میرسد.