سقط روح و روان

آمارهای ضد و نقیضی از سقط جنین شنیده‌ایم اما طبق گفته امیرحسین بانکی‌پور، نماینده مجلس شورای اسلامی روزانه ۲۰۰۰ سقط در کشور اتفاق می‌افتد که ۹۳درصد این جنین‌ها حلال‌زاده هستند. آمار شوکه کننده‌ای که با یک حساب سر انگشتی به عدد ۷۳۰هزار سقط جنین عمدی در سال می‌رسیم.۷۳۰هزار انسانی که حق زندگی از آنان به دلایل مختلف گرفته شده است. کم نیستند زنانی که به عواقب این اقدام فکر نمی‌کنند و فقط شرایط حال حاضرشان را در نظر می‌گیرند. پیامدهای جسمی و روانی‌ای که شاید تا سال‌ها گریبانگیرشان باشد. سقط جنین، موضوعی که شاید فقط در این دو کلمه خلاصه نشود و مادران بارداری که اقدام به سقط عمدی بدون دلیل موجه شرعی و پزشکی می‌کنند و حق حیات را از کودکی که شاید آرزوی بسیاری از خانواده‌هاست،می‌گیرند. مطالعات نشان می‌دهد بانوانی که اقدام به چنین کاری می‌کنند بیشتر از سایر زنان به رفتارهای ناسالم ازجمله خودکشی، اعتیاد، اضطراب و اختلالات روانی گرایش پیدا می‌کنند. پیامدها و عوارضی که فقط معطوف به شرایط جسمی نیست بلکه ذهن و روان زنان را شاید بیشتر تحت‌الشعاع قرار دهد.
     
اختلالات روانی ناشی از سقط جنین
واکنش‌های روحی متعددی پس از سقط جنین گریبانگیر زنان می‌شود. رفتاری که برخی آن را شبیه اختلال استرس پس از سانحه می‌دانند. افسردگی، یادآوری صحنه‌های سقط، کابوس دیدن و اختلال در روابط زناشویی ازجمله مهم‌ترین عوارض این کار است. دکتر زهرا علامه، متخصص زنان، زایمان و نازایی ضمن بیان عوامل روانی سقط جنین به جام‌جم می‌گوید: «مطالعات بسیاری در این زمینه صورت گرفته که زنان به جهت کسب آرامش، جنین خود را سقط می‌کنند تا آرامش بیشتر و از آن طرف زندگی شادتری را تجربه کنند اما پس از سقط تازه شروع مشکلات روحی و روانی آنان است. حالت پشیمانی، احساس گناه و غم و اندوه ممکن است تا سال‌های طولانی حتی برای همه اعضای خانواده باقی بماند. مادری که مرکز نشاط و شادی برای خانه است به محض این‌که دچار مشکل می‌شود، کل خانواده را درگیر این مسأله می‌کند. البته پس از آن دچار افسردگی‌های شدیدی می‌شود که نتیجه آن اقدام به خودکشی است که این مورد بارها گزارش شده است.» البته علاوه بر این موارد شاید یک زن پس از سقط عمدی، ناباروری تا آخر عمر را تجربه کند که همین موضوع احساس پشیمانی و گناه او را دوچندان می‌کند.«علامه» معتقد است زنان بسیاری که اقدام به سقط جنین می‌کنند بر این باور بودند که به لحاظ روحی، اقتصادی و ... آمادگی بچه‌دار شدن را نداشته و به صورت ناخواسته باردار می‌شوند اما خیلی اوقات، تولد همین بچه‌هایی که روزی قرار بود از بین بروند، باعث نشاط در خانواده می‌شود و مشکلات روحی و روانی آنان را برطرف می‌کند.
     
احساسات ماندگار پس از سقط جنین
اختلالات روانی در مادرانی که به‌صورت عمدی سقط جنین انجام می‌دهند بسیار بیشتر از مادرانی است که ناخواسته این کار 
را می‌کنند. بعضا تا سال‌ها این اختلالات همراه این زنان است. احساس عصبانیت طولانی‌مدت، گناه و خجالت مداوم در مادرانی دیده می‌شود که عمدا دست به سقط جنین می‌زنند؛ احساساتی که تداوم دارد و دیرتر تسکین پیدا می‌کند.همان‌طور که دکتر علامه نیز به این موضوع اذعان دارد و می‌گوید: «علائم روانی پس از سقط جنین عمدی گاهی تا آخر عمر همراه یک زن می‌ماند، یعنی بانوانی هستند که پس ازسقط، مجدد باردار شده‌‌اند اماهمچنان احساس گناه و پشیمانی دارند. حتی گاهی اوقات که طبق دستور پزشک مجبور به انجام این کار می‌شوند، پس از این اتفاق همچنان ناراحت هستند.» روند مربوط به سقط جنین شاید چند دقیقه بیشتر طول نکشد اما اثرات و بحران‌های آن در هر سالگرد و تا آخر عمر دوام خواهد داشت؛ بحرانی که پس از این اتفاق و با هر بار دیدن نوزادی، آن اتفاقات، احساسات ناخوشایند، آن خشم نهفته واحساس گناه مادر مجدد آشکار می‌شود.هر زنی پس از سقط جنین، خواسته یا ناخواسته احساسات پیچیده‌ای دارد که ممکن است خوشایند، ناخوشایند یا ترکیبی از هر دوی آنها باشد. سوگ و افسردگی از مهم‌ترین واکنش‌ها و احساسات روحی و روانی مادران به سقط جنین است و شاید به اندازه سوگ از دست دادن یکی از اعضای خانواده باشد. احساساتی که شاید برای مدتی کمرنگ یا حتی برطرف شود اما مجدد در دوران سالمندی خود را نمایان می‌کند.

سقط عمدی جنین چالشی برای جمعیت کشور
نادیده گرفتن حیات جنین قبل از زایمان یکی از واقعیت‌ها و اتفاقات تلخ جامعه امروز است. با توجه به موضوع جمعیتی کشور و بحران پیری در آینده‌ای نه‌چندان دور، بی‌شک یکی از مهم‌ترین راهکارهای فرهنگی، قبح‌زدایی از پدیده زشت سقط جنین است. همان‌گونه که علامه می‌گوید: «بارها شاهد این موضوع بودم و مادرانی که از سقط جنین‌شان منصرف شده‌اند را پس از زایمان، بسیار خوشحال دیدم. خانمی که روزی به این موضوع فکر می‌کرده که وجود بچه، زندگی او را دچار اختلال می‌کند، همان زن پس از تجربه فرزندآوری، آن کودک را عاملی برای نشاط و شادابی زندگی خود می‌داند.» بهره‌مندی ازموهبت فرزند سالم، نعمتی است که شاید قابل مقایسه با بسیاری از نعمت‌های الهی نباشد و ما باید مراقب هدیه‌های خدا باشیم حتی اگر غافلگیر کننده باشند. ازاین رولازم است بافرهنگ سازی،بیان تبعات روانی این اتفاق ناگواروهمچنین پیامدهای کاهش جمعیت، طرح‌های مشوق فرزندآوری را پیاده‌‌سازی کرده و از مرحله حرف و شعار عبور کنیم.