این جنایت جنگی درحالی رخ میدادکه رسانههای غربی، عمق جنایات وکشتار رژیمصهیونیستی را سانسور و تصوری نادرست از واقعیت این جنگ وحشیانه به جهان ارائه میکردند. ایران که همواره حامی محور مقاومت و مردم مظلوم فلسطین بوده است، در نخستین سالروز جنگ ۲۲ روزه با هدف بازگویی و آگاهیبخشی بیشتر به افکار عمومی جهان نسبت به عمق وحشیگری و کودککشی رژیم غاصب صهیونیستی و رساندن صدای این مظلومیت حقطلبی مردم مظلوم غزه به گوش جهانیان، روز ۲۹ دیماه را «روز ملی غزه» نامگذاری کرد تا این مقاومت قهرمانانه را پیوسته در اذهان یادآوری کند.یکی از ویژگیهای مهم این روز حمایت هنرمندان از جریان مقاومت با خلق آثار هنری است که مهمترین آن در قاب پوستر و تصویر تلالو مییابد.
پوستر و اهمیت آن در روایت غزه
پوستر، به عنوان رسانهای خبری، پدیدهای نیرومند در اطلاعرسانی به شمار میآید، چرا که از یکسو با زبان تصویر صحبت میکند و زبان تصویر، زبان مشترک ملل، اقوام و ادیان مختلف است و از دیگر سو سرعت فراگیری زیادی دارد و میتواند ظرف چند ساعت جهان را درنوردد. همین تواناییها باعث شده تا در سالهای اخیر پای ثابت هر رویداد قرار گیرد. نمونه بارز آن را میتوان در بهرهگیری از ظرفیتهای بالای پوستر برای انتقال پیام صهیونیسمستیزی به مردم جهان دید. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، هنرمندان زیادی در داخل ایران، آثار متعددی را با هدف رساندن پیام آزادی فلسطین تولید کرده و از نمادهایی شناخته شده در داخل مرزهای فرهنگی و جغرافیایی ایران بهره بردهاند که تعداد این نمادها زیاد نیست همچون قبهالصخره، ستاره یهود، چفیه، فلاخن و... . با مروری گذرا بر روند فعالیت چند دهه اخیر هنرمندان در تولید پوسترهایی با مضمون مقابله فلسطین، شاهد گونههای مختلفی از روایت بودیم. برخی پوسترها به جنایات انسانی رژیمصهیونیستی در فلسطین اشاره دارند، گروهی دیگر بر جنبههای اسلامی واقعه متمرکز شدهاند، ژانر دیگری از این پوسترها، حامیان رژیمصهیونیستی از جمله انگلیس و آمریکا را کانون توجه خود قرار دادهاند. در برههای هنرمندان تلاش داشتند هویت فلسطینی را زنده نگه دارند و در این خصوص به حفظ هویت فلسطینی در غربت و هجرت اجباری عدهای از فلسطینیها به کشورهای مختلف متمرکز شدند. گونه دیگری از پوسترها نیز بر پایه حماسه شکل گرفتند و مضامینی همچون راه آزادی قدس فقط با مبارزه، جهاد و شهادت باز میشود یا پاسداشت و گرامیداشت یاد شهدای فلسطینی از دل آن بیرون آمد.
حماسه غزه و تحول در طراحی پوستر
پس از عملیات طوفانالاقصی و چرخش دوربین رسانهها به سمت اتفاقات غزه، شوری جهانی در پشتیبانی از غزه پدید آمد. هنرمندان بهویژه از کشورها و فرهنگهای مختلف به آفرینش آثاری با محوریت غزه پرداختند که دیگر فقط مظلومنمایی و افشای ستم نبود بلکه هدف اصلی پرده برداشتن از سویههای شورانگیز حماس بود. اتفاقی که هنر مقاومت از جمله پوستر را نیز با تغییرات بنیادین روبهرو کرد. مهمترین این تغییر، شکست رسانههای غربی در وارونه جلوه دادن اتفاقات غزه بود. محمد خزایی، استاد دانشگاه تربیت مدرس و از هنرمندان دفاعمقدس و انقلاب در این ارتباط میگوید: رژیمصهیونیستی و صهیونیستها در بخش تبلیغات فعالیتی همهجانبه با شبکههای جهانی که در اختیار دارند، سامان دادند. اینها مخصوصا به مفهوم تبلیغ و روشهای تبلیغی، آگاهی و تسلط ویژهای دارند اما به نظرم مانند گذشتهها پس از طوفانالاقصی کامیاب نشدند. قبلا با اقدامات زیاد در (لاپوشانی و وارونهنمایی) جنایاتشان، موفق بودند اما این بار رودست خوردند و نه فقط مسلمانان که بسیاری از مردم و آزادمردان دنیا متوجه شدند صهیونیستها سیاهنمایی میکنند و حتی مسائل را برعکس جلوه میدهند. همچنین در این سمت یعنی مسلمانان و کشورهای اسلامی تبلیغات خوبی را آغاز کردند و هنرمندان مسلمان هم واقعا دست به قلم شدند و دارند کار میکنند. از دیگر سو رسانههای امروزی از همین چندسال قبل در دسترستر هستند و کارها خیلی زود پخش میشود و جای خودشان را باز میکنند. با شرایط پیشآمده فعلی صهیونیستها واقعا رودست خوردند و باید برای تبلیغاتشان فکر دیگری کنند و دیگر آن نظام سلطه جواب نمیدهد. او این اتفاق را آغازی بر جنبش هنری غزه عنوان کرد و ادامه داد: درباره نام دادن مکتب به این پدیده و کنشگری هنری در راستای غزه، باید گفت شاکلهای فرهنگی از مکتب پشتیبانی میکند و گروهی که با آن پشتوانه به کار فرهنگی و هنری مشغولند و اثر پدید میآورند ومعمولا پس از سالها و گذشت زمان طولانی از دید منتقدان و کارشناسان به چنان دستاوردهایی با ویژگیهای خاص، عنوان مکتب داده میشود. امروز البته مرزها شکسته و بسیاری از حساب و کتابهای گذشته دیگر جوابگو نیست اما به نظرم اگر از آن به «جنبش هنری غزه» نام ببریم پذیرفتنیتر است.
راز ماندگاری جنبش هنری غزه
بیشک آنچه در ارتباط با برجسته کردن مبارزههای فلسطینی در غزه به همت هنرمندان و اصحاب فرهنگ و هنر انجام شده قابل قدردانی است، ولی باید بپذیریم کافی نیست؛ چرا که امروز قدرت رسانه در اختیار کشورهایی است که نه تنها حاضر به روشنگری در قبال جنایات رژیم صهیونیستی نیستند بلکه هر هنرمند و فعالی که خلاف نظر صاحبان قدرت و رسانهها حرف بزند از عرصه فعالیت به دور میشود. در چنین فضایی نیاز است در گام اول جنبش نوظهور غزه به یک جریان ماندگار تبدیل شود؛ جریانی که بتواند پیوسته حقارت صهیونیستها را به نمایش میکشد. لازمه تحقق این هدف والا این است که اولا حساسیت وواکنش هنرمندان جهان رانسبت به این نسلکشیبرانگیزیم، درادامهدرهمراهی وهمفکری هنرمندان، صاحبنظران و اندیشمندان آزادیخواه در عرصههای مختلف به ابعاد پنهان و ریشهدار موضوع فلسطین بپردازیم. این موضوع به این دلیل اهمیت دارد که به قول صابر شیخ رضایی اگرچه «به دلایل جغرافیایی، فاصله زیادی با افق فلسطین داریم و دستمان کوتاه است اما در عرصه هنر و رسانه، این فاصله به اندازه گلوله سربازان مجاهد با شقیقههای اشغالگران است. نفس این انگیزه همین است که فاصله قلم ما با اشغالگران فاصله بسیار کمی است.» فراموش نکنیم همانگونه که پیشتر گفتیم پوستر به دلیل بهرهمندی از زبان تصویر، ابزاری قدرتمند به حساب میآید و رژیمصهیونیستی در کنار همه نوع ابزار نظامی و غیرنظامی، هیچ زمان آن را از گونههای تبلیغاتی خود کنار نزدهاست.هنرمندان جبهه انقلاب نباید فراموش کنند ناجیالعلی در روزگاری که رسانههای مکتوب توان مبارزه با قدرت رسانهای غرب را نداشتند، با بهرهگیری از توان تصویر توانست نگاه آزادیخواهان زیادی را به سمت فلسطین جهت دهد و امروز با ورود جهان به فضای مجازی این مسیر بسیار هموارتر است.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
بهتاش فریبا در گفتوگو با جامجم:
رضا کوچک زاده تهمتن، مدیر رادیو مقاومت در گفت گو با "جام جم"
اسماعیل حلالی در گفتوگو با جامجم: