رقابت و رفاقت غول‌های فناوری

گوگل کدنویس‌هایی را به‌منظور کمک به توسعه‌ فایرفاکس منصوب کرد که در نهایت ۳۰ درصد از سهام بازار مرورگرها را به خود اختصاص داد. فایرفاکس نیز موتور جست‌وجوی گوگل را در صفحه نخست خود معرفی کرد. گوگل (زیرمجموعه شرکت آلفابت) در بازار مرورگرها همچنان در صدر است. این شرکت ‌همچنین در بیشتر مواقع جایگزین فایرفاکس در بازار مرورگرها شده است. به گزارش شرکت داده Statcounter، مرورگر کروم گوگل از نظر استفاده کاربران، حدود دوسوم بازار جهانی را در اختیار دارد. سهم بازار فایرفاکس اما کمتر از ۳درصد است که البته این سهم در کاربرد آن در گوشی‌های هوشمند بسیار کمتر هم هست اما چرا گوگل همچنان از موزیلا حمایت می‌کند؟

سقوط فایرفاکس به بحران هویت در موزیلا منجر شده است. فایرفاکس مدت‌هاست که محصول برتر این شرکت بوده است. موزیلا روی طیف وسیعی از پروژه‌ها و محصولات کار می‌کند تا در جهت شعار خود که «اینترنت یک منبع عمومی جهانی، باز و در دسترس همه» است پیش برود اما هیچ‌کدام به موفقیت مرورگر نبوده‌اند.

سهم بازار جهانی مرورگر وب
موزیلا براساس آخرین صورت‌مالی خود، بیش از یک‌میلیارد دلار ذخیره نقدی را برای آن در نظر گرفته است. منبع اصلی این سرمایه گوگل است که به موزیلا پول می‌دهد تا موتور جست‌وجوی پیش‌فرض در صفحه اصلی فایرفاکس باشد. این پرداخت‌ها که از سال ۲۰۰۵ آغاز شد، در دهه گذشته ۵۰ درصد افزایش یافته و حتی با کاهش شدید تعداد کل کاربران فایرفاکس، این رقم به بیش از ۴۵۰میلیون دلار رسیده است. این پرداخت‌ها در سال ۲۰۲۱، ۸۳ درصد درآمد موزیلا را تشکیل می‌دادند. این نوع معامله در صنعت فناوری غیرعادی نیست. برای مثال گوگل به شرکت اپل پول می‌دهد تا موتور جست‌وجوی پیش‌فرض دستگاه‌های آی‌او‌اس باشد اما به عقیده‌ کارشناسان، معامله موزیلا با توجه به تعداد کاربران رو به کاهش فایرفاکس، چندان منطقی به نظر نمی‌رسد. برندن بورمن، سخنگوی موزیلا می‌گوید: «در ۲۵ سال گذشته، ما سهم قابل‌توجهی در بهبود اینترنت داشته‌ایم و مشتاقانه منتظر هستیم که در ۲۵ سال آینده نیز مشارکت بیشتری داشته باشیم.» موزیلا در ابتدا موتور جست‌وجوی گوگل (موتور جست‌وجوی پیش‌فرض فایرفاکس) را رایگان ارائه می‌کرد اما وقتی رقابت در بازار مرورگرها بالاگرفت و شرکت‌های دیگر برای تصاحب وضعیت پیش‌فرض، پول‌های کلانی به موزیلا پیشنهاد کردند، شرکت موزیلا پرداخت‌های گوگل را پذیرفت. تا سال ۲۰۰۷، ۹۰درصد درآمد سالانه ۷۵میلیون دلاری موزیلا از طرف گوگل بود. رابطه موزیلا و گوگل به‌قدری نزدیک بود که تصور می‌شد موزیلا از زیرمجموعه‌های گوگل است. چند سال بعد شرکت یاهو برای تبدیل‌شدن به موتور جست‌وجوی پیش‌فرض فایرفاکس از گوگل پیشی گرفت اما در سال ۲۰۱۷ پس از این‌که شرکت «ورایزن» یاهو را خرید، موزیلا قراردادی برای بازگرداندن گوگل به موقعیت پیش‌فرض خود منعقد کرد.

نگاه موزیلا به آینده
موزیلا برای یافتن موفقیت دیگر، «فایرفاکس اواس» (Firefox OS) را که سیستم‌عاملی کد باز است معرفی کرد اما این پروژه نیز با شکست مواجه شد. محصولات موزیلا اکنون شامل یک «شبکه خصوصی مجازی» (VPN) مبتنی بر حق اشتراک (ابزاری که امکان وبگردی خصوصی را فراهم می‌کند) و «ابزار نشانه‌گذاری وب جیبی» (Pocket web bookmarking tool) می‌شود. این شرکت همچنین قصد دارد زیرساختی برای متاورس و یک شبکه اجتماعی متن باز ایجاد کند و نیز اخیرا از ایجاد دو شرکت تابعه جدید خبر داده است: شرکت Mozilla.ai، که در زمینه ایجاد ابزارهای هوش‌مصنوعی کار خواهد کرد و شرکت Mozilla Ventures که قصد دارد ۳۵میلیون دلار در «شرکت‌های معتبر فناوری» سرمایه‌گذاری کند.

منبع:bloomberg.com