تبیین‌گر و مردمی

بیشتر هم روی گزارش‌ها و گفت‌و‌گوها و یادداشت‌هایی مکث کردیم که فارغ از مناسبت تقویمی و ولادت‌ها و وفات‌ها باشد.

خاصه مطالبی که هم از سوی شما خوانندگان عزیز و فرهیخته روزنامه مورد توجه قرار گرفت و هم بازتاب خوب و واکنش‌هایی در فضای مجازی و رسانه‌ای داشت.

تعریف از خود نباشد و اگر آن را به حساب نوشابه باز کردن برای خودمان نگذارید، اینها تنها بخشی از مصاحبه‌ها و گزارش‌ها و آثار مورد توجه قرار گرفته شده است و می‌توان آن را نماینده انبوه مطالب موثر دیگر دانست.

به‌جز نویسندگان و منتقدان سرشناسی چون احمد میراحسان، محمدتقی فهیم و سعید مستغاثی که در این یکی دو سال اخیر پای ثابت صفحات و از ستون‌ های اعتباری جام‌ جم هستند، بیشتر مطالب فرهنگی این رسانه حاصل زحمات این دوستان و همکاران است: (به ترتیب حروف الفبا) رضا آشفته، نسرین بختیاری، رضا حسینی، مینو خانی، امیرحسین دهقانی، امید رحمانی، علی رحیمی، علی رستگار، کیکاووس زیاری، آرش شفاعی، علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده، فرزانه غلامی، مریم فلاح، ساناز قنبری، صبا کریمی، زینب مرزوقی، نازلی مروت، رضا منتظری، آذر مهاجر و محمود نورایی.

درباره یک جنبش پرهیاهو
یکی از نخستین روزنامه‌هایی که به موضوع تعرض در سینمای ایران واکنش نشان داد و چند و چون و ابعاد مختلف این ماجرا را بررسی کرد، روزنامه جام‌ جم بود. این‌که چقدر از آن تحت تاثیر موج فمینیستی جهان و جریان «می‌تو» بود و چقدر از آن نیازمند توجه و تحلیل جدی و ورود محکم و قاطع دستگاه‌های متولی‌.

یکی از این مطالب گزارشی بود با عنوان بیماران سینما را قرنطینه کنید که ۱۵ فروردین سال ۱۴۰۱ منتشر شد و در گفت‌و‌گو با انسیه شاه‌حسینی، غلامرضا آزادی، محمدرضا شرف‌الدین و محمدرضا شفاه، راهکارهای سینمای ایران برای مقابله با فساد و تعرض و رفتارهای خشونت‌آمیز را مطرح و بررسی کردیم.یکی دیگر از گزارش‌های مهم در این خصوص با عنوان مبارزه با فساد در سینما قاطعیت می‌خواهد، نه هشتگ ۲۴ اردیبهشت سال گذشته منتشر شد که به بررسی تب افشاگری‌های تعرض در سینما پرداخت.

به نفع جیب مردم
یکی از پرسروصداترین پروژه‌های هنری سال گذشته، کنسرت- نمایش «سیصد» به کارگردانی امیر جدیدی و بازی بازیگرانی چون جدیدی، جواد عزتی، طناز طباطبایی و مهران غفوریان، آهنگسازی سهراب پورناظری و خوانندگی رضا بهرام بود.

فارغ از برخی نکات مثبت درباره این اثر از جمله بازگشت به ریشه‌ها و هویت ایرانی، قیمت بسیار بالا و ۷۰۰ هزارتومانی بلیت با انتقادات فراوانی مواجه شد. نخستین نقد و واکنش رسمی و رسانه‌ای به این رقم شبه‌نجومی را روزنامه جام‌جم داشت و در گزارشی با عنوان «سیصد ۷۰۰ هزارتومانی!» این عدد و رقم را نقد کرد. فارغ از بازتاب مثبت از سوی مخاطبان و خواننده‌های جام‌جم، از تاثیر و گزندگی این نقد و گزارش همین بس که این پروژه در جوابیه‌ای با عنوان «هیچ مخاطبی ناچار به خرید بلیت ۷۰۰هزار تومانی نیست!» که در جام‌جم منتشر شد، در مقام پاسخ برآمد.

افشاگر نمایش‌های مخرب
یکی از حضورهای همیشگی روزنامه جام‌ جم در بزنگاه‌ها مربوط به مقابله با جریان‌سازی و موج مسموم برخی نمایش‌هاست که سعی دارند با جوسازی، آب تئاتر را گل‌آلود کنند.

جام‌جم همان‌طور که همیشه پای ثابت هنر تئاتر و نمایش‌هایی با محتوای مناسب است، در راستای رسالت رسانه‌ای خود در مواجهه با شیطنت‌های نمایشی کوتاه نمی‌آید. یکی از موثرترین گزارش‌های جام‌جم، مطلبی با عنوان صحنه‌سازی توقیف بود که به جوسازی نمایش آن‌ سوی آینه می‌پرداخت که عوامل آن سعی داشتند با وانمودسازی توقیف نمایش، جذب مخاطب کنند.

چند روز بعد از توقف این نمایش بود که شورای نظارت و ارزشیابی اداره‌کل هنرهای نمایشی وزارت ارشاد،‌ بیانیه‌ای صادر کرد و کار بعد از بازبینی دوباره به اجراهای خود ادامه داد.

ما هم با تیتر «صحنه‌سازی کامل شد» فرمول «توقیف به علاوه رفع توقیف مساوی با فروش بیشتر» را یادآوری کردیم. یکی دیگر از گزارش‌های پربازخورد جام‌جم در زمینه تئاتر هم مطلبی بود که به نقد صریح نمایش «مخاطب» می‌پرداخت که در محتوا و مضمون، موازین اخلاقی را زیر پا گذاشت و با واکنش‌هایی منفی روبه‌رو شد. اما نکته عجیب‌تر این‌که با وجود هشدارهای جام‌جم، وزارت ارشاد روی سمت و سوی غیراخلاقی این نمایش سرپوش گذاشت.

نتیجه واکنش متعهدانه جام‌جم، گزارشی با عنوان دفاع عجیب ارشاد از بی‌اخلاقی «مخاطب» بود و گروه فرهنگی روزنامه در مصاحبه با حسین مسافرآستانه، غلامرضا منتظری، محمود سالاری و سیدعلی یزدی‌خواه، چند و چون افزایش انتقادات به آن نمایش موهن صورت را بررسی کرد.

شیطنت‌های ایرانی در فرانسه
برادران لیلا و عنکبوت مقدس، دو فیلم جنجالی و پرحاشیه مرتبط با ایران در سال گذشته بود که حواشی اولی هنوز ادامه دارد. برادران لیلا آخرین ساخته سعید روستایی بدون طی کردن روند قانونی و مجوز نمایش، راهی جشنواره فیلم کن شد و کلی حاشیه ایجاد کرد و عنکبوت مقدس هم با این‌که فیلمی ساخته مشترک چند کشور اروپایی است اما به دلیل حضور کارگردان، بازیگران و برخی عوامل ایرانی و البته قصه‌ای درباره ایران، خبرساز شد و به ویژه وجوه توهین‌آمیز آن از نظر مذهبی، واکنش‌های متعددی داشت. در انفعال وزارت ارشاد، برخی رسانه‌ها بلافاصله در این زمینه متعهدانه و مسئولانه عمل کردند و به موقع هشدار دادند، از جمله روزنامه جام‌جم در قالب چند گزارش و گفت‌و‌گوی موثر و راهگشا. گزارش ارتباط پاریسی (ارتباط فرانسوی) نخستین آنها بود که در روز انتشار (۲۹ فروردین ۱۴۰۱) موجبات یک موج رسانه‌ای شد. مضحکه شبه‌سلبریتی‌های وطنی، فیلم سینمایی یا اقدام سیاسی؟! جولان ناکام یک خانواده بی‌همه چیز، دن‌کیشوت‌های ایرانی، شلیک سیاسی به «کن» نیمه‌جان، خرده شیشه‌های شهرزاد (کسی دوست ندارد جای ترانه علیدوستی باشد)، دشمن مردم (چرا فرزند‌ستیزی و پدرستیزی در «برادران لیلا» موج می‌زند؟)، سیاسی‌بازی برای مقاصد سیاه (جشنواره کن اعتبارش را حراج کرده است)، زیر بار قانون‌شکنی نمی‌رویم؛ واکنش اعضای کمیسیون فرهنگی در برابر تلاش برای اکران فیلم برادران لیلا در مصاحبه با حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا تقوی، حجت‌الاسلام و المسلمین حسین میرزایی و سیدعلی یزدی‌خواه، قانون‌شکن‌ها در جشنواره مونیخ، هشتگ و تیتر برادران لیلا را نجات نمی‌دهد، مقابله با سلاخی فرهنگ به‌دست قانون‌شکنان؛ نگاهی به اهمیت روند قانونی صادر نکردن پروانه نمایش برای فیلم «برادران لیلا»، محمدحسین فرحبخش خطاب به کارگردان «برادران لیلا»: خون دل را باور کنیم یا آپارتمان زعفرانیه را؟، لااقل در کلاس‌های نهضت سوادآموزی شرکت کنید! (درباره موضوع صادر نشدن پروانه‌نمایش برای فیلم «برادران لیلا»)، فیلم‌هایی که حرمت پدران را نگه نمی‌دارند، سینماگرانی که قید قانون را می‌زنند؛ درباره دلیل تداوم حضور بدون مجوز و غیرقانونی فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی، غفلت فرهنگی، پاتک فرانسوی؛ بی‌توجهی پایدار سازمان سینمایی در رصد و کنش به‌موقع و... عناوین برخی گزارش‌ها و مطالب روزنامه جام‌جم درباره آثاری چون برادران لیلا و عنکبوت مقدس است.

پته تخلف‌ها روی آب
نه‌تنها با هیچ کار خوب در شبکه نمایش خانگی عناد نداریم بلکه از هر کار خوب و موفق و با محتوای ارزشمند در هر رسانه و مدیومی استقبال می‌کنیم، اما بازیگوشی برخی پلتفرم‌ها در این یکی دوسال اخیر، به نقدهای صریح و منصفانه برای اصلاح خطاها راه می‌دهد. همان‌طور که برنامه‌های رسانه‌ملی نیز نقدپذیر است و از آن استقبال می‌کنیم، پلتفرم‌ها هم نیاز به نقد و تحلیل دارند. ما در چند نمونه و فارغ از نگاه حب و بغضی، سراغ آثار شبکه نمایش خانگی رفتیم و حرف دل مخاطبان را زدیم. از جمله در گزارشی با عنوان رگ‌زدن تاریخ (رگ‌زنی‌تاریخ) به سریال جیران پرداختیم و گفتیم به چه دلایلی این سریال در کارنامه حسن فتحی برگشت به عقب محسوب می‌شود. یا در گزارشی با عنوان زبل‌خان‌های شبکه نمایش خانگی سراغ حضورهای تکراری بعضی بازیگران در شبکه نمایش خانگی رفتیم و با عدد و رقم گفتیم که چطور بازیگرانی چون مهران غفوریان، پژمان بازغی، امیرمهدی ژوله، آناهیتا درگاهی و مجید واشقانی، با حضور پرتکرار در سریال‌ها و برنامه‌های پلتفرم‌ها، روی مهران رجبی را سفید کردند. ‌قانونی در تولید و پخش «شهرک کلیله و دمنه»، پلتفرم‌ امن فرهنگی نیاز امروز جامعه (گفت‌وگو با سعید مقیسه، رئیس ساترا)، سه، دو، یک، عربده! (درباره افزایش حضور اراذل و اوباش در فیلم‌های سینمایی و سریال‌های شبکه نمایش خانگی)، چهار اثر واکنش‌‌برانگیز رسانه‌های فراگیر (یاغی، جیران، فوتبال ۳۶۰، شهرک کلیله‌ودمنه)، هفت‌تیرکشی پلتفرم‌ها در نبود ضامن اجرایی (تعطیلی درگاه‌های پخش فراگیر، یک دروغ رسانه‌ای بزرگ است)، جادو جنبل پلتفرمی (نگاهی به سریال «جادوگر»)، دفاع بهارستانی‌ها از جایگاه قانونی ساترا، تهاجم به بنیان‌های امنیت فرهنگی (چه کسانی برای تخریب جایگاه قانونی ساترا تلاش می‌کنند؟)، سری‌سازی بی‌محتوا در دو پلتفرم (چگونه سعید ابوطالب بارها از آب مافیا کره گرفته است؟) و ... برخی گزارش‌ها در نقد آثار شبکه نمایش خانگی و برخی تخلفات و قانون‌شکنی پلتفرم‌ها در تمکین از ساتراست.

دست پر «جام‌جم» برای جشنواره‌های فجر
اما احتمالا بهترین خاطرات مخاطبان جام‌جم مربوط به گزارش‌ها، ویژه‌نامه و پرونده‌های ویژه و پروپیمان روزنامه در ایام برگزاری جشنواره‌های مرتبط فجر باشد، فیلم، تئاتر، موسیقی، تجسمی، شعر. به‌جز این باید به پوشش ویژه رویدادهایی چون جشنواره فیلم کوتاه تهران، جشنواره سینماحقیقت (مسابقه فیلم‌های مستند)، جشنواره مردمی فیلم عمار و... هم اشاره کرد که گروه فرهنگی جام‌جم در حد توان و بضاعت، سعی کرده بهترین عملکرد رسانه‌ای را دراین عرصه‌ها داشته باشد. در این میان به‌خصوص ویژه‌نامه‌های روزانه جام‌جم در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر، بیشتر جلوه کرد و رضایت حداکثری مخاطبان را به دست آورد. به‌ویژه این‌که روزنامه جام‌جم صاحب بهترین و بزرگ‌ترین غرفه رسانه‌ها در پردیس سینمایی ملت، سینمای رسانه جشنواره و پاتوق بسیاری از هنرمندان و اهالی رسانه بود و با گزارش‌ها و گفت‌و‌گوهایی داغ که هم در روزنامه منتشر می‌شد و هم بلافاصله در فضای مجازی و آنلاین به انتشار می‌رسید، مخاطبان اهل سینما را به بهترین شکل با مهم‌ترین جشنواره سینمایی ایران همراه می‌کرد. گفت‌و‌گوهایی با محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی، بهروز افخمی و سیدعماد حسینی تهیه‌کننده و کارگردان فیلم استاد، نسیم ادبی بازیگر پرونده باز است، هادی مقدم‌دوست کارگردان فیلم عطرآلود، ناهید عزیزی کارگردان آه سرد، سیدرضا محقق، تهیه‌کننده آه سرد، ابراهیم اصغری، تهیه‌کننده شماره ۱۰، حسین میرزامحمدی کارگردان کت چرمی، محمود بابایی تهیه‌کننده بعد از رفتن، پرونده انیمیشن بچه‌زرنگ، فرشاد گل‌سفیدی کارگردان هفت بهارنارنج، لیلی عاج کارگردان سرهنگ ثریا، وحید آقاپور بازیگر سرهنگ ثریا، سعید سعدی و نادر سلیمانی و بانیپال شومون، تهیه‌کننده و بازیگران گل‌های باوارده، محمد عسگری کارگردان اتاقک‌گلی، اتابک نادری بازیگر هایپاور، بابک خواجه‌پاشا، کارگردان در آغوش درخت، فرید قبادی بازیگر سینمامتروپل و... برخی از مطالب ویژه‌نامه‌های جشنواره فیلم فجر سال گذشته بود.