ردپای عجیب «فراموشی»

با توجه به این‌که هنوز درمان قطعی برای این بیماری شوم کشف نشده، دانشمندان در تلاشند تا عوامل و راه‌های ابتلا به آلزایمر را بیابند تا بتوانند تا حد ممکن از تعداد بیماران بکاهند. در جدیدترین پژوهش منتشر شده در این رابطه، محققان با بررسی ۵۰۰هزار پرونده پزشکی افراد مبتلا به آلزایمر دریافتند که عفونت‌های ویروسی شدید مانند آنسفالیت و ذات‌الریه خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون و آلزایمر را افزایش می‌دهد.مایکل نالز، متخصص اعصاب و نویسنده ارشد این مقاله می‌گوید: «دانشمندان سال‌های طولانی به‌دنبال پیوندهایی بین اختلال عصبی فردی و یک ویروس خاص بودند. اینجا بود که تصمیم گرفتیم یک رویکرد متفاوت و مبتنی بر علم «داده» را امتحان کنیم.

با استفاده از سوابق پزشکی مبتلایان به آلزایمر ما توانستیم به‌طور سیستماتیک تمام پیوندهای ممکن را در یک‌جا جست‌وجو کنیم.»پژوهشگران ۲۲ ارتباط مختلف بین عفونت‌های ویروسی و بیماری‌های عصبی را در مطالعه روی ۴۵۰ هزار نفر پیدا کردند. احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر در افرادی که برای نوعی التهاب مغز به نام آنسفالیت ویروسی تحت درمان قرار گرفتند، ۳۱برابر بیشتر بود. از هر ۴۰۶ مورد آنسفالیت ویروسی، ۲۴ مورد به بیماری آلزایمر مبتلا شدند؛ یعنی چیزی حدود ۶ درصد.کدام ویروس‌ها در ابتلا به بیماری‌های عصبی نقش دارند؟ به نظر می‌رسد افرادی که پس از ابتلا به آنفلوآنزا به‌دلیل ذات‌الریه در بیمارستان بستری شده بودند، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری آلزایمر، زوال عقل، بیماری پارکینسون و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) بودند.

عفونت‌های روده‌ای و مننژیت که هر دو اغلب توسط یک ویروس ایجاد می‌شوند و همچنین ویروس واریسلا زوستر که باعث زونا می‌شود نیز در ایجاد چند بیماری تخریب‌کننده عصبی نقش دارند.تاثیر عفونت‌های ویروسی بر مغز در برخی موارد تا ۱۵سال ادامه داشت و هیچ موردی وجود نداشت که از قرار گرفتن در معرض ویروس‌ها در امان مانده باشد. حدود ۸۰درصد از ویروس‌های دخیل در بیماری‌های مغزی، «نوروتروفیک» در‌نظر گرفته می‌شوند؛ به این معنی که می‌توانند از سد خونی مغزی عبور کنند.

خوشبختانه در حال حاضر واکسن‌هایی برای برخی از این ویروس‌ها از‌جمله آنفلوآنزا، زونا (واریسلا زوستر) و ذات‌الریه در دسترس است. گر‌چه واکسن‌ها از همه موارد بیماری پیشگیری نمی‌کنند اما به‌طور چشمگیری نرخ بستری شدن در بیمارستان را کاهش می‌دهند. این شواهد نشان می‌دهد که واکسیناسیون ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی را کاهش دهد.

اندرو سینگلتون، متخصص اعصاب، محقق آلزایمر و مدیر مرکز آلزایمر و زوال عقل می‌گوید: «اختلالات عصبی مجموعه‌ای از بیماری‌ها هستند که درمان‌های موثر بسیار کم و عوامل خطر زیادی برای آنها وجود دارد. نتایج ما از این ایده حمایت می‌کند که عفونت‌های ویروسی و التهاب مرتبط در سیستم عصبی، ممکن است عوامل خطر شایع و احتمالا قابل اجتنابی برای این نوع اختلالات باشند.»در حالی‌که این مطالعه مشاهده‌ای گذشته‌نگر نمی‌تواند یک رابطه علمی دقیق را نشان دهد اما اطلاعات مفیدی را به انبوهی از پژوهش‌هایی که به نقش ویروس‌ها در بیماری پارکینسون و آلزایمر اشاره دارند، می‌افزاید.

روزنامه جام جم