مسیر توسعه ایران

عمده کشورهای درحال‌ توسعه در دو دهه اخیر با تمرکز بر چند رشته صنعتی خاص موفق شدند تا وزن دانش و فناوری را در اقتصاد خود افزایش داده و با سرعت بیشتری به سمت توسعه حرکت کنند.

در سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین، لزوم توجه به دانش‌بنیان‌ها بیش‌ از پیش احساس می‌شود. شرکت‌های دانش‌بنیان، کسب‌وکارهایی است که قادر است با تجاری‌سازی فناوری خود، نقش مهمی در توسعه کشور و افزایش درآمدهای آن داشته باشد.

جنبه دیگر توسعه، توجه به تولید صادراتی است که در دهه‌های اخیر موجب شتاب توسعه در کشورهای جنوب‌شرق آسیا شد، بنابراین تولید صادرات محور موضوعی بااهمیت در سیاستگذاری کشورهای پیشرفته محسوب می‌شود. در ایران، دو صنعت نانوفناوری و زیست‌فناوری جزو مزیت‌های کشور در حوزه دانش‌بنیان به‌حساب می‌آید. از سوی دیگر، توسعه بازارها و رقابت‌پذیر شدن هر صنعت تابع وجود زیرساخت‌های لازم برای ورود آن صنعت به بازارهای جهانی است. نکته مهم در این میان، لزوم طراحی سیاست‌های منسجم صنعتی با محوریت توسعه صادرات است. اغلب مفسران و تحلیلگران، انسجام سیاستی را سیستمی برای دستیابی به هماهنگی سیاستی بهتر میان عامل‌های مختلف با توابع هدف متفاوت می‌دانند.

در ایران با آن‌که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری قدم‌های موثری در حوزه توسعه صادرات محصولات دانش‌بنیان برداشته اما لزوم پیاده‌سازی سیاست‌های منسجم صنعتی همچنان احساس می‌شود. در سطح حاکمیت، این سیاست‌های منسجم باید بر محوریت مدیریت نوسانات بازار ارز و گسترش روابط مالی منطبق بر استانداردهای بین‌المللی باشد. در سطح دولت نیز انسجام نهادهای سیاستگذار و مجری لازم است. انسجام سیاستی برای هدایت اعتبارات، ارتقای زیرساخت‌های تجاری و گسترش منابع و کاهش هزینه‌های مالی صادرات در کنار فعال‌تر شدن دیپلماسی تجاری از جمله اقداماتی است که در سطح دولت باید در دست اقدام قرار گیرد. در سطح بنگاه نیز سه عامل اساسی نقش دارد که عبارت است از توانمندی‌های تولیدی، توانمندی‌های سازمانی و توانمندی‌های صادراتی که شرکت‌ها را برای ورود به بازارهای جهانی مهیا می‌سازد.