سكوت‌عالمانه يا پاسخ‌منصفانه

رئیسی داشتم فاضل و با تجربه. دانش‌آموخته حوزه و دانشگاه، سرد و گرم چشیده روزگار. همیشه می‌گفت در مواجهه با موضوعات و پرسش‌های روزگار یا سکوت عالمانه کنید یا جواب منصفانه دهید. هرچه زمان بر من گذشت و جلوتر آمدم و پوست عقل و احساس و تجربه‌ام با سرما و گرمای روزگار بیشتر آشنا شد، معنای حرف او بیشتر در جانم نشست.

در روز‌ها و هفته‌های اخیر که تب و تاب و التهاب به جان جامعه‌مان افتاده‌است و عملا زیر بارانی از بمب‌های خوشه‌ای شک و تردید و ابهام و سوال‌های بی‌جواب گرفتار شده‌ایم، احساس می‌کنم یکی از راه‌های اصلی درمان این گرفتاری، سکوت است؛ سکوتی که بتواند تب و تاب اضافی را از جامعه بگیرد و ما را به سمت ساحل آرامش پیش ببرد و البته گسترش این سکوت در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ضروری‌تر به نظر می‌رسد.

در این روز‌ها که دستگاه قضایی بر مبنای قوانین و مقررات جاری کشور در حال رسیدگی به پرونده متهمانی است که در آشوب‌های اخیر دستگیر شده‌اند، جامعه مجازی و حقیقی، حقیقتا به سکوت عالمانه یا پاسخ‌های منصفانه نیازمند است. ولی متاسفانه با صدور اولین حکم یکی از محکومان آشوب‌های اخیرکه به اتهام محاربه اعدام شد، غوغایی در فضای مجازی و حتی جمع‌های دوستانه و خانوادگی درباره موضوع اتهامی این فرد یعنی «محاربه» به پا شد و ناگهان از زمین و آسمان حقوقدان و متخصص حقوق جزا جوشید و بارید که بلی: محاربه یعنی... مصادیق محاربه عبارت‌اند از... محارب کسی است که... پس از این فوران پرتعداد تحلیل‌ها و نظرات حقوقی از سوی انواع کاربران مجازی و حاضران حقیقی بود که یاد انرژی اتمی افتادم و یکی از فرآیند‌های فنی آن به نام جوش هسته‌ای.

در واقع همان قدر که ما با جست‌وجو کردن تعبیر جوش هسته‌ای در موتور‌های جست‌وجو و خواندن این که: در فرآیند گداخت یا جوش هسته‌ای، هسته‌های سبک مانند هیدروژن، دوتریوم و تریتیوم با یکدیگر همجوشی داده شده و هسته‌های سنگین‌تر و مقداری انرژی تولید می‌شود... ما به یک متخصص فیزیک هسته‌ای تبدیل می‌شویم، با خواندن چند خط خبر درباره یک پرونده قضایی و بدون اطلاع از جزئیات آن پرونده و بدون آگاهی از مبانی و مفاهیم علوم قضایی می‌توانیم به یک حقوقدان تبدیل شویم! و این درحالی است که برای اشراف و تحلیل یک پرونده قضایی گذشته از تجربه قضات صادرکننده احکام قضایی خصوصا قضاتی که به صندلی دادرسی پرونده‌های مهم تکیه زده‌اند، لازم است فهرست بلند بالایی از مفاهیم علوم قضایی مانند مبانی حقوقی و کیفری، آیین دادرسی، مستندات قانونی، ادله اثبات جرم را بدانیم.

در این میانه و میدان آنچه اهمیت دارد سکوت عالمانه و عمیق ما در مواجهه با موضوعاتی است که هیچ سررشته‌ای در آن نداریم تا مبادا تصور همه چیزدانی ما آفت‌های بزرگ اجتماعی را رقم بزند.