بنزین در باک تامین‌ اجتماعی

سال‌هاست که دولت بابت بدهی خود به بخش‌های مختلف کشور، اموال خود را با بدهی‌هایش تهاتر می‌کند که در این میان، پالایشگاه امام‌خمینی(ره) شازند، جایگاه ویژه‌تری دارد.

۱۰پالایشگاه نفتی در ایران احداث شده و در حال کارند به‌جز پالایشگاه امام‌خمینی(ره) شازند اراک، همه واحدهای پالایشی در قالب اصل ۴۴ به بخش خصوصی و شبه‌دولتی واگذار شده‌اند که بخشی از این واگذاری‌ها، در قالب رد دیون بوده و بخشی دیگر در قالب سهام عدالت و فروش سهام. اما قصه پالایشگاه اراکی‌ها متفاوت‌تر از سایر واحدهاست؛ این پالایشگاه از نظر حجم تولید فرآورده‌های نفتی و کیفیت آن یکی از استراتژیک‌ترین اموال دولت به‌شمار می‌رود به‌طوری‌که برخلاف سایر پالایشگاه‌های فعال، سود سرشاری برای دولت به‌همراه دارد.

مخالفت و پیشنهاد رشوه

در دولت دوازدهم بود که واگذاری این پالایشگاه هم در دستورکار قرار گرفت اما با مخالفت مقام‌های استانی و البته برخی مراجع امنیتی، همه چیز متوقف شد. کار به جایی رسید که در ۱۳مهر۹۷ قربانعلی دری‌نجف‌آبادی، وزیر پیشین اطلاعات و نماینده ولی‌فقیه در استان اراک به منبر رفت و در خطبه‌های نمازجمعه اراک گفت: «برخی با پرونده و آمارسازی قصد دارند بگویند این پالایشگاه زیان‌ده است؛ چطور ممکن است چنین مجتمع بزرگی زیان‌ده باشد که روزانه ۱۷.۵میلیون لیتر بنزین‌سوپر و سه‌میلیون لیتر بنزین هواپیما تولید می‌کند، مگر از این روند پیگیری خصوصی‌سازی و آمارسازی دروغین خیانتی بزرگ‌تر هم سراغ داریم؟ اتفاقا کسی به‌عنوان کارشناس تماس گرفت که بیاید ما را ببیند و دراین‌باره لابد توجیه یا با هدیه‌ و سکه‌ای ما را مجبور به سکوت کند درحالی‌که به‌عنوان نماینده ولی‌فقیه در استان‌مرکزی قدمی از منافع کشور عقب‌نشینی نمی‌کنم، اجازه نمی‌دهم غارتگران برای غارت بیت‌المال اقدامی کنند و تا زنده هستم در مقابل این دغل‌بازی سودجویان می‌ایستم.»

تغییر فاز در واگذاری

مهم‌ترین دغدغه شخصیت‌های استانی اراک درخصوص واگذاری این پالایشگاه، امکان تکرار تراژدی کارخانه‌های هپکو و آذراب بود؛ دو شرکت بزرگ صنعتی که پس از واگذاری دچار انحطاط شدند و فسادهای بسیاری در آنها رخ‌داد. فسادهایی که به مشکلات امنیتی در استان اراک منجر شد. از نظر مخالفان واگذاری، جریان‌های فاسد اقتصادی به‌دنبال بالاکشیدن پالایشگاه امام‌خمینی(ره) بودند که نتوانستند کاری از پیش ببرند اما با وجود این در سال ۹۹ دولت با واگذاری ۲۵هزارمیلیارد تومان از سهام این پالایشگاه به سازمان تامین‌اجتماعی موافقت کرد تا همه چیز در مسیر اجرایی قرار گیرد. حالا دولت سیزدهم نیز با همان دست‌فرمان، تصمیم مهم‌تری گرفت. هفته گذشته بود که شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی قوا، موضوع تسهیل رد دیون دولت به سازمان تامین‌اجتماعی را در دستور‌کار قرار داد و تصمیم گرفت که معادل ۹۰هزارمیلیارد تومان از سهام دولت در پالایشگاه امام‌خمینی(ره) شازند را بابت رد دیون دولت به سازمان تامین‌اجتماعی واگذار کند. حالا باید سازمان تامین‌اجتماعی را سهامدار اصلی این شرکت پالایشی معرفی کرد که به اعتقاد کارشناسان، با یک خوش‌شانسی بزرگ صاحب یکی از بهترین واحدهای صنعتی ایران شده به‌طوری‌که به گفته دری‌نجف‌آبادی، فقط در سال گذشته ۳۰هزارمیلیارد تومان سود ساخته است.

واحدی استراتژیک

پالایشگاه امام‌ خمینی(ره) شازند، یکی از سه پالایشگاه ساخته‌شده پس از پیروزی انقلاب است و از همین رو، یکی از مدرن‌ترین واحدهای پالایشی کشور شناخته می‌شود. دوسوم تولید این پالایشگاه به بنزین و گازوئیل اختصاص داشته و نفت‌‌کوره نیز ۱۵درصد تولیدات را شامل می‌شود. این سبد تولیدی در مقایسه با میانگین سبد تولید پالایشگاه‌های کشور ارزش‌‌افزوده بالاتری دارد.

همچنین در شرایطی که میانگین سهم فرآورده‌های ویژه در سبد پالایشگاه‌های کشور ۱۱درصد است که این سهم در پالایشگاه اراک ۶درصد می‌باشد.

با وجود سهم کمتر فرآورده‌های ویژه در سبد تولید پالایشگاه اراک، ترکیب فرآورده‌های ویژه تولیدی این پالایشگاه باارزش‌تر از میانگین دیگر پالایشگاه‌های کشور است. تولید وکیوم‌باتوم پالایشگاه اراک یک‌سوم دیگر پالایشگاه‌هاست و در مقابل محصولات باارزشی همچون پروپیلن در سبد تولید آن قرار دارند.

مقایسه قیمت بنزین و گازوئیل تولیدی پالایشگاه‌ها نشان‌دهنده باارزش‌بودن محصولات تولیدی پالایشگاه اراک در سبد تولید فرآورده‌های اصلی کشور است.

اگرچه پالایشگاه اراک، تنها ۱۶درصد از بنزین کل کشور را تولید می‌کند، از لحاظ کیفیت، ۴۳درصد بنزین یورو ۴ و یورو ۵ کشور در این پالایشگاه تولید می‌شود.

همچنین یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های این پالایشگاه، تولید گازوئیل کم‌گوگرد است، به‌نحوی‌که صددرصد گازوئیل تولیدی این پالایشگاه، گوگردی بین ۱۰ تا ۵۰ ppm دارد، در‌حالی‌که ۶۰درصد تولید گازوئیل کشور با گوگرد بیش از ppm ۲۵۰۰ است.