رکورد تازه جیمز‌ وب

مجموعه ابزار‌های بسیار حساس این تلسکوپ روی جو سیاره‌ای گازی با جرم مشابه زحل منظومه شمسی خودمان به نام «واسپ ــ ۳۹‌بی» متمرکز شد که به دور ستاره‌ای در فاصله ۷۰۰ سال نوری از زمین می‌چرخد. در حالی که سایر تلسکوپ‌های فضایی، از جمله هابل و اسپیتزر قبلا جو این سیاره داغ را مورد مطالعه قرار داده بودند، خوانش جدید جیمز‌وب، فهرست کاملی از اتم‌ها، مولکول‌ها و حتی نشانه‌هایی از شیمی فعال و ابر‌های این سیاره را ارائه می‌دهد.

عناصر و مولکول‌های کشف شده

این اکتشاف وجود دی‌اکسید گوگرد در جو سیاره «واسپ‌ــ‌۳۹‌بی» را نشان می‌دهد. مولکولی که از واکنش‌های شیمیایی ایجاد شده توسط نور پرانرژی ستاره مادر این سیاره ایجاد می‌شود. در زمین نیز لایه ازن جو، به روشی مشابه توسط نور خورشید ایجاد می‌شود. واسپ ــ ۳۹‌بی دمایی حدود ۸۷۱درجه سانتی‌گراد و جوی عمدتا از هیدروژن دارد، بنابراین نمی‌تواند قابل سکونت باشد، اما این نتایج جدید می‌تواند راه را برای یافتن شواهدی از حیات بالقوه در دیگر سیارات قابل سکونت باز کند. نزدیکی این سیاره به ستاره میزبان خود، هشت برابر نزدیک‌تر از عطارد به خورشید ما است و می‌تواند به‌عنوان آزمایشگاهی برای مطالعه اثرات تابش ستارگان میزبان بر سیارات فراخورشیدی استفاده شود. شناخت بیشتر ارتباط سیاره‌ها با ستاره‌های میزبان‌شان درک عمیق‌تری از چگونگی ایجاد تنوع سیارات مشاهده شده در کهکشان به ارمغان آورد. سایر اجزای جوی شناسایی شده توسط جیمز‌وب عبارتند از سدیم، پتاسیم، بخار‌آب و همچنین ویژگی‌های آب موجود سیاره در طول موج‌های بلندتر که قبلا دیده نشده بود. جیمز‌وب همچنین دی‌اکسید‌کربن را با وضوحی دو برابر داده‌های گزارش شده از مشاهدات قبلی توسط دیگر تلسکوپ‌ها را ارائه داد. منوکسید‌کربن نیز شناسایی شد، اما نشانه‌ای از متان و سولفید هیدروژن در داده‌ها وجود نداشت. وجود این مولکول‌ها، برای دانشمندانی که فهرستی از شیمی سیارات فراخورشیدی را به منظور درک بهتر شکل‌گیری و توسعه این جهان‌های دوردست را گردآوری می‌کنند، بسیار مهم است. جزئیات ارائه شده توسط جیمز‌وب به اخترشناسان اجازه داد تا به گذشته این غول گازی نگاهی بیندازند و یاد بگیرند که چگونه چنین جهان داغ و سوزانی به وجود آمده است. محققان از نسبت کربن به اکسیژن، پتاسیم به اکسیژن و گوگرد به هیدروژن موجود در جو سیاره، استنباط کردند که باید از برخورد چند سیاره کوچک‌تر تشکیل شده باشد. علاوه بر این، فراوانی بسیار بیشتر اکسیژن در مقایسه با کربن در ابر‌های ضخیم نشان داد که واسپ ــ ۳۹‌بی نسبت به امروز بسیار دورتر از ستاره خود شکل گرفته است.

روزنامه جام جم