راز سیلاب‌های مردادی

به گزارش جام جم آنلاین، ایرانیان امروز امادر تابستان شاهد باران‌های موسمی‌اند. اتفاقا از نظر کارشناسان اقلیم‌شناسی هم دلیل سیل‌های این روز‌های کشور، باران‌های موسمی است که پیش از این در جنوب شرق ایران اتفاق می‌افتاد و در بسیاری از مواقع باعث وقوع سیل در استان‌های سیستان‌وبلوچستان و هرمزگان می‌شد. حالا، اما تغییر اقلیم باعث شده است که توده پرفشار به سمت شمال کشور برود و حتی وقوع سیل را هم رقم بزند. اتفاقی که سال۶۶ باعث سیل در شمیرانات و کن شد.

جدول شهر‌های رکورددار بارش در روز‌های گذشته عجیب است زمانی که بدانیم شهر‌هایی مانند برازجان گرم‌وخشک که دمای هوای آن در تابستان به حدود ۵۰درجه می‌رسد در رتبه اول بارش‌های روز‌های اخیر قرار دارد، حدود ۹۰میلی‌متر در روز‌های گذشته در این شهر جنوبی باران باریده است.

در یزد، قلب ایران هم حدود ۴۸.۲میلی‌متر باران باریده است. در نصرت‌آباد، کوهرنگ، قم و کازرون خشک‌وگرم هم به ترتیب حدود ۴۲.۶، ۳۷.۴، ۳۱.۶ و ۳۱میلی‌متر باران باریده است. همه این اعداد و ارقام، غیرمترقبه‌بودن این بارندگی‌ها را نشان می‌دهد؛ بارندگی‌هایی که پیش از این کسی درباره آن حرفی نمی‌زد، چراکه گفته شده بود امسال تابستان کم‌بارشی را تجربه خواهیم کرد.

آخرین آمار منتشرشده تا نگارش این گزارش می‌گوید حدود ۵۹‌هموطن ایرانی جان خود را در سیل‌های اخیر ازدست‌داده‌اند. پیش از این هم چند سیل در تابستان روی داده است. سیل‌های تابستانی که در استان‌های سیستان‌وبلوچستان، جنوب‌کرمان یا هرمزگان روی می‌دهد گواه این اتفاق است. ۴ مرداد ۶۶ نیز سیلی در تجریش روی داد.

حالا بعد از ۳۵ سال در تهران و استان‌های دیگر درست در روز‌های گرم تابستان تاریخ به شکل دیگری تکرار شد. از نظر بسیاری از مردم و دولتی‌ها، سیل تابستانه غیرقابل‌پیش‌بینی بود. از نظر کارشناسان اقلیم‌شناس، اما سیل مردادماه عادی و قابل‌پیش‌بینی بود. سیدحسین موسوی، اقلیم‌شناس و عضو هیات‌علمی دانشگاه زنجان به ما می‌گوید که پیش از این هم کارشناسان درباره سیل مردادماه هشدار داده بودند، موضوع، اما این است که هیچ‌کدام از مدیران هشدار‌ها را جدی نگرفتند. سیل، اما در تابستان عجیب است.

این استاد دانشگاه توضیح می‌دهد که وقوع سیل در تابستان در ایران عجیب است، اما غیرممکن نیست، چراکه پیش از این هم سیل‌هایی در تابستان در استان‌های جنوب‌شرقی به وقوع پیوسته است. دلیل این اتفاق، اما کاملا علمی است. بهلول‌علیجانی، اقلیم‌شناس به جام‌جم می‌گوید که بارش‌های تابستانی در ایران موسمی است و عموما هم در جنوب و جنوب‌شرق کشور روی می‌داد و در بسیاری از مواقع بارش‌ها به بخش بالاتر، مرکز و شمال ایران نمی‌رسید. به دلیل شرایط ناپایدار جوی امسال، اما بارش‌ها به بالادست هم رسیده است.

موسوی می‌گوید، در منطقه همگرایی قاره‌ای که عموما در بخش هند و آسیای‌شرقی است، باران‌های سیل آسایی روی می‌داد حالا، اما به‌دلیل ناپایداری جوی باران‌ها از جنوب‌شرق وارد ایران شده و به بخش‌های بالاتر و شمال رفتند و حالا شاهد سیل در کشور هستیم.

تا همین هفته گذشته از آسمان باران که نه، آتش می‌بارید. گرمای شدید هوا نه در ایران که در همه کشور‌های جهان و اروپا مسأله تغییر اقلیم را دوباره سر زبان‌ها انداخت. حالا بعد از گذراندن چند هفته گرم آتشین بارش باران و سیل، عجیب به نظر می‌رسد. از نظر موسوی، اما همه این وقایع با هم در ارتباطند و اتفاقا ورود موج باران موسمی به کشور و بعد وقوع سیل به‌دلیل تغییر اقلیم است. موسوی توضیح می‌دهد که موج‌های گرمایی، باعث ایجاد یک جو ترمودینامیکی در کشور شده است و همین اتفاق انتقال موج کم‌فشار در بخش همگرایی بین‌قاره‌ای یعنی همان مناطق هند به کشور را رقم زده است.

علیجانی دلیل را کامل‌تر می‌کند و توضیح می‌دهد به‌دلیل ناپایدار بودن شرایط جوی کشور به‌علت گرمای زیاد، جو بارشی تا به شمال هم بالا آمده است.

بارش باران سیل‌آسا، اما تا چه زمانی ادامه دارد؟ آیا بازهم سیلی به‌وقوع خواهد پیوست؟ جواب موسوی، مثبت است. او می‌گوید عموما موج باران‌های موسمی در تیرماه و اواخر مردادماه ادامه دارند. این یعنی تا حدود دو هفته دیگر شاهد بارش باران خواهیم بود تا کم‌کم از شدت بارش کاسته شود. احتمال وقوع سیل هم به میزان شدت بارش باران و البته مدیریت و آمادگی مدیران و مردم ممکن است دوباره به‌وقوع بپیوندد.

خشکسالی ادامه دارد

بارش باران زیاد بوده، حالا شاید بسیاری از مردم بگویند که سد‌ها پر از آب است و خشکسالی تمام شد. فیروز‌قاسم‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور هم خبر مثبتی درباره ذخیره آبی داده است. او توضیح داده که ورودی سد‌های کشور حدود ۸/۲۸میلیارد مترمکعب است که نسبت به سال گذشته ۴ تا ۵ درصد بیشتر است. با وجود این، اما تنها ۴۷درصد از سد‌ها پر شده‌اند! شاید اگر مدیریت درستی در ذخیره باران‌ها وجود داشت و ذخیره سازی درستی انجام می‌شد حالا بسیاری از سد‌های کشور پر از آب بودند با وجود این نعمتی که از بارش باران به‌دست آورده بودیم، از دست رفته است و خشکسالی همچنان ادامه دارد.

منبع: روزنامه جام جم