پارک خودرو‌ها در بورس

به گزارش جام جم آنلاین، خروج ایالات متحده آمریکا در اردیبهشت سال ۹۷ از معاهده برجام، خودروسازان را با مشکل تامین قطعه همراه کرد، اما طولی نکشید شرایط به سمت عادی شدن پیش رفت تا این‌که سر و کله کرونا پیدا شد. شهر ووهان که شهری صنعتی به‌شمار می‌رود مرکز شیوع کرونا بود و قرنطینه این شهر باعث شد تا اغلب کارخانه‌های تولیدی جهان با مشکل تولید مواجه شوند، اما مشکل خودروسازی در ایران روی دیگر سکه هم داشت.

خودروسازان قبل از بازگشت تحریم‌ها، خواستار واقعی‌سازی قیمت خودرو و فروش با نرخ حاشیه بازار بودند، اما وزرای صمت موافقت نمی‌کردند. هرچه این موافقت‌ها طولانی‌تر شد فاصله قیمتی کارخانه و بازار آزاد افزایش یافت و این در حالی بود که تیراژ خودروسازان کاهش یافته بود. پیشنهاد خودروسازان، فروش با نرخ ۵ درصد زیر حاشیه بازار است. مسؤولان وزارت صمت در دولت گذشته گزینه قرعه‌کشی خودرو را برگزیدند؛ موضوعی که سید‌رضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت وعده داد تا پایان امسال کنار گذاشته شود. چندی پیش عرضه خودرو در بورس کالا پیشنهاد شد و اکنون اجرا شده است. بورس کالایی که اغلب به بازاری برای دریافت کالا‌های واسطه‌ای شناخته شده و کمتر کالای نهایی در آن به فروش می‌رسد. در سال ۹۸ موضوع صندوق سرمایه‌گذاری و ساخت مسکن و خرید بر‌اساس متراژ در بورس کالا مطرح شد، اما طرح بورس مسکن هم در مسیر موفقیت قرار نگرفت. پس از عرضه و معامله خودروی کارای تک‌کابین و دو‌کابین متعلق به یکی از خودروسازان خصوصی کشور، پنج‌خودروی جدید نیز در بورس کالا پذیرش شد تا ظرف روز‌های آینده عرضه این محصولات نیز پیگیری شود.

شرایط خرید از بورس کالا

پرسشی که این روز‌ها مطرح می‌شود این است که شرایط خرید خودرو از بورس کالا چگونه است؟ برای این‌که مشتریان در حراج و خرید خودرو در بورس کالا حضور یابند، باید در بورس کالا کد بگیرند که به هر دو صورت مراجعه حضوری و الکترونیکی این امکان فراهم شده است. در روش حضوری، مشتری به یکی از کارگزاران بورس (دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار) مراجعه و مدارک و فرم‌های مورد نیاز را تکمیل می‌کند. پس از بررسی مدارک توسط بورس کالا، کد مشتری صادر می‌شود. در روش الکترونیکی، مشتری دارای کد سجام با مراجعه به سامانه دریافت کد آنلاین بورس کالا، کد ملی خود را وارد و پیامک دریافتی از سامانه سجام را که حاوی رمز است، دریافت می‌کند. با وارد کردن رمز دریافتی، اطلاعات مشتری از سامانه سجام فراخوانی شده و در اختیار بورس کالا قرار می‌گیرد و با توجه به انجام احراز هویت در مراحل ثبت‌نام سجام، کد مشتری توسط بورس کالا صادر می‌شود. برای انجام معامله، مشتریان باید دارای حساب وکالتی متعلق به خود باشند که خدمت حساب وکالتی از طریق اکثر بانک‌ها به مشتریان ارائه می‌شود. در این زمینه، تمام وجه معامله باید در حساب وکالتی موجود باشد تا در زمان انجام معامله این مبلغ بلوکه شود و پس از انجام معامله به حساب بورس کالا برای تسویه انتقال یابد و حضور در جلسه معاملاتی صرفا از طریق کارگزاران بورسی انجام می‌شود.

فروش با نرخ حاشیه بازار

خودرو‌هایی که در بورس کالا عرضه می‌شود با قیمت حاشیه بازار است. به نوعی عرضه و تقاضا تعیین‌کننده اصلی قیمت است؛ اتفاقی که قبلا وزرای صمت با آن مخالفت می‌کردند، اما اکنون به شکل دیگری در حال اجراست. طبق برآورد‌های صورت گرفته حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان رانت بین برندگان قرعه‌کشی خودرو توزیع شده و تولید‌کنندگان از این درآمد محروم شدند. همچنین نحوه توزیع خودرو در کشور باعث شد مصرف‌کنندگان نیز با زیان روبه‌رو شوند.

عرضه در بورس کالا، خوب یا بد؟

عرضه در بورس کالا، حامیان و منتقدانی دارد. مصطفی صفاری، مدیرعامل شرکت سبدگردان سرمایه ایرانیان به جام‌جم گفته، عرضه خودرو در بورس کالا، ابزار خوبی در بازار است و می‌تواند عرضه خودرو‌های مختلف را به بورس کالا افزایش دهد و به نوعی قیمت را در بازار خودرو کنترل کند، اما سعید موتمنی، رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو به خبرنگار ما توضیح داده تنها راه کنترل قیمت خودرو، افزایش عرضه است و روش‌های جدید فروش که در هیچ جای دنیا تجربه نشده، بعید است موفق شود.

صفاری معتقد است برای ۲۰ هزار خودروی تولیدی، پنج میلیون متقاضی وجود دارد و طبیعتا چنین شرایطی، انگیزه سوداگری را تقویت می‌کند و با افزایش تقاضا، قیمت‌ها افزایشی می‌شود لذا سفته‌بازی رشد می‌کند، قرعه‌کشی خودرو قوت می‌گیرد و متقاضیان افزایش می‌یابند، در صورتی‌که حتی ممکن است به خودرو هم نیاز نداشته باشند. در مقابل موتمنی، رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو گفته، واردات تا حد زیادی در قیمت خودروی داخل تاثیر دارد و بعید است خودروسازان با واردات خودرو موافق باشند.

 

محمد‌رضا نجفی‌منش، فعال اقتصادی نیز از عرضه خودرو در بورس کالا حمایت می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: این شرایط برای خودروسازان و قطعه‌سازان جذاب است و اگر این جذابیت از دست برود مشکلات صنعت خودرو بیشتر خواهد شد. موتمنی با اشاره به سامانه یکپارچه فروش خودرو گفت: در چند روز اخیر متوجه شده‌ام برخی از شرکت‌های فروش خودرو که اغلب عرضه‌کننده خودرو‌های چینی هستند و در سامانه حضور دارند، خودروی ۳۰۰ میلیون تومانی را با تحویل چهار ماهه و با ارز ۳۰ هزار تومانی به قیمت ۹۵۰ میلیون تومان به مصرف‌کنندگان به فروش می‌رسانند که این ارقام قیمتی با توجه به مشخص بودن قیمت‌ها برای خودرو در هیچ کجای دنیا وجود ندارد. حالا باید دید تا خودروسازان چند درصد از خودرو‌های تولیدی را راهی بورس کالا می‌کنند.

محمدحسین علی اکبری - گروه اقتصاد