ستودن، تمجید کردن، ستایش کردن و مدح کردن در دل واژه تقریظ نهفته است. در فرهنگ معین نیز «تقریظ» به معنای نوشتن مطلبی در تعریف و تمجید کتاب یا نوشته‌ای آمده است.
تقریظ پیشینه کهنی دارد که با اهداف مختلفی نگاشته می‌شود و بسیاری از بزرگان دانش و ادب در روزگار ما، در کار تقریظ‌نویسی شهرت دارند لذا یکی از اهداف اصلی و اساسی در تقریظ‌نویسی، جذب مخاطبان جهت مطالعه، ترویج فرهنگ کتابخوانی، نشر و ترویج فرهنگ تحقیق و نویسندگی است.
در یک دسته‌بندی می‌توان تقریظ نویسی را در سه ژانر کلی تقسیم کرد. گاهی تقریظ نوعی بیان احساسات و عواطف تقریظ نویس است. گاهی تقریظ در جهت ارائه پیشنهاد و نقطه نظرات تقریظ‌نویس اتفاق می‌افتد و گاهی هم در مقوله بیان نظرات کارشناسانه و اظهار‌نظرهای علمی می‌گنجد.
در یک بررسی پژوهشی که شامل ۵۷ تقریظ از ۵۵ کتاب فارسی دفاع مقدس و در بازه زمانی سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۷ انجام شده است نشان می‌دهد که از این تعداد ۵۳ تقریظ متعلق به «حضرت آیت‌ا... سید‌علی خامنه‌ای»، سه تقریظ متعلق به «سردار شهید قاسم سلیمانی» و يک تقریظ متعلق به استاد محمدرضا سنگری است و از طرفی در چند سال اخیر، تقریظ بر کتاب‌های فارسی دفاع مقدس دارای بیشترین آمار است.
بی‌شک یکی از مهمترین آثار و تأثیرات تقریظ نویسی، جریان‌سازی در یک ژانر ادبی است و همین نکته در آمار فروش کتاب کاملا مشهود است. از سویی در مخاطب اصلی این آثار که عامه مردم هستند، جلب توجهی ایجاد کرده است لذا هم در حال عمومی ناشر، هم نویسنده و هم بازار نشر شعف و پیشرفت حاصل شده است.
در تقریظ نویسی‌های رهبر انقلاب بر آثار نویسندگان با یک نگاه کلی به نوعی دیدگاه کارشناسانه و تخصصی می‌رسیم که هم به نویسنده به‌عنوان صاحب اثر کمک می‌کند و هم به مخاطب به‌عنوان کسی که قرار است هزینه مالی و زمانی برای کتاب مورد نظر داشته باشد، توجه دارد.
تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب، صرف‌نظر از این که فرم و محتوای کتاب چه مقدار پیشتاز و نوآورانه است؛ باعث فروش کتاب در بازار آشفته نشر می‌شود و این به معنای جهت‌دهی مناسب به مخاطبان است.
لذا تقریظ، پیشنهاد‌دهنده است و به مخاطب پیشنهاد مطالعه اثری را می‌دهد که با تحلیل و معیار صاحب فن و اهل مطالعه سنجیده شده پس یکی از نقش‌های تقریظ، نشان دادن راه و پیمودن مسیر با مخاطب است و از سویی هموار کردن مسیر برای مدیریت فرهنگی کشور است.
مدیران فرهنگی کشور به بهره‌گیری از جریان‌سازی مثبتی که تقریظ‌های رهبر انقلاب در حوزه کتاب ایجاد کرده است، می‌توانند این جریان را در دیگر آثار و گونه‌های هنری نیز رایج کنند تا از این طریق هنرهای مهجور و کم‌برخوردار در نظام فرهنگی ما با این اتفاق، رویکرد تازه‌ای را پیش گیرند چرا که در تعریف تقریظ لزوما اثر مکتوب نیامده است و می‌توان با سیاستگذاری مناسب، این مسیر را هموار کرد و برای آثار دیگر هنرمندان نیز راهی تازه گشود.
فاطمه طارمی / شاعر و پژوهشگر
