به گزارش
جام جم آنلاین به نقل از روزنامه جام جم، حالا کمتر کسی را میتوان سراغ داشت که با این شهر و مردمان عجیب، اما دوست داشتنیاش بیگانه باشد. شخصیتهای این مجموعه به قدری باورپذیر و شیرین و دوست داشتنیاند که هرکدام بینندهها طرفدار یک یا چند شخصیت از «شکرستان» هستند.
از ننه قمر، پیرزنی با پشت خمیده و چادر گلدار که عینکی به چشم دارد گرفته تا اسکندر، نوه کوچک ننه قمر و صمد و سایر شخصیتهای این مجموعه که لحظات خوشی را برای ما رقم میزنند. حال سری جدید شکرستان از روز یکشنبه با فضای شادتری روی آنتن شبکه نسیم رفت. به همین دلیل جامجم با مسعود صفوی: تهیه کننده، نسیم خراشادی زاده: نویسنده، عباس جلالی یکتا: کارگردان، علی همت مومیوند: راوی، شوکت حجت: مدیر دوبلاژ و تورج نصر:یکی از دوبلورهای این مجموعه گفتگو کرده که در ادامه میخوانید:
یک پویانمایی کاملا ایرانی
خنداندن مخاطبان
مسعود صفوی، تهیهکننده شکرستان: از آنجا که قرار است سری جدید شکرستان در ۵۲ قسمت تولید شود که ۱۰قسمت آن در اعیاد قربان و غدیر پخش میشود، به همین دلیل میخواستیم از موضوعات شاد و فضای مفرح استفاده کنیم؛ بنابراین موضوعات ۱۰قسمت این سری را خیلی خاصتر انتخاب کردیم تا فضای شادی را برای مخاطبان رقم بزنیم. البته در بعضی قسمتها از موضوعات اجتماعی و روز هم استفاده کردیم، اما نیت و هدف ما خنداندن و سرگرم کردن مخاطبان بودهاست؛ بنابراین قصهها و ماجراها را بر همین مبنا انتخاب کردیم.
مصائب دوبله در کرونا
مهمترین مشکل ما در این مجموعه بخش دوبله کار در دوران کروناست. یعنی دوبله این مجموعه در استودیوی تولید تقریبا با کمترین نیروی انسانی انجام شد و سختترین بخش کار همین دوبله بود. چون در گذشته دوبلورها در کنار هم در استودیوها حضور داشتند و با هم دوبله میکردند. اما به علت کرونا و اینکه سلامت دوستان به خطر نیفتد، ناچاریم کار دوبله را به صورت تک نفره پیش ببریم و دوبلورها یکی یکی وارد استودیو میشوند و نقش خودشان را دوبله میکنند. ممکن است این شیوه لطمهای به کار وارد کند، اما به خاطر تجربه و تخصص خانم حجت تلاش کردیم تا مشکلی پیش نیاید و لطمهای به دوبله این کار وارد نشود و مخاطب احساس نکند، اما به هر حال گوش آدمهای متخصص احساس میکند دوبله به صورت تک تک انجام شدهاست.
روایت بر اساس تعزیه
اتفاق خوبی که از همان ابتدا برای شکرستان افتاد این بود دوستانی که کنار هم جمع شدند و هرکدام بخشی از کار را در دست گرفتند، در زمینه کاری خودشان جزو بهترینها به لحاظ تخصص و تجربه هستند. یعنی مرحوم جلال ذوالفنون برای موسیقی این مجموعه خیلی زحمت کشید یا صدای زنده یاد مرتضی احمدی که سالهاست در گوش چند نسل پیچیده و در این مجموعه هم تاثیر خودش را گذاشت.
یعنی بعد از اینکه زنده یاد علی حاتمی برای فیلم «حسن کچل» از صدای ایشان استفاده کرد، مدام در نسلهای مختلف هم این صدا در گوشها پیچید. ضمن اینکه روایت و شیوه قصهگویی این مجموعه بر اساس تعزیه بودهاست. شخصیتها هم بر اساس مینیاتور ایرانی، معماری و موسیقی براساس معماری و موسیقی ایرانی است. منظور از معماری بکگراند شخصیتهاست که تلاش شده ساختمانها بر اساس معماری ایرانی طراحی شود. یعنی به همه جزئیات کار اهمیت داده شدهاست. من معتقدم بیشترین چیزی که در یک اثر هنری در ذهن مخاطب قلاب میشود، این است که تماشاچی یک عنصر آشنا در آن ببیند. در شکرستان همین که تصویر آشنایی از معماری ببیند، با آن ارتباط برقرار میکند و به دلش مینشیند.
اهمیت قصه در شکرستان
من فکر میکنم اگر هر روز در شکرستان قصه بهتری داشتهباشیم و به تعبیری تم قصه نیفتد و نویسنده هر روز خودش را با مسائل روز جامعه و شیوه روایت هماهنگ کند، همچنان این مجموعه قابلیت تولید و پخش را دارد. گرچه در حال حاضر هم قدمت بسیاری در پخش دارد و قدیمیترین پویانمایی است که سالهاست روی آنتن تلویزیون میرود و مخاطبان وفادار خودش را دارد، چون شخصیتها که در ابتدا به مخاطب معرفی شدهاند، با آنها آشناست. این قصه است که مخاطب را میتواند همچنان با خود همراه کند و کار را جلو ببرد؛ بنابراین شکرستان همچنان سالها قابلیت تولید و پخش را دارد.
شخصیتهای محبوب
از بین ۱۱۵شخصیتی که شکرستان دارد، شخصیتهای ننه قمر و اسکندر، جزو محبوبترین افراد این برنامه محسوب میشوند. البته صمد و سه شخصیت لات داستان هم جزو شخصیتهای محبوب و معروف این مجموعه هستند. به همین دلیل سعی کردیم در سری جدید بیشتر روی شخصیتهایی که مردم بیشتر دوست دارند و با آنها ارتباط برقرار کردهاند، متمرکز شویم. البته نویسنده با وجود این باید کاری کند که شخصیتهای دیگر این مجموعه فراموش نشوند و داستان حول محور آنها نیز بچرخد. به نظر من تمام شکرستان الان روی محور قصه میچرخد و قصه اهمیت بسیاری دارد.
مجموعهای برای خانوادهها
روزی که ما اقدام به ساخت این مجموعه کردیم، کاملا مخاطب نوجوان را در نظر داشتیم، اما بعد متوجه شدیم همه گروههای سنی را شامل شده و بر همین اساس طراحی قصه و شخصیتهای ما به این شکل بود که همه مخاطبان را شامل شود. یعنی ما شکرستان را سالهاست برای خانوادهها میسازیم که در این خانواده هم بچه هست و هم بزرگسال و...
درباره راوی هم باید بگویم مخاطبان بعد از مرحوم مرتضی احمدی و شهاب حسینی عزیز ارتباط بسیار خوبی با صدای آقای مومیوند پیدا کردهاند و من هم از این همکاری خوشحالم. به هر حال آقای مومیوند سالهاست در این زمینه فعالیت میکنند و تجربه و تخصص بسیاری در کار صدا دارند.
شخصیت محبوب من
من تقریبا همه شخصیتهای شکرستان را دوست دارم، اما اسکندر را بیشتر از بقیه دوست دارم. البته ننهقمر هم برایم جذاب است. خوب است همین جا بگویم که ننهقمر همسایه ما بود. یعنی در محلههای قدیمی از این «ننهقمرها زیاد میتوان پیدا کرد. به نوعی نمونه پیرزنی که حواسش به همه بچههای محله هست را میتوان در همه جا پیدا کرد؛ بنابراین مابهازای واقعی اغلب شخصیتها وجود دارد.
یک مقایسه نابرابر
وقتی ما شرکت بزرگی مثل دیزنی را در ذهن داریم که انیمیشن معروف و محبوب «تام و جری» را تولید میکند که چند نسل از تماشای آن لذت میبرند، برخی از مخاطبان امروز ممکن است استایل کار ما را نپسندند و ناخودآگاه شکرستان را در ذهن با کارهای دیگری مقایسه کنند و به آن نقدهایی وارد بدانند. حتی ممکن است به قصه و شخصیتها نقدهایی را وارد بدانند. با این حال ما تلاش میکنیم پویانمایی کاملا ایرانی با فرهنگ و هنر خودمان به مخاطبان عرضه کنیم. ضمن اینکه کانسپت ۳۰ تا ۳۵ قسمت سری اول شکرستان کاملا بر اساس قصههای فولکلور بود، اما بعد قصههای روز را هم به آن اضافه کردیم که حالا به زبانهای مختلف ترجمه میشود.
با شکرستان هم خندیدیدم، هم گریستیم
شوکت حجت سالهاست مدیریت دوبلاژ این مجموعه را برعهده دارد. جامجم با او درباره بخش دوبله کار هم کلام شدهاست:
گویا شما از ابتدای شکلگیری این مجموعه مدیریت دوبلاژ آن را برعهده داشتید.
بله من از روز اول با گروه همراه شدم و به خاطر این مجموعه در بخش دوبله برگزیده شدم و جایزه گرفتم. خوشحالم که در این مجموعه با ستارههای دوبله کار کردم.
با توجه به تجربهای که در صداسازی به خصوص به جای پسربچهها دارید، به جای کدام یک از شخصیتها صحبت کردید؟
به جای اسکندر و همسر خواجه اقبال و پسر کوچک خواجه فرزان.
مدیریت دوبلاژ شکرستان چه جایگاهی در رزومه کاری شما دارد؟
طبیعتا وقتی وارد این سریال شدم، با فضای کار و همکاران به قدری خوب ارتباط برقرار کردم که به نوعی خانواده من شدند و جزو کارهایی است که از ابتدا تحت هر شرایطی کار دوبله اش را انجام دادم و با تمام سختیها و مشکلاتی که وجود داشت، با دل و جان و عاشقانه کار کردم و میدانم همه دوستانی که در این سریال با من همکاری داشتند هم با عشق کار کردند.
پیش آمده که جای نقشها و صداپیشهها را تغییر بدهید؟
در طول این سالها شخصیتها و صداها در جای خودشان و جا افتادهبودند. البته شاید ما پنج یا شش نفر از گویندههای خوبمان در این سریال را در طول این سالها از دست دادیم. از جمله آقایان مرتضی احمدی، محمد عبادی و مهدی آریننژاد که از حضورشان محروم شدیم؛ بنابراین سعی کردیم شبیه آنها بگوییم و صداهایشان را جاودانه کنیم و دوستان هم این توانایی را داشتند و این لطف را به من کردند و همه به گونهای کار کردیم که آسیبی به دوبله کار وارد نشود.
اصولا انتخاب صداپیشهها بر اساس توانایی شان بود یا نزدیکی به شخصیتها؟
با آقای بابک نظری که اولین کارگردان این مجموعه بود، شخصیتها را دیدیم و بررسی کردیم. از طرفی ایشان علاقهمند بود دوستانی که در «رابین هود» صحبت کردند در شکرستان هم حضور داشتهباشند؛ بنابراین ما هم سعی کردیم بر اساس نظر ایشان تقریبا همان انتخابها را داشتهباشیم که خوشحالم این اتفاق افتاد و جواب هم داد.
از بین شخصیتهایی که صحبت کردید کدام یک را بیشتر دوست دارید؟
اسکندر و خواجه فرزان و صمد را خیلی دوست دارم. البته هر کدامشان را به نوعی دوست دارم. چون شخصیتهای جالب و دوست داشتنی دارند که کنار هم قشنگ و محبوب شدهاند.
از خاطراتتان در روزهایی که دوبله این مجموعه را انجام میدادید هم میگویید؟
ما خاطرات بسیار خوبی از این کار در طول این سالها داریم. خیلی وقتها میخندیدیم و صحنههایی هم پیش میآمد که از نبود همکارانمان متاثر میشدیم. به هر حال به نوعی یک خانواده شده ایم. هنوز هم دوستان و همکاران من با عشق سر کار دوبله میآیند و خاطرات بسیاری را در کار رقم میزنند.
با توجه به اینکه دوبله این مجموعه را تک تک با هنرمندان میگیرید، چقدر کرونا روی دوبله کار تاثیر گذاشته؟
از یک طرف برای دوستان خوب بوده. چون به جای اینکه چند روز از آنها بخواهیم که استودیو بیایند و به خاطر تپق زدن کار را تکرار کنیم و گرمای استودیو و فضای کوچکی که دارد مدام کار را با مشکل مواجه کند، هر کدام به تنهایی میآیند و شاید در طول یک روز قسمتهای مختلفی از کار را میگیرند و از این جهت کار برایشان سبکتر شده است. با این حال آن خاطرات و خندهها و اتفاقاتی که در جمع میافتد تکرار نمیشود. اما برای مدیر دوبلاژ و صدابردار کار خیلی سخت شده.
چون من باید ۱۰روز پشت سر هم از صبح تا شب در استودیو باشم که بههرحال ۱۰روز ماندن در یک اتاق بسته خطراتی هم دارد که البته من دو بار درگیر این بیماری شدم. با این وجود امیدوارم با این مجموعه حال دل مردم را خوب کنیم و از تماشای آن لذت ببرند.
شخصیتهایی که شیطنت میکنند، جذابترند
عباس جلالییکتا، کارگردان دو فصل اخیر این مجموعه درباره این تجربه به جامجم میگوید: من از زمانی که آقای شهاب حسینی راوی شکرستان شد، با این گروه همکاری میکنم. به نظر من معادل خارجی کاری که ما در شکرستان انجام میدهیم وجود دارد. مثل سیمپسونها و... بنابراین ما در اصل آمدهایم یک تصویر ایرانیزه شده از این دست انیمیشنها به مخاطب ارائه بدهیم. یعنی یک خانواده و یک شهر را مشابهسازی کرده و با زبان طنز مشکلات اجتماعی فرهنگی را مطرح میکند. این طراحی ایرانی حتی در لباس کاراکترها هم به وضوح دیده میشود.
وی همچنین ادامه میدهد: شکرستان بالای صد شخصیت دارد که بهدلیل اینکه برای هرکدام از آنها باید حرکتهایی طراحی و در پرداخت تیپسازی شود، کار را مشکلتر و پیچیدهتر میکند. ضمن اینکه هرکدام از آنها زبان روایی خودشان را دارند.
جلالی عنوان میکند: شخصیتهایی که در فضای شکرستان شیطنت دارند بیشتر مورد توجه مخاطبان هم قرار میگیرند. البته طبیعی است که هرکدام از آنها نقاط ضعف و قوت دارند و هر یک از مخاطبان با یک یا چند کاراکتر ارتباط میگیرند، اما سعی شده تا همه شخصیتها باورپذیر باشد.
این کارگردان درباره فضاسازی این مجموعه نیز توضیح میدهد: فضای این کار کاملا برگرفته از معماری ایرانی است. یعنی تمام نقوشی که در معماری ساختمانها طراحی شده کاملا ایرانی است که کمیک شدهاست. میتوان گفت، چون سالهاست شکرستان تولید و پخش میشود، به نوعی در ابتدا مبدع این ماجرا بوده که فضاهای سنتی را وارد انیمیشن کرده، ولی الان نرمال شده و همه از آن استفاده میکنند.
البته تفاوتی بین رنگبندی بکگراند و فضا وجود دارد که باعث شده مخاطب بیشتر شخصیتها را ببیند و شاید کمتر متوجه فضا و معماری بکگراند شود. البته که دغدغه سازنده انیمیشن این است که شخصیتها بیشتر دیده شوند. با این حال به تمام جزئیات توجه شده تا مخاطب حس خوب و مثبتی از تماشای آن بگیرد.
جلالی درباره شخصیت مورد علاقهاش در این مجموعه هم میگوید: شکرستان یکسری شخصیتهای فرعی دارد که هرکدام جذابیت خودشان را دارند. از جمله شخصیت «کریم مثبت» که کاراکتر محبوب من در این سریال است. چون وجهه مثبت بودنش کل زندگیاش را به خطر انداخته و همه چیز را برای دیگران میخواهد و هیچ چیزی را برای خودش نمیخواهد که همین ویژگیاش برای من بسیار جذاب است. ضمن اینکه طراحیاش هم جدید است.
موفقترین پویانمایی ایرانی
با نسیم خراشادیزاده، نویسنده این مجموعه همکلام میشویم. او سه فصل است به گروه پیوسته و حدود ۳۰۰ قسمت برای شکرستان نوشتهاست: «به نظرم بهترین و جذابترین حوزه کار، انیمیشن است. به این دلیل که نیاز به تخیل وسیعی در نگارش قصهها دارد. ضمن اینکه قالب انیمیشن برای مخاطب نوجوان است و من خیلی دوست دارم برای نوجوانها بنویسم. نکته دیگر اینکه نویسنده میتواند در انیمیشن راحتتر از قالبهای دیگر شوخی کند.»
او که نویسنده مجموعه تلویزیونی هم بوده، از علاقهاش به انیمیشن میگوید: «من فیلمنامه سریال و کار کمدی هم نوشتهام. اما انگار انیمیشن گوشه قلبم و خیلی برایم لذتبخش است. در این مجموعه هم که همه شخصیتها را دوست دارم. چون هرکدام از آنها ویژگیهایی دارند که منحصر به خودشان است.
روزی که من برای همکاری با این پروژه دعوت شدم، حضور خانمها و تاثیرگذاریشان در کار کم بود و زیاد به چشم نمیآمد، اما یکی از ماموریتهای من این بود که خانمها نسبت به سریهای قبل حضور پررنگتری داشتهباشند؛ بنابراین تلاش کردم به بنیاد خانواده اهمیت بیشتری بدهم؛ بنابراین قصهها بهاین شکل طراحی شد. گرچه من به شخصه «خواجه فرزان» را بیشتر از بقیه شخصیتها دوست دارم. البته در سری جدید چند شخصیت هم به مجموعه اضافه شدهاست که امیدوارم مخاطبان شکرستان آنها را هم دوست داشتهباشند.»
خراشادی زاده از طراحی قصههای سری جدید و چیدمان شخصیتها میگوید: «گرچه داستانهای ما تا حدودی به روز است، اما سراغ موضوعات تلخ و منفی روز نمیروم. چون نمیتوان از مصائب و مشکلات روز جامعه نوشت و مردم را خنداند. چون به نوعی نمک روی زخم مخاطب ریختن است. از طرفی زمانی که کرونا آمد بخشی از کار هم سفارشی و درباره بهداشت و سلامت بود. من در نگارش داستانها سعی کردم پی رنگهای پرماجراتر را انتخاب کنم که سرگرم کنندهتر باشد.»
این نویسنده معتقد است شکرستان، قدیمیترین انیمیشنی است که روی آنتن است و هیچ کدام از کارهای دیگر این قدمت را ندارند: «به نظر من شکرستان، یکی از موفقترین مجموعههای انیمیشن ایرانی است که تا به حال کار شدهاست. البته با درایت آقای صفوی که از ابتدا خالق این مجموعه بوده. من هم سعی کردم از زمانی که نویسنده کار شدم، برای شخصیتپردازی کاراکترها از واقعیت هم الهام بگیرم. البته زمانی که من آمدم، یک سری شخصیتها خلق شدهبودند. با این حال تلاش کردم ببینم کدام ماجرا و داستان به کدامیک از شخصیتها نزدیکتر است. البته ناگفته نماند که بخشی از کار اقتباسی است. از جمله اقتباس از آثار چخوف.»
تپقهایی که باعث خنده میشود
تورج نصر، ید طولایی در دوبله انیمیشن دارد. به گونهای که با شنیدن صدایش خاطرات بسیاری از دوران کودکی ما زنده میشود. وی در این مجموعه به جای شخصیتهای بسیاری صحبت میکند. او در این باره به جامجم میگوید: من در این مجموعه به جای شخصیتهای بسیاری صحبت میکنم. از جمله: آهنگر، بچه روزنامه فروش، عینکی و...
وی در پاسخ به این سوال که دوبله شکرستان چقدر برای خودش جذابیت دارد هم عنوان میکند: من انیمیشنهای ایرانی زیاد کار کردم. اما شکرستان نه فقط برای من که برای همه جذابیت خاصی دارد. یعنی برای کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالها و در کل خانوادهها جذاب و دیدنی است و دوستش دارند. به نظر من مجموعه بسیار جذابی است که در طول این سالها هم کیفیتش پایین نیامده و خانم حجت هم بینهایت برای دوبله این کار زحمت کشیده است. از طرفی انتخاب گویندهها و چیدمان دوستان را هم به درستی انجام داده است. یعنی از گویندههای حرفهای و قدیمی دعوت به همکاری کرده است. مثل آقایان منانی و پزشکیان و...
نصر همچنین درباره شیوه کار دوبله این مجموعه توضیح میدهد: اینکه به خاطر کرونا گویندگی مجموعهها اغلب تک نفری شده فکر میکنم کیفیت کار از دست میرود. به خصوص در انیمیشن. به این خاطر که وقتی ما به صورت دستهجمعی در استودیو مینشینیم و کار را دوبله میکنیم، بده بستانهای بداهه داریم که همان زمان گفته میشود. یعنی در لحظه اتفاق میافتد که هم برای ما و هم برای بیننده جذابیت دارد. در حال حاضر که مجبوریم به صورت تک نفره کار کنیم، بده بستانهای جذاب و با مزه را نداریم. امیدوارم شرایط به گونهای باشد که باز هم بتوانیم مثل گذشته در کنار هم کار کنیم. چون به صورت تکنفره هیچ اتفاق جالبی برایمان در کار نمیافتد.
اما زمانی که با هم هستیم، تپقهایی که میزنیم باعث خنده میشود و خاطرات خوبی را برایمان به جا میگذارد. البته این روزها هر کسی میآید و کار خودش را انجام میدهد و میرود. با این حال همین که هنوز هم توانایی کار کردن داریم برایمان لذت بخش است. به همه دوستان و همکارانم و به خصوص خانم حجت بابت این کار خسته نباشید میگویم.
راوی مشتاق شکرستان
شکرستان تا به امروز راویان مختلفی داشته. ازجمله زندهیاد استاد مرتضی احمدی، شهاب حسینی و مدتهاست که علی همتمومیوند روایت قصهها را بهعهده دارد. جامجم با او در این زمینه هم کلام شدهاست:
درباره تفاوت و ویژگیهای سری جدید شکرستان در بخش روایی آن میگویید؟
خیلی تفاوتی با سایر فصلها ندارد. ما همواره سعی کردهایم فضای شاد را در مجموعه حفظ کنیم.
شما در کنار روایت قصهها صداپیشه شخصیتهای این مجموعه هم هستید؟
بله، من در کنار روایت داستان به جای صمد، دکتر و رمضون هم با صداسازی صحبت کردهام. فکر میکنم اغلب دوستان هرکدام با صداسازی به جای شخصیتهای بسیاری صحبت میکنند.
در طول این سالها که راوی شکرستان هستید، کدام یک از شخصیتها بیشتر مورد توجهتان قرار گرفتهاست؟
از بین شخصیتهایی که خودم صحبت کردم، صمد را بیشتر از بقیه دوست دارم و از بین نقشهایی که دوستان میگویند «خواجه فرزان» است که آقای منانی به زیبایی به جای این کاراکتر صحبت کردهاست.
به نظر شما دلیل اینکه شکرستان نزدیک به دو دهه است که تولید و پخش میشود چیست؟
در مجموع باید بگویم این کار بهدلیل این که عوامل خوبی دارد که دور هم جمع شدهاند و فکر خوبی هم پشت آن بوده، باعث خاص بودن و موفقیت آن شدهاست. از کارگردانی و تهیهکنندگی گرفته تا نویسنده و مدیر دوبلاژ و آهنگساز همه دستبهدست هم دادهاند این کار را بهصورت ویژه انجام بدهند و به همین دلیل جای خودش را خیلی خوب بین مردم باز کردهاست.
بهخصوص در دوبله که خانم حجت سالهاست زحمت این کار را میکشد و انتخابهای درستی هم در این بخش داشته و باعث همدلی در کار شدهاست. چون میدانم دوستان با رغبت و اشتیاق به استودیو دوبله میآیند.
با توجه به تجربیاتی که شما در این زمینه دارید، شکرستان چه جایگاهی برای شما دارد؟
در مجموع شکرستان یکی از کارهای بسیار مورد علاقه خودم هست و واقعا با اشتیاق سر کار میروم.