سفر ممنوع شد، سفر ممنوع نشد

زمانی که ممنوعیت سفر در بازه زمانی مشخصی اعلام می‌شود، همه تمرکز بر تردد با وسیله شخصی بین استان‌ ها و در نهایت بین شهرهاست؛ ممنوعیتی که بیشتر از این پیشروی نمی‌کند.

درصورتی‌که شبکه حمل‌ونقل کشور شامل ناوگان اتوبوسرانی، تاکسی‌های بین‌شهری، شبکه ریلی و شبکه حمل‌ و نقل هوایی هم می‌شود که در شرایط امروز، سفر با همه آنها برای همه مردم آزاد است.

معضل تعطیلات پیش‌رو هم همین است. این‌که من با خودروی شخصی نمی‌توانم از شهرم خارج شوم درصورتی‌که خیلی راحت می‌توانم سوار بر تاکسی‌ های بین‌ شهری شوم و به هرکجا که می‌خواهم سفر کنم. اینجاست که نشان می‌دهد این محدودیت و ممنوعیت سفر، آن‌طور که باید معنای ممنوعیت سفر ندارد البته معتقدم همین هم برنامه خوبی است ولی به‌تنهایی برای کنترل بیماری کفایت نمی‌کند.

گذشته از این، تنها قانونی که از سفر رفتن ممانعت می‌کند، جریمه مبتنی بر پلاک است. در چنین طرحی، قانون فقط پلاک خودرو را می‌شناسد و دراین‌بین، انسانی جریمه نمی‌شود. درصورتی‌که چه بهتر که قانون به‌جای برخورد با پلاک خودرو، کد ملی افراد را ملاک جریمه شدن قرار بدهد. واقعیت این است که تردد منحصر به پلاک خودرو نیست بلکه منحصربه‌فرد است و این افراد هستند که جابه‌جا می‌شوند. به نظر می‌رسد تا زمانی که ممانعت از تردد، انسان‌محور و فرد محور نباشد این مشکل همچنان به قوت خود باقی است.

اما در چنین شرایطی که مبنای ممنوعیت، آدم‌ها نیستند برای کنترل و مدیریت سفرها چه می‌شود کرد؟ کمترین کار این است با همکاری وزارت بهداشت در پایانه‌های مسافربری اتوبوس، هواپیما و ایستگاه‌های راه‌آهن، افراد دو ساعت قبل از سوارشدن در وسیله نقلیه در محل حضور پیدا کنند تا تست‌های اندازه‌گیری تب و اکسیژن خون که نیاز به هزینه بالایی هم ندارد، صورت بگیرد.

آن‌وقت است که از سفر افراد مشکوک به کرونا تاحدی جلوگیری می‌شود؛ تدبیری که متاسفانه امروز انجام نمی‌شود و با ساده‌انگاری تمام به همه افراد خدمات جابه‌جایی و گردشگری ارائه می‌شود.

بااین‌حال اگر نخواهیم منفی‌نگری داشته باشیم، باید بگویم همین ممنوعیت هم مصداق ضرب‌المثل معروفی است که می‌گوید کاچی به از هیچی است، چراکه طبیعتا همین ممنوعیت نصفه و نیمه باعث می‌شود در روزهای تعطیلی مدارس و نیمه‌تعطیل بودن مشاغل، از هجوم مردم به سواحل مازندران وگیلان، سفر به شهرهای زیارتی مثل مشهد و قم و شهرهای توریستی مثل اصفهان و شیراز تا حدودی کاسته شود. باوجوداین اما برای پیشگیری از بحران‌های احتمالی پیش‌رو بهتر است قوانین را در ابعاد گسترده‌تر و همگانی‌تر اجرایی کنیم.

رضا غنی لو - آسیب‌شناس اجتماعی / روزنامه جام جم