صحیفه، کتاب حیات بخش

به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از اهل بیت؛ صحیفه، مدرسه اخلاق و تربیت و شامل ادعیه کامله است که در این مقاله به آن می پردازیم.

 امام خمینی(ره) به«حیات بخشی» این کتاب اشاره کرده؛ زیرا در وصیت نامه سیاسی الهی این بزرگ مرد آمده است: «ما مفتخریم که ادعیه حیات بخش که قرآن صاعد خوانده می شوند از ائمه معصومین ما هستند... صحیفه سجادیه این زبور آل محمد؟ص؟ از ماست.» آیت الله خامنه ای می نویسد: «کتاب صحیفه سجادیه از اول تا آخر پر از انگیزه های شریف دعایی برای انسان هاست که اگر انسان ها به آن توجه کنند واقعاً همین صحیفه سجادیه کافی است که یک جامعه را توجه دهد و اصلاح و بیدار کند.

 مرحوم فیض الاسلام در مقدمه شرح خود بر این کتاب ارزشمند می نویسد: «این کتاب را هر کس از روی اخلاص و با نیت پاک بخواند و در فهم معانی آن اندیشه کند بی درنگ نور الهی در دل او تابیده و متوجه خداوند متعال گشته و به راه سعادت و نیک بختی دنیا و آخرت قدم می گذارد.»

پروفسور آنه ماری شیمل محقق آلمانی می گوید: «من خودم همواره دعاها، احادیث و اخبار اسلامی را از اصل عربی آن می خوانم. بخش کوچکی از کتاب مبارک صحیفه سجادیه را به آلمانی ترجمه و منتشر کرده ام.»  این نویسنده به تاثیر شگرف ترجمه این کتاب بر یک خانم کاتولیک متعصب اشاره کرده و می نویسد: «این خانم کاتولیک وقتی فهمید من دعاهای اسلامی را ترجمه می کنم، دل گیر شد که مگر در مسیحیت و در مکتب مقدسه خودمان کمبودی داریم که تو به ادعیه اسلامی روی آوردی؟! وقتی کتابم چاپ شد،یک نسخه برای او فرستادم. یک ماه بعد تلفن زد و گفت: صمیمانه از هدیه این کتاب متشکرم، زیرا هر روز به جای دعا آن را می خوانم».

شهید مطهری به تاثیر پذیری روحانیت شیعه از این کتاب ارزشمند و از طرفی تاثیرگذاری روحانیت در طول تاریخ اشاره کرده و معتقد است روحانیت شیعه منشا حرکت ها و انقلاب های بزرگ شده اند ولی روحانیت های دیگر حتی روحانیت اسلامی تسنن نتوانسته اند چنین باشند. ایشان معتقد است «یک ریشه این امر این است که فرهنگ این روحانیت فرهنگ شیعی است فرهنگی است که از نهج البلاغه علی(ع) تغذیه می شود که دیگران چنین چیزی ندارند فرهنگی که عاشورا دارد و دیگران ندارند فرهنگی که صحیفه سجادیه دارد و دیگران صحیفه سجادیه ندارند.»

صحیفه، مدرسه اخلاق و تربیت

بزرگان ما همواره به نقش تربیتی و درس آموزی این کتاب شریف اشاره کرده اند و در حقیقت این کتاب را مشعل هدایتی دانسته اند که بشریت همواره به آن احتیاج دارد. آیت الله سید محمد باقر صدر در مقدمه کتاب صحیفه سجادیه می نویسد: «صحیفه سجادیه را باید به عنوان بزرگ ترین عمل اجتماعی متناسب با ضروریات مرحله ای که مسئولیت رهبری آن به عهده امام بود، معرفی کرد علاوه بر این یگانه میراث فرهنگ الهی، یک منبع بزرگ مکتبی و یک مشعل هدایت ربانی و یک مدرسه اخلاق و تربیت اسلامی است که با گذشت روزگاران پایدار می ماند و انسانیت پیوسته به این میراث محمدی و علوی نیازمند است و هر چه گمراهی های شیطان و فریبندگی دنیا فزون تر گردد، نیاز به آن بیشتر می شود.»

 آیت الله جعفر سبحانی، صحیفه سجادیه را مکتب عالی تربیت، درس زندگی و بسیار آموزنده معرفی کرده و درباره امام سجاد(ع) و اثر می نویسد: «...به تقاضای شرایط حاکم بر جامعه آن روز، از طریق دعا و نیایش توانسته است، جوهر عرفان و توحید را در قالب دعا ریخته و وظایف مسلمانان را در شدیدترین شرایط روشن سازد. آن شیفته دعا و نیایش، از طریق دعا به ما می آموزد که چگونه با خدا راز و نیاز کنیم و چگونه او را تنزیه بنماییم و چگونه درهای توبه را به روی خود بگشاییم و با جامعه به چه نحوی رفتار نماییم و راه نیکی به پدر و مادر و فرزندان و دوستان و همسایگان چیست؟ و سلوک انسان وارسته چگونه باید باشد؟ این کتاب به راستی یک مدرسه الهی است که همه نوع آموزش های اخلاقی، اجتماعی و سیاسی در آن هست و به یک معنا مکتب نمونه تربیت است که سید ساجدان با الهام از نیاکان و الهام الهی آن را پی ریزی کرده است.»

صحیفه سجادیه شامل ادعیه کامله

برخی از بزرگان به تمایز و تفاوت دعاهای صحیفه سجادیه نسبت به سایر دعاهایی که از ائمه؟عهم؟به دست ما رسیده (دعاهای ماثور) اشاره کرده اند. سید نعمت الله جزایری اشاره می کند که اگر چه هر دعا و راز و نیازی فی نفسه مطلوب است اما مسلماً دعاهای ماثور که از طریق ائمه؟عهم؟ به ما رسیده، سایه وحی و پرتو درخشان و تفسیر و تاویل وحی الهی می باشند و گنجینه های معارف ربانی و دژهای مستحکم حکمت هستند و در راس این ادعیه دعاهای صحیفه سجادیه قرار دارد.

سید جعفر شهیدی معتقد است این ادعیه در مقابل دعاهای ائمه دیگر، کامل ترند. ایشان در وجه تسمیه این صحیفه به «صحیفه کامله سجادیه» پس از ذکر احتمالاتی چند می نویسد: «آن چه به طور حدس در این باره می توانیم بگوییم این است که این مجموعه از آن جهت «کامله» گفته شده که دستوری کامل برای درخواست حاجات بنده از خدای تعالی است. .. این ادعیه در مقابل دعاهای ائمه دیگر، به کامله ملقب شده است.»

فاضل اصفهانی در مقدمه خود بر صحیفه سجادیه می نویسد: «به راستی که دعاهای مولایمان زین العابدین(ع) با وجود کثرتش از دعاهای دیگر معصومین؟عهم؟ به خاطر انواع تضرعاتش و اظهار تذلّل و بیچارگی در پیشگاه خدای تعالی که در دیگر دعاها نظیر ندارد، متمایز و متفاوت است. .. و اضافه می کند که خدای تعالی هر یک از ائمه؟عهم؟ را به مزیت و خصوصیتی اختصاص داده که در دیگری نیست به طور مثال شجاعت را به امیر المؤمنین(ع). .. داده و رقّت قلب و سوز و گداز را در دعاهای زین العابدین(ع) به ویژه در صحیفه کامله قرار داده است».