بودجه غیرقابل پذیرش

در این بین می‌توان به موارد زیادی اشاره كرد؛ ‌مواردی مانند‌ كاهش سن افراد در معرض آسیب، زنانه‌تر شدن آسیب‌ ها در حوزه موادمخدر ‌ ظهور و بروز آسیب‌های اجتماعی نوپدید‌ تحت‌تاثیر فناوری، فضای مجازی و شبكه‌ های اجتماعی، ‌‌افزایش كودكان كار و خیابان، بی‌خانمان‌ها، متكدیان‌ و ...، این موارد خود گویای لزوم اهمیت توجه بیش از پیش به كنترل و كاهش آسیب‌های اجتماعی در نظام سیاستگذاری‌های كلان كشور است.

بودجه سالانه هم بخشی از این سیاستگذاری محسوب می‌شود. مروری اجمالی بر وضعیت بودجه حوزه مسائل و آسیب‌های اجتماعی در لایحه بودجه سال 1400، نشان می‌دهد كه دولت نه فقط برای توجه به آسیب‌ های اجتماعی گام اساسی برنداشته، بلكه شاهد روند كاهشی در برخی از این حوزه‌ها هستیم. براساس لایحه بودجه 1400، بودجه پیش‌بینی‌شده برای «اعتیاد» حدود 460 میلیارد تومان‌ است كه به نسبت سال 1399 كه حدود 520 میلیارد تومان بوده، شاهد ‌كاهش بیش از 11 درصدی آن هستیم.

این نوع بودجه‌ریزی با هیچ عقل سلیمی تطبیق ندارد، چرا كه اعتیاد اولین مشكل اجتماعی كشور محسوب می‌شود. ولی در بودجه آن بی‌توجهی می‌شود. گرچه ممكن است این كاهش مربوط به یك یا چند دستگاه باشد، ولی در نهایت می‌توان گفت بودجه مبارزه با اعتیاد كم شده است.

باید به‌ بودجه پیش‌بینی شده برای مساله سكونتگاه‌های غیررسمی (حاشیه‌ نشینی) نیز اشاره كرد، در لایحه سال 1400، مبلغ سه میلیون و 520 هزار میلیون ریال پیشنهاد شده كه به نسبت سال 1399 كه مبلغ چهار میلیون و 42 هزار و 339 میلیون ریال بوده، شاهد كاهش حدود 13 درصدی هستیم.

این موضوع را درنظر داشته باشید كه سكونتگاه‌های غیررسمی یكی از پنج مساله دارای اولویت كشور است و براساس آمار وزارت راه و شهرسازی، حدود 21 میلیون نفر در محلات ناكارآمد شهری زندگی می‌كنند.

در حالی كه در بسیاری از این مناطق، مردم به حداقل‌های خدمات عمومی هم دسترسی ندارند و شاخص‌های رفاه معمولا از سایر مناطق پایین‌تر است.

همین ویژگی، آسیب‌پذیری بیشتر در حوزه آسیب‌های اجتماعی را بیش از دیگر مناطق خواهد كرد البته در لایحه پیشنهادی سال 1400، در برخی از حوزه‌های مرتبط با آسیب‌ های اجتماعی، شاهد رشد بودجه هستیم كه به نسبت گستردگی موضوعات مرتبط با آسیب‌های اجتماعی، نباید انتظار معجزه از این بودجه برای كنترل و كاهش آسیب‌های اجتماعی داشته باشیم.

گرچه بر این باورم كه مدیریت بهینه منابع در حوزه آسیب‌ های اجتماعی هم مهم است.

در حوزه كودكان آسیب‌پذیر، بودجه پیشنهادی در سال 1400 به نسبت سال 1399 از رشد حدود 31 درصدی، بودجه مفاسد اخلاقی از رشد حدود 45 درصدی، طلاق رشد بیش از 60 درصدی، و سایر آسیب‌ های اجتماعی (نوع آسیب مشخص نیست) از رشد 131 درصدی برخوردار هستند.

انتظارم به عنوان رئیس انجمن مددكاران اجتماعی از مجلس این است كه در بررسی لایحه بودجه، نگاه ویژه‌تری به بودجه كنترل و كاهش آسیب‌های اجتماعی داشته باشند تا جبران كم‌توجهی دولت شود.

دكتر حسن موسوی‌ چلک - رئیس انجمن مددكاران اجتماعی ایران / روزنامه جام جم