پاسخ وزارت بهداشت به ادعای درمان کرونا با داروهای گیاهی منتسب به معصومین

به گزارش جام جم آنلاین از ایسنا، دکتر نفیسه حسینی یکتا در نشست خبری که به صورت ویدیوکنفرانسی برگزار شد، گفت: دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت از ابتدای شیوع بیماری کرونا در کشور با تشکیل یک کمیته علمی متشکل از خبرگان و دانش‌آموختگان این حوزه اقدام به تدوین محتواهای علمی کرد و برای اینکه بتوانیم بهترین استفاده از این منابع را داشته باشیم، استفاده از تجربیات را مدنظر قرار داد. با برگزاری وبینارهای مشترک با مقامات کشورهایی که در حوزه طب سنتی فعال هستند و در کنترل و پیشگیری در خصوص همه‌گیری بیماری کرونا از ظرفیت طب سنتی استفاده کردند، اقدام به جمع‌آوری اطلاعات و منابع مخصوص در این حیطه داشتیم.

وی با اشاره به اینکه یکی از کشورهایی که تجربیات خوبی در راستای درمان و کمک به درمان با طب سنتی داشت، کشور چین بود، گفت: در این راستا چندین محتوای علمی از جمله محتواهایی که کمک به پیشگیری از بیماری و تاب‌آوری کادر درمان می‌کند و همچنین توصیه‌های پیشگیرانه طب ایرانی ویژه پزشکان را در این دفتر منتشر کردیم. از سوی دیگر این کمیته علمی اقدام به هدف‌دار کردن کارآزمایی‌های بالینی و تحقیقات در این زمینه کرد. در این راستا حدود ۸۵ کارآزمایی بالینی در حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی با استفاده از منابع معتبر طب سنتی در سامانه irct ثبت شد و این دفتر این گزارش و نهایی شدن کارآزمایی‌ها را رصد کرد که در حال حاضر ۱۹ کارآزمایی بالینی به انتها رسیده و برخی از آنها نیز در جلسه کمیته علمی ستاد کرونا مورد بررسی قرار گرفت و در صورتی که بتواند موارد منظور در پژوهش را پشت سر بگذارد، در مسیر پیشگیری و کمک به درمان کرونا به کمک نظام سلامت می‌آید.

وی افزود: برای اینکه وارد فاز عملیاتی شویم مرکز ارائه خدمات طب سنتی ویژه کرونا ذیل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی راه اندازی شد و مورد اقبال عمومی قرار گرفت؛ به طوری که با پاسخ‌دهی تلفنی و حضوری با متخصصین طب ایرانی و عفونی به صورت تلفیقی ارائه خدمت انجام می‌شود و با هماهنگی معاونت درمان امیدواریم به زودی شاهد راه اندازی مراکز مشابهی در سایر دانشگاه‌ها باشیم تا بهترین درمان‌ها را به شکل تلفیقی ارائه دهیم و بازار سودجویی و مدعیان دروغی این حوزه را کمرنگ کنیم.

حسینی یکتا درباره تاثیر داروی منسوب به امام کاظم(ع)، گفت: ادعاها بر چند قسم هستند؛ اول آنکه فردی ادعا می‌کند فلان گیاه دارویی موثر است، گاهی اوقات هم با برخی ادعاها مواجه می‌شویم که داروهایی را به نام معصومین نسبت می‌دهند که ادعای پیشگیری و درمان دارد. این موضوع حساسیت بیشتری را برمی‌انگیزد؛ زیرا تلفیقی از استفاده از باورهای مردم در مورد طب سنتی به همراه باورهای مردم به مقدسات را داریم. دو حوزه باید به این موضوع ورود کنند. اگر به طور خاص در مورد داروی امام کاظم(ع) صحبت می‌شود که ادعاهایی مطرح می‌شود که اگر فردی مصرف کند یا بیمار نمی‌شود و یا به سرعت بهبود می‌یابد، در بحث پزشکی این موضوع باید مورد آزمایش قرار گیرد، به هیچ عنوان مسیر بررسی این ادعاها در صورتی که حداقل‌ها را برای ورود به پژوهش داشته باشند، بسته نیست و این ادعا هم می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.

وی افزود: پس از پررسی می‌توان اعلام کرد که دارو موثر است یا خیر. درمورد اینکه این دارو منسوب به معصوم است؛ به عنوان روایتی از آن یاد می‌شود که باید در مورد قطعیت این روایت حوزه علمیه به آن ورود کند و علما در این مورد نظر دهند.

سرپرست دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت ادامه داد: ما بر این موضوع تاکید داریم که تمام ظرفیت‌ها باید کنار یکدیگر برای کنترل این همه‌گیری کمک کنند. بنابراین ظرفیت طب ایرانی و مکمل را به عنوان کمک برای درمان‌های رایج در نظر می‌گیریم. ادعاهای زیادی در این خصوص است که عده‌ای در فضای مجازی می‌گویند به عده‌ای درمان دادند و سبب پیشگیری از بیماری شدند. این ادعاها بدون آزمایش قابل دفاع نیست. البته منظور ما هر ادعایی نیست بلکه باید اصول اولیه برای مداخله در درمان وجود داشته باشد تا وارد پژوهش شود. اینکه بگویبم چه درمانی بهترین درمان است، برای زمانی است که بررسی‌های بیشتری انجام شده باشد.

وی افزود: در شرایطی هستیم که این امکان فراهم شده تا هم از نظر حضور در بخش درمان و هم طرح‌های ملی که نقش پیشگیری دارد از ظرفیت طب ایرانی استفاده کنیم تا بهترین نتیجه را ببینیم.

حسینی یکتا درباره فعالیت عطاری‌ها، اظهار کرد: عطاری به عنوان مراکز ارائه و فروش گیاهان دارویی مجوز ارائه خدمت دارند و در این موضوع بحثی نیست که می‌توانند فروش گیاه دارویی داشته باشند. بنابراین می‌توانند داروهایی با ترکیب مشخص را ارائه دهند؛ اما فروش داروهای ترکیبی و ... در حیطه وظایف‌شان نیست. صحبت‌هایی که در خصوص عدم فعالیت عطاری‌ها از سوی عده‌ای مطرح می‌شود به دلیل مداخلاتی است که در برخی عطاری‌ها اتفاق افتاده که باید مورد نظارت جدی قرار گیرد تا سلامت هموطنان را به خطر نیندازد.

وی با اشاره به آیین نامه فعالیت فعالان حوزه طب سنتی و فروش گیاهان دارویی، بیان کرد: در این آیین‌نامه تصویب شده است که دستورالعمل اجرایی آن تدوین شود که بخشی از آن درخصوص افرادی است که بدون مدرک هستند و ادعاهایی در امر درمانگری دارند که باید تعیین تکلیف شوند. این دستورالعمل اجرایی توسط دفتر طب ایرانی و معاونت درمان تدوین شده و مراحل نهایی خود را می‌گذراند و به زودی ابلاغ می‌شود. مدعیان درمان بر اساس این دستورالعمل مورد بررسی قرار می‌گیرند و در محدوده‌ مشخص در آیین‌نامه زیر نظر پزشک در مراکز خاص می‌توانند فعالیت داشته باشند که این موضوع هم منوط به ابلاغ دستورالعمل خواهد بود.

وی درخصوص ادغام طب ایرانی و طب رایج، تصریح کرد: ماده ۷۴ برنامه ششم توسعه به این موضوع اشاره می‌کند و بر عهده وزارت بهداشت است. در سوم مهرماه سال جاری شروع ادغام خدمات طب ایرانی در سطح یک نظام سلامت داشتیم. در سطح دو ارائه خدمت نیز سلامتکده‌های طب ایرانی را داریم که در کنار درمانگاه‌ها ارائه خدمت می‌کنند و سطح سه که بخش بیمارستان‌ها است آیین‌نامه‌های مرتبط در دست تدوین است. بنابراین ادغام به صورت رسمی از سوم مهرماه امسال با آموزش اصلاح سبک زندگی به بهورزان آغاز کردیم تا مورد استفاده مردم باشد و در شهرستان اردکان در دست اجرا است. محتوای این موضوع درخصوص آموزش اصلاح سبک زندگی بود و در این مرحله استفاده از گیاهان دارویی را نداریم. اصلاح سبک زندگی در بسیاری از متغیرها در بهبود کیفیت زندگی موثر است، بنابراین این طرح با اجماع کلی آغاز شد.

حسینی یکتا تاکید کرد: بر اساس قوانین موجود تنها فردی می‌تواند به عنوان درمانگر به صورت مستقیم برای بیمار ارائه خدمت کند که پزشک باشد. بنابراین در حوزه طب سنتی ایرانی هم تنها کسانی که متخصص طب ایرانی هستند یا بر اساس آیین‌نامه فعالیت فعالان حوزه طب ایرانی و فروش گیاه دارویی به عنوان پزشک دوره دیده شناخته می‌شوند یعنی پزشکان عمومی که دوره مورد تایید وزارت بهداشت را دیدند مجاز به ارائه خدمت هستند. پس مداخله درمانی توسط هر فرد دیگری جز این افراد درست نیست.

وی افزود: عطاری‌ها به عنوان یک مجموعه برای فروش گیاهان دارویی به عنوان یک صنف مجوز دارند اما اینکه در امر درمان دخالت کنند جایگاهی ندارند. ما در شرایط همه گیری کرونا هستیم و باید از تمام ظرفیت‌های نظام سلامت استفاده کنیم، وقتی در شرایطی هستیم که نیاز به دفاع داریم، تجهیزمان به تمام اسلحه‌های موجود معقول است.

سرپرست دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، درباره برخورد با مدعیان طب سنتی، بیان کرد: با توجه به اینکه مطالبه عمومی جامعه در مورد توصیه‌های طب سنتی داریم این ادعاها هم شنیده می‌شود و باید اطلاع رسانی درستی به عموم جامعه شود که این اطلاعات را از منابع معتبر مانند سایت وزارت بهداشت دریافت کنند. نظارت بر درمان در معاونت درمان وزارت بهداشت پیگیری می‌شود، برخی از این ادعاها مانند درمان با ادرار شتر، بررسی و گزارش آن در صدا وسیما هم منتشر شد، اما در هر صورت در مورد آمار برخورد با مدعیان دروغین طب سنتی باید معاونت درمان وزارت بهداشت و دفتر نظارت بر درمان در این زمینه پاسخگو باشد.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر بالغ بر ۴۲۰ نفر متخصص طب سنتی در کشور وجود دارد، افزود: همچنین بالغ بر ۶۰۰ پزشک دوره‌های مورد نظر برای طب ایرانی را گذرانده‌اند و مجوز ارائه خدمات دارند. این افراد یا در مطب خصوص فعال هستند و یا در سلامتکده‌های طب ایرانی خدمت می‌کنند. تاکنون ۸۵ ادعای مربوط به کرونا از طب سنتی به عنوان کارآزمایی بالینی ثبت شده است، ۱۹ مورد از آنها به اتمام رسیده و مرحله پژوهشی را تمام کرده، البته هیچکدام ادعای درمان کرونا را ندارند، همان طور که در بین داروهای شیمیایی نیز هیچ دارویی که مدعی درمان بیماری کووید ۱۹ باشد وجود ندارد؛ اگر هر روش یا دارویی در طب سنتی ادعای درمان کامل کرونا را داشته باشد، ادعایی گزاف است ولی اگر ادعایی برای گیاهان دارویی به عنوان یک اقدام کمکی و مکمل باشد، قابل بررسی است و در دفتر طب سنتی یا سازمان غذا و دارو بررسی می شود و در صورت معتبر بودن برای تایید به کمیته علمی کرونا ارجاع می شود.

وی با اشاره به اینکه ادعاهای زیادی در زمینه اثربخشی طب سنتی بر کرونا است، اظهار کرد: با توجه به اینکه مطالبه عمومی جامعه را برای توصیه های طب سنتی و مکمل داریم، همه این ادعاها در وزارت بهداشت شنیده می‌شود اما باید به درستی برای مردم اطلاع رسانی شود که کدام‌شان معتبر هستند. باید اطلاع رسانی ها به مردم از منابع معتبر و مورد تایید وزارت بهداشت باشد که شامل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو، انجمن علمی طب سنتی و سایت‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی است و ادعاهای دیگر معتبر نیست.

سرپرست دفتر طب سنتی وزارت بهداشت در خاتمه گفت: اگر کسی ادعاهای پیشگیری و درمان کرونا را از طریق طب سنتی از مرجعی غیر از مراجع معتبر اعلام شده دریافت کرد باید با آن مقابله کند و باید به مردم این آگاهی را بدهیم تا به مرور بازار شیادی طب سنتی کمرنگ شود.