داروهای کورتونی و لزوم استفاده منطقی از آنها

سرماخوردگی و آنفلوآنزا از مشهورترین این بیماری‌هاست که خوشبختانه به همت همکاران فعال در امر سلامت این روزها در مورد راه‌های تفاوت این دو و راه‌های پیشگیری از آنها به خوبی اطلاع‌رسانی شده است. در این مبحث قصد داریم در ادامه بحث قبلی در مورد داروهای کورتونی به خصوص آمپول‌های دگزامتازون و بتامتازون بحث کنم.
موضوع اول این است که حتما به خاطر بسپاریم داروهای کورتونی اساسا داروهای بدی نبوده و در بسیاری موارد به دلیل علمی و برای نجات بیمار یا تسکین درد و التهاب او تجویز می‌شود. موارد بی‌شماری از کاربرد این داروها در درمان دراز مدت بیماری‌ها وجود دارد که قابل جایگزینی با هیچ داروی دیگری نیست. خاصیت تضعیف ایمنی کورتون‌ها فلسفه استفاده وسیع از این داروها برای درمان بیماری‌های خودایمنی است. مثلا برای درمان روماتیسم مفصلی، انواعی از بیماری‌های کلیوی، نوعی از هپاتیت که هپاتیت خودایمنی نامیده می‌شود، بیماری‌های پوستی مزمن، بیماری‌های التهابی مزمن روده و گاهی برای بهبود مراحل حاد برخی بیماری‌های مزمن مثل بیماری ام اس نیزاستفاده از کورتون کاربرد دارد.
به‌رغم همه این کاربردها، به دلیل قدرت زیاد کورتون و اثر خوب آن در رهایی از درد و تسکین التهاب از این دارو به اشکال مختلف استفاده نابجا می‌شود. یکی از این موارد همین بیماری‌های ویروسی یا باکتریایی دستگاه تنفس است. وقتی بیماری سرماخورده است یا به بیماری آنفلوآنزا مبتلا شده صرفا برای این که زودتر بهبود یابد و بتواند به سرعت به کار برگردد، از آمپول دگزامتازون استفاده می‌کند، این دارو ممکن است با کم کردن قدرت دفاعی بدن او را در معرض شدید شدن بیماری و عوارض بسیار خطرناک قرار دهد و جانش را به خطر اندازد. در این موارد بهتر است با مشورت پزشک به خصوص متخصصان عفونی درمان مناسب اتخاذ شود. در بسیاری از این بیماری‌ها یک یا چند روز استراحت بسیار اهمیت دارد. متاسفانه در سال‌های اخیر داروی دگزامتازون به اشتباه به عنوان درمان اصلی گلودرد معرفی شده است و برخی از بیماران به محض شروع گلودرد ترجیح می‌دهند این دارو را تزریق کنند. از آنجا که یکی از علائم آنفلوآنزا گلودرد است، این نوع درمان علامتی و بدون مشورت پزشک می‌تواند خطرناک باشد.

دکتر رضا کریمی

فوق‌تخصص غدد و متابولیسم