دیدن با گوش‌ها!

گروهی از دانشمندان دانشگاه‌های واشنگتن و آکسفورد دو مطالعه روی افراد نابینا انجام دادند. لون فاین، استاد روان‌شناسی دانشگاه واشنگتن می‌گوید «این ایده از آنجا آمد که افراد نابینا در تکالیف شنیداری بهتر از افراد عادی عمل می‌کردند؛ زیرا باید راه خودشان را بدون اطلاعات بینایی، پیدا کنند. ما می‌خواستیم بدانیم چطور این اتفاق در مغز رخ می‌دهد. روش مطالعه هم این چنین بود که به جای این‌که ببینیم کدام قسمت‌ها در مغز هنگام گوش کردن فعال هستند روی حساسیت مغز به تفاوت‌های ظریف در فرکانس‌های شنوایی متمرکز شدیم».
تحقیقات پیشین نشان داده بود افرادی که نابینا به‌دنیا می‌آیند یا در اولین سال‌های زندگی نابینا می‌شوند، حس شنوایی بیشتری به خصوص در مورد توانایی‌های موسیقیایی و دنبال کردن حرکت اشیا در فضا دارند، اما دقیقا چه تغییراتی در مغز باعث به‌وجود آمدن این توانایی‌های شنیداری تقویت شده می‌شود؟
در هر دو مطالعه از داوطلبان بینا و نابینا (آنها که به طور مادرزادی نابینا بودند و آنها که در سال‌های اول زندگی بینایی خود را از دست داده بودند) وقتی در دستگاه fMRI (تشدید مغناطیسی عملکردی) قرار داشتند همزمان آزمون گرفته شد. دو تغییر در مغز افراد نابینا احتمالا مسؤول این عملکرد شنوایی بهتر بر اساس داده‌های شنیداری است.
در مطالعه اول به افراد دنباله‌ای از صداهایی مانند کدهای مرس که در فرکانس‌هایشان متفاوت بودند، ارائه و همزمان فعالیت مغز اندازه‌گیری شد. تیم‌های تحقیقاتی متوجه شدند که قشر شنیداری داوطلبان نابینا با دقت بسیار بالاتری نسبت به افراد بینا فرکانس هر صدا را بازنمایی می‌کند.
دکتر چانک بیان می‌کند: مطالعه ما نشان داد مغز افراد نابینا در بازنمایی فرکانس‌ها بهتر بود. برای یک فرد بینا داشتن دقت در بازنمایی این فرکانس‌ها اهمیتی ندارد، زیرا آنها قدرت بینایی دارند که در شناخت اشیاء به آنها کمک می‌کند. در حالی که افراد نابینا فقط اطلاعات شنیداری را دریافت می‌کنند. یافته‌ها ایده تغییراتی در مغز افراد نابینا در انتخاب و شناسایی بهتر صداهای محیط را تقویت کرد.
مطالعه دوم درباره این بود که افراد نابینا چگونه صدای اشیای متحرک را در فضا بازنمایی می‌کنند. تحقیقات نشان داد منطقه‌ای از مغز که در افراد بینا مسؤول ردیابی اشیای بصری در حال حرکت است در افراد نابینا به حرکت و نیز فرکانس‌های شنیداری پاسخ می‌دهد. این منطقه برای ایفاکردن نقش دنبال کردن صدای حرکت اشیا مثل ماشین‌ها یا صدای پاها در افراد نابینا مداربندی شده است. یافته‌های مطالعه دوم نشان داد وقتی افراد در سنین پایین نابینا می‌شوند ناحیه بینایی مجددا برای انجام وظایف شنیداری به روش پیچیده‌ای مدار بندی می‌شود.
دکتر فاین بیان می‌کند این اولین مطالعه‌ای است که نشان می‌دهد نابینایی باعث انعطاف‌پذیری در قشر شنیداری می‌شود. این یافته خیلی مهم است، زیرا این ناحیه از مغز دریافت‌کننده اطلاعات بسیار مشابه شنیداری در افراد بینا و نابیناست؛ اما در افراد نابینا اطلاعات بسیار بیشتری از داده‌های شنیداری بیرون کشیده می‌شود و در نتیجه به نظر می‌آید این ناحیه از مغز توانایی‌های خودش را تقویت کرده است.
این مطالعه همچنین روی افرادی که بینایی خود را دوباره باز یافتند (افرادی که در کودکی بینایی خود را از دست داده بودند و در بزرگسالی با عمل جراحی بینایی خود را بازیافتند) نشان داد ناحیه درگیر در ردیابی اشیای بصری در حال حرکت در این افراد قادر به پردازش اطلاعات بینایی و شنیداری به طور همزمان است.
دکتر فاین می‌گوید مغز افرادی که در کودکی نابینا می‌شوند پردازش اطلاعات شنیداری و حرکت را در ناحیه دیداری انجام می‌دهد اما قابلیت خودش برای استفاده از توانایی در ردیابی اشیای بصری در حال حرکت را نیز حفظ می‌کند که پس از بازیابی مجدد بینایی آن را انجام می‌دهد.

فاطمه موسوی‌بصیرت

دانش

منبع: Medicalxpress