سلامت غذای بانوان باردار و سالمندان حین سفرهای نوروزی

باکتری لیستریا منوسیتوژنز عامل عفونتی خطرناک است که غذاهای آماده مصرف را آلوده می‌کند. تحقیقات نشان داده حدود 10 درصد نمونه‌های اغذیه آماده مصرف در ایران آلوده به این باکتری بوده‌اند. این عفونت مرگ و میر بالایی دارد، طوری که در ایالات متحده به طور میانگین سالانه 2500 نفر مبتلا شده و از این تعداد حدود 500 نفر می‌میرند. این باکتری در افراد سالم موجب التهاب گوارشی شامل دل درد، اسهال و استفراغ می‌شود.
سالمندان و خانم‌های باردار بیش از دیگران در معرض خطر هستند. بیماری در سالمندان موجب مننژیت و گاهی مرگ می‌شود. این عفونت در بانوان باردار موجب سقط جنین و تولد نوزاد مرده می‌گردد. نتایج یک تحقیق در یکی از شهرهای کشور نشان داد حدود 15 درصد خانم‌هایی که سابقه سقط جنین داشته‌اند، قبلا آلوده به این باکتری بودند؛ چرا که خطر آلودگی به باکتری لیستریا در بانوان باردار 20 برابر بیشتر از افراد سالم است.
باکتری لیستریا مقاوم به سرماست و احتمال دارد در غذاهای منجمد هم وجود داشته باشد. انتقال از طریق قاشق و چنگال آلوده نیز محتمل است. غذاهای از پیش پخته شده نظیر کتلت، ماکارونی، سوسیس، کباب‌ها، شله زرد، فرنی و ... باید قبل از مصرف مجددا حرارت داده شوند. البته در مورد برخی اغذیه آماده مصرف نظیر سالاد سبزیجات، سالاد الویه، آبمیوه‌های طبیعی، سس‌های سنتی و ... امکان حرارت دهی وجود ندارد و بنابراین اکیدا باید به صورت تازه به مصرف برسند. در خرید انواع غذاهای آماده مصرف نظیر سالاد الویه، ساندویچ کالباس، سالاد ماکارونی از ساندویچ فروشی‌ها باید احتیاط کرد. قبل از تهیه غذا از ساندویچ فروشی‌ها باید نسبت به‌تازگی محصول، بهداشت فردی کارکنان و بهداشت فضای فیزیکی اغذیه فروشی‌ها اطمینان حاصل کرد. البته معمولا غذاهای آماده مصرف خانگی در مقایسه با انواع عرضه شده در ساندویچ فروشی‌های سطح شهر ایمنی بیشتری دارند.

دکتر بهادر حاجی‌محمدی

بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران