بوی سنبل، عطر خاک

این گل‌های زنگوله‌ای معطر و خوشرنگ می‌توانند دو سه هفته مهمان نوروزی ما باشند. البته مدت این مهمانی بستگی به دمای هوای خانه دارد. هر چه دما خنک‌تر باشد این زمان بیشتر هم می‌شود. ممکن است بگویید هوای ایام عید که خنک است. درست است هوای بیرون خنک است، اما در مناطق معتدل و سرد کشور هنوز وسایل گرمایشی روشن است و گرمای خانه برای سنبل خوب نیست و باعث ریزش گل‌هایش می‌شود. نزدیک پنجره جنوبی بهترین جا برای نگهداری آن است. نور مستقیم هم گل را می‌سوزاند.
سر انجام گل خشکیده
خیلی از ما هر سال یک گلدان سنبل برای سفره هفت‌سین می‌خریم و بعد از خشک شدن گل، آن را دور می‌اندازیم در صورتی که می‌شود از همان پیاز برای نوروز سال بعد دوباره، گل گرفت. یادمان باشد هر چه پیاز درشت‌تر باشد گل هم درشت‌تر است و قاعدتا ماندگاری‌اش هم بیشتر. هر چند با روال طبیعی، پیاز در سال دوم گلش کوچک‌تر از سال اول است. پس گل درشت‌تر یعنی پیاز بهتر و این همان فاکتور خوبی است که در سال بعد به کارمان می‌آید.
نتیجه چند چند است؟
پیازها دارای سه گردش زندگی هستند. گرما ـ سرما ـ گرما. گرمای اول مربوط به فصل گلدهی در بهار است. سرما هم که مربوط به زمان خواب زمستانه‌اش است. گرمای دوم هم برای رشد دوباره‌اش در بهار سال بعد است. سنبل هم که یک گل پیازی است رسیدگی زیادی نمی‌خواهد، فقط کمی دقت در جابه‌جایی‌اش و توجه به این سه گردش، نتیجه‌اش می‌شود داشتن یک گلدان زیباتر.
با گلدان خشکیده چه کنیم؟
بعد از تمام شدن دید و بازدیدها و خشک شدن گل، گلدان را در جای خنک می‌گذاریم و تا زمانی که برگ‌هایش سبز است به آن آب می‌دهیم تا پیاز کاملا سفت شود. برگ‌ها منبع تغذیه پیاز هستند، بنابراین برای زرد و خشک شدن‌ آنها نباید عجله کرد. برگ‌ها که ریخت، آبیاری را قطع می‌کنیم. زمان ریزش برگ‌ها بستگی به دمای هوا دارد که معمولا این زمان با گرمای هوا مصادف می‌شود. در حالت طبیعی وقتی پیاز به قدر کافی سفت شود برگ‌ها خود به خود می‌ریزد، ولی می‌توانیم با قیچی آنها را کف بر کنیم. فقط حواسمان باشد اگر آبیاری بیشتر از حد معمول باشد، پیاز می‌گندد.
جایی از همه جا بهتر
حالا بهتر است گلدان را به یک جای خنک و تاریک منتقل کنیم تا پیاز سالم و زنده بماند. خنک بودن می‌تواند روی اندازه گل در سال بعد مؤثر باشد. این محل خنک می‌تواند گوشه حیاط، روی تراس، روی راه پله، انباری، پارکینگ یا هرگوشه خنک خانه باشد. در این حالت روی گلدان را حتما با یک روزنامه یا گونی می‌پیچیم یا از یک سرپوش پلاستیکی سیاه استفاده می‌کنیم. استفاده از گونی یا روزنامه برای این است که پیاز بتواند نفس بکشد. دلیل پوشیدن روی آن هم این است که گیاه نور نبیند و بفهمد فصل استراحتش است و به خواب برود. اگر پیاز خواب نرود سال بعد گل درشتی نمی‌دهد.
یک کلمه هم از بزرگ‌ترهای گل و گیاه
بهتر است تجربه اولی‌ها این کار را نکنند، ولی آنهایی که در این کار سررشته دارند، می‌گویند می‌توانید پیاز را هم از گلدان در بیاورید، لای یک روزنامه بپیچید تا عرق نکند و در همان جای خنک و تاریک نگهداری کنید. اگر خواستید پیاز را از گلدان خارج کنید نیازی به شستن آن نیست. فقط خاک دورش را بتکانید.
یک روش دیگر برای نگهداری سنبل
بعضی‌ها حتی آن را در یخچال نگهداری می‌کنند که این کار، روش چندان مناسب و مرسومی نیست. دمای یخچال باید حدودا ۵ تا ۱۰ درجه باشد. بهتر است قبل از انتقال پیاز به یخچال آن را با قارچ کش ضدعفونی کنید تا در این فضا، آلوده نشود. مدت زمان بیرون ماندن پیاز از گلدان از اوایل خرداد تا حوالی دی و بهمن به درازا می‌کشد. بعد از پایان این دوره، پیاز را در گلدان می‌کارید.
گل چه وقت بیدار می‌شود؟
نوبتی هم که باشد حالا نوبت بیدار شدن گل است. این اتفاق معمولا اواخر زمستان می‌افتد. بهمن بهترین زمان بیداری است که حدود 11 ماه از خواب گل گذشته. این موقع بروید سراغ گلی که در این مدت اصلا به آن آب نداده‌اید و ریشه‌اش کاملا خشک است، بدون دیدن نور و دادن آب. خطر سرما که رفع بشود یعنی نزدیک عید، گل یواش یواش بیدار می‌شود شروع می‌کند به رشد و به صورت اتوماتیک جوانه می‌زند. البته اگر بهمن گل را وادار به گلدهی کنید زود است. پس دوباره روی گلدان جوانه زده را بپوشانید تا یک ماه بعد. حدودا سه هفته تا یک ماه مانده به عید وقتش است شروع کنید به عملیات اصلی بیدار کردن گل.
زنده کردن سنبل
در اسفندماه چیزی که داخل گلدان دارید یک یا چند پیاز جوانه زده است با توده‌ای از ریشه و خاک خشک. طوری که به‌راحتی از گلدان خارج می‌شود. بعد از خارج کردن از گلدان، یواش یواش با دست مقداری از خاک دور ریشه را بتکانید. ته گلدان را خاک تازه بریزید و پیازها را برگردانید سر جایشان. دوباره خاک تازه را دورش بریزید. با نوک انگشت چند ضربه به دیواره بیرونی گلدان بزنید تا خاک، خوب دورپیازها جا بگیرد. اگر پیازهای توی گلدان چندتایی است و می‌خواهید آنها را از هم جدا کنید و هر کدام را در گلدان جداگانه‌ای بکارید همین اول، این کار را بکنید وگرنه نیازی نیست دست نزنید. بعد آن را آب دهید، از فضای تاریک بیرون بیاورید و به جای گرم و نورداری مثل فضای اتاق منتقل کنید. یک هفته بعد، برگ‌هایش سبز می‌شود و بعد از آن غنچه می‌دهد. کل پروسه زنده کردن تا غنچه دهی حدود دو هفته زمان می‌برد. البته بسته به شرایط خانه شما و اندازه پیاز، ممکن است این زمان کم و زیاد شود.
خاک مناسب
خاک سنبل باید خیلی سبک باشد. طوری که بعد از هر بار آبیاری آب در آن نماند و سریع از زیر گلدانی خارج شود. جنس خاک می‌تواند شبیه ماسه‌های ساحلی باشد که با کود برگ مخلوط و تقویت شود. البته می‌توانید از خاک‌های آماده سبک مثل پیت ماس هم استفاده کنید.
آب و کود سنبل
یادتان باشد فاصله بین دو آبیاری به قدر خشک شدن خاک پای گلدان است. اگر تا بهمن ماه گلدان‌تان جوانه نزد، شروع کنید به آبیاری‌اش. سه چها ر روز که آب بدهید جوانه می‌زند و بالا می‌آید و این یعنی جوانه فعال شده. می‌دانید هر چه هوا گرم‌تر باشد سرعت گلدهی بالاتر است و هوای خنک گلدهی را به تأخیر می‌اندازد. پس ما می‌توانیم بسته به وضعیت گل و شرایط دمایی، زمان گلدهی را خودمان مدیریت کنیم. اگر دلتان یک گل شاداب و سرزنده‌تر خواست، می‌توانید همزمان با آبیاری و تا قبل از گلدهی، دوبار کود ورمی کمپوست را در آب حل کنید و پای گل بریزید. کود ورمی کمپوست هم به‌راحتی از گلفروشی‌ها قابل تهیه است.
عملیات فریب
در آخرین روزهای اسفند و برای رساندن گل به شب عید می‌توانیم گلدان را از روی تراس برداریم و ببریم داخل اتاق. با این کار به گل شوک وارد شده و در واقع گل را گول زده‌ایم . این طوری گل فکر می‌کند عید شده و گل می‌دهد. گل لاله را هم می‌توانید با همین روش در خانه گلدار کنید.

زینب خزایی
جامعه