عبور ماهواره‎های ایران از تحریم‎ها

به گزارش جام‌جم آنلاین ، در دسامبر 1993برابر با سال 1372 هجری شمسی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران شرکت خدمات فناوری اطلاعات (ISC) را برای توسعه شبکه بانکداری اینترنتی برای بانک‎های تجاری و سایر مؤسسات مالی در ایران تأسیس کرد. این شرکت در بورس اوراق بهادار تهران هم ثبت شد. درواقع این اتفاق یکی از مهم‌ترین رویدادها در زمینه فناوری پس از انقلاب اسلامی ایران بود.

شرکت خدمات فناوری اطلاعات، پیشرو ارائه‌دهنده خدمات سیستم بانکی اینترنتی به تقریباً تمام بانک‎های تجاری و همچنین بسیاری از موسسات مالی دیگر در ایران است. این شرکت با دفتر مرکزی در تهران و دفاتر متعدد در سراسر کشور، بزرگ‌ترین سازمان بانکی الکترونیکی در منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود. بر اساس رتبه‌بندی داخلی اخیر شرکت‌های فناوری اطلاعات توسط شورای عالی اطلاعات، شرکت خدمات فناوری اطلاعات در جایگاه نخست در 11 دسته مختلف و رتبه‌بندی کلی قرار گرفت. این شرکت خدمات مختلفی را برای عموم ارائه می‌کند. فعالیت‌ها عبارت‌اند از: طراحی و توسعه سیستم‌های زیربنایی بانکداری ملی، ارائه راه‌حل اصلی بانکی ، ارائه راه‌حل برای شبکه گسترده شبکه و ارائه تجهیزات بانکی مختلف.

شرکت خدمات فناوری اطلاعات را می‌توان تنها بخش کوچکی از پیشرفت‌های مبتنی بر فناوری ایران پس از انقلاب قلمداد کرد.

در ابتدای اجرای طرح‌های این شرکت، انتخاب یک شبکه ارتباطی مناسب برای اتصال شعب به دفاتر مرکزی، مشکلات بزرگی را به وجود آورد. دامنه این شبکه جغرافیایی گسترده و متنوعی را در برگرفت و زیرساخت ارتباطی موجود برای پاسخگویی به نیازهای چنین پروژه‌ای بزرگ نبود. اما به‌تدریج مشکلات این شرکت با پیشرفت فناوری و نوآوری در ایران حل شد.

در سال 1994 برابر با سال 1373 هجری شمسی، پس از پیشنهاد موفق یک شرکت آمریکایی به نام (HNS) برای ساخت یک شبکه ، شرکت خدمات فناوری اطلاعات در ایران از این شرکت دو ایستگاه پایه ماهواره‌ای خریداری کرد. این دو ایستگاه هابس و 1700 وست نام داشتند.

بلافاصله بعد از نصب نخستین ایستگاه پایه یعنی هاب، تحریم‌های اقتصادی غرب باعث شد تا پروژه شرکت خدمات فناوری اطلاعات در ایران متوقف شود.

این شرکت مجبور بود مدیریت هزینه پروژه بر خود را با یک استراتژی جدید روبرو کند و بر همین اساس کاربر تکیه‌بر منابع انسانی و فناوری داخلی دوباره آغاز شد.

با کمک اطلاعات موجود و باوجود مشکلات متعدد، کارشناسان محلی توانستند دومین مرکز را نصب کنند. در مواجهه با مشکلات در نصب و خدمات پس از فروش و پشتیبانی، شرکت خدمات فناوری اطلاعات بر مهندسی معکوس و آزمایش‌های پیشرفته تکیه کرد. باقابلیت‌های مبتنی بر فناوری به‌دست‌آمده و اعتمادبه‌نفس تازه، طراحی و توسعه پایانه‌های VSAT به اولویت اول برای اجرای موفق برنامه جامع اتوماسیون بانکداری تبدیل شد. این مرحله از توسعه پروژه پس از سه سال با موفقیت به پایان رسید به‌طوری‌که علاوه بر ارائه خدمات پس از فروش، امکانات اتوماسیون بانکداری به‌سرعت تولید و به بانک‌ها تحویل داده شد.

در سال‎های اخیر، با توجه به تغییراتی که در حوزه فناوری رخ داد و البته با توجه به لزوم پاسخ به نیازهای جدید بازار ، شرکت فناوری اطلاعات ایران ایستگاه جدیدی از نسل vast را از طریق کانال صوتی و تصویری پخش دیجیتال کرده است.

با اجرای یک طرح اصلی بزرگ دولت برای اتوماسیون بانکداری، شرکت فناوری اطلاعات ، بانک مرکزی را به‌عنوان یک‌راه حل جامع انتخاب کرد؛ در ابتدای پروژه به نظر می‎رسید که تحریم‌های اقتصادی باعث شکست پروژه می‎شود چون بدون زیرساختِ شبکه ارتباطیِ مناسب، دسترسی به اهداف امکان‌پذیر نخواهد بود.

VSAT یکی از انواع رایج‌ترین پایانه‌های ماهواره‌ای بود که قادر به ارسال و دریافت داده‌ها بود. این فناوری می‌تواند مشکل آنتن‌های ماهواره‌ای بزرگ و گران را حل کند، چراکه اجازه استفاده از آنتن‌های کوچک در نقاط دورافتاده و قرار دادن یک آنتن بزرگ در ایستگاه مرکزی را می‌دهد. با این رویه چنین پروژه‌ای توانست به‌طور چشمگیری هزینه نصب ایستگاه‌های راه دور را کاهش دهد. این ویژگی نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد بلکه باعث می‌شود تمام پردازش اطلاعات لازم در ایستگاه مرکزی انجام شود.

علاوه براین چنین پروژه‌ای، ایمنی سیستم را افزایش می‌دهد. علاوه بر مزایای فنی و بودجه، سهولت نصب یکی دیگر از مزایای پایانه‌های ماهواره‌ای است؛ به‌این‌ترتیب امکان برقراری ارتباط در کوتاه‌ترین زمان ممکن را فراهم می‌کند. برای مثال، هنگامی‌که یک زلزله با مقیاس 6.6 ریشتر در تاریخ 26 دسامبر 2003 ( سال 1382 شمسی) در بم رخ داد شرکت فناوری اطلاعات ایران اتصال فضایی را فعال کرد و خطوط تلفن را با کمک ترمینال‎های VSAT در کمتر از 2 ساعت پس از فاجعه فعال کرد.

پیشرفت فناوری در ایران پس از وقوع انقلاب و سال‎های پس‌ازآن آن‎چنان بالاست که در رابطه با شاخه‎های متعدد آن ازجمله توانایی‎های مبتنی بر ماهواره به‌صورت جامع و به‌تفصیل صحبت کرد.

ماهواره‎ها درست مثل آینه جادویی در فضا هستند. آنها سیگنال‎های الکترومغناطیسی ضعیفی از ایستگاه زمین دریافت می‎کنند و این سیگنال‎ها را به یک منطقه جغرافیایی بزرگ پخش می‎کنند. معمولاً فرکانس‎های ارسالی و دریافت را متفاوت می‌بینند، اما اطلاعاتی که در آن سیگنال‌های تعبیه‌شده ، یکسان است. ماهواره‌ها باید در اطراف زمین قرار بگیرند. سرعت ماهواره‌ها بستگی به نزدیکی آنها به زمین دارد؛ فاصله نزدیک‌تر و سریع‌تر سرعت موردنیاز برای مقابله با نیروی گرانشی و جلوگیری از شکستن به زمین است. در مداری که حدود 36 هزار کیلومتر بالاتر از سطح زمین قرار دارد، سرعت شعاع ماهواره‎ها همان سرعت شعاع زمین است. این «مدار ژئوسنیک» نامیده می‎شود. در مدار ژئوسنیک ، ماهواره‌ها در اطراف زمین با همان سرعتی حرکت می‏کنند که زمین حول محور خود می‌چرخد. بنابراین ناظر بر روی زمین همیشه ماهواره‎های ژئوسنیک را در یک مکان جغرافیایی ثابت می‎بیند و به همین دلیل است که آنتن‌های ماهواره‌ای را در جهت ثابت و مشخص به آسمان نشان می‌دهیم.

هر ماهواره یک دامنه ثابت فرکانس موجود برای ایستگاه‌های زمین را فراهم می‌کند. این دامنه فرکانس پهنای باند ماهواره‌ای است که به دلیل منابع پهنای باند محدود برای هر ماهواره بسیار گران است.

درحالی‌که برخی از برنامه‌های نقطه‌به‌نقطه برای ارتباطات ماهواره‌ای که نیاز به پهنای باند اختصاصی وجود دارد، اکثر برنامه‌های ارتباطات ماهواره‌ای باید این پهنای باند را به اشتراک بگذارند تا هزینه‌های مؤثر را به اشتراک بگذارند.

تکنولوژی محبوب و مؤثر برای به اشتراک گذاشتن پهنای باند یعنی «دسترسی چندگانه به زمان» به شما اجازه می‌دهد که پهنای باند زمین بیش از اسلات‎های بسیار دقیق و کوچک زمان به اشتراک گذاشته شود.

برای ایجاد یک شبکه ماهواره‌ای ، اپراتورها باید حداقل یک ایستگاه مرکزی (هاب) و تعدادی از ایستگاه‌های زمین (راه دور) داشته باشند. هاب‌های بیشتری را می‌توان برای جابجایی جغرافیایی مستقر کرد. هیچ‌چیز دیگری موردنیاز نیست، اما قرارداد بلندمدت با اپراتور ماهواره‌ای برای پهنای باند ماهواره‌ای کافی است.

مزایای زیرساخت شبکه مخابراتی ایران در موارد زیر خلاصه‌شده است:

در دسترس بودن پلت فرم ارتباطی در هر زمان و در هر مکان
سادگی پلت فرم ارتباطی در مقایسه با شبکه‌های مخابراتی پیچیده زمینی
دسترسی به ظرفیت پلت فرم ارتباطات بر اساس نیاز و در زمان نیاز
توانایی برقراری ارتباط و خدمات به‌سرعت در هر مکان و با همان هزینه
توانایی ارتباط درحرکت
قابلیت اطمینان و نرخ دسترسی بالا
عیب‌یابی سریع و حل مسئله در مقایسه با
توانایی برای پخش همزمان بیش از تعداد زیادی از پایانه‌های بدون در نظر گرفتن مکان

نکته بسیار مهم این است که باوجود تحریم‌های مختلف پس از انقلاب اسلامی ایران ، پیشرفت ماهواره‌ای ایران متوقف نشد و در بدترین حالت ممکن با وقفه‌هایی کوتاه‌مدت روبرو گشت. پیشرفت‎های فناوری و مبتنی بر ماهواره‎ای یکی از بزرگ‎ترین دستاوردهای مبتنی بر فناوری است، پیشرفتی که نشان داده تحریم‎ها هرگز آن را متوقف نکرده است.