اوضاع ناوگان حمل‌ونقل شهری اینترنتی در صورت سهمیه‌بندی سوخت

مسیر پر پیچ و خم تاکسی‌های آنلاین

چند سالی از اجرای طرح سهمیه‌بندی سوخت می‌گذرد؛ طرحی که برای مدتی فعال و با تک نرخی شدن قیمت سوخت کنار گذاشته شد.
کد خبر: ۱۱۷۴۱۲۵

کارتهای سوخت خودروها این روزها گوشه و کناری افتاده و خاک میخورند، اما چند وقتی است زمزمه سهمیهبندی سوخت دوباره سر زبانها افتاده و به نظر میرسد دولت با رویکرد کاهش قاچاق سوخت، قصد دارد دوباره سهمیهبندی سوخت را فعال کند. یکی از مسائلی که در اجرای دوباره طرح بسیار چالش برانگیز شده، حال و روز تاکسیهای اینترنتی است که این روزها بخش بزرگی از حمل و نقل شهری را به خود اختصاص دادهاند. سوالات زیادی در مورد سهمیهبندی سوخت برای این کسبوکارها مطرح است، آیا سهمیه خاصی برای تاکسیهای اینترنتی در نظر گرفته میشود؟ میزان سهمیه مشخص است؟ در صورت اختصاص ندادن سهمیه مناسب به این کسبوکارها آینده آنها چه خواهد شد؟

دیجیتال در مقابل سنتی

کسبوکارهای نوپا در حوزه حملونقل اینترنتی در سالهای اخیر توانستهاند جایگاه خود را بین شهروندان پیدا کنند. استفاده از ظرفیت و امکانات موجود در فضای دیجیتال موجب ارائه خدمات بهتر نسبت به ناوگان حملونقل سنتی شد، اما این روزها بحث سهمیهبندی سوخت، این کسبوکارها را دچار چالش کرده است. در طرح سهمیهبندی سوخت در مرحله قبل برای موسسات اتومبیل کرایه و تاکسیهای شهری که زیر نظر شهرداری و تاکسیرانی فعالیت میکردند، سهمیه خاصی در نظر گرفته شده بود. به نظر میرسد این بار هم در طرح جدید سازوکاری برای تاکسیها و موسسات اتومبیل کرایه در نظر گرفته شود. کسبوکارهای نوپا در حوزه حملونقل شهری دارای خودروی شخصی هستند و در صورتی که سهمیهای برای این افراد در نظر گرفته نشود، احتمالا هزینههای سفر را افرایش خواهند داد. این موضوع میتواند به کاهش استفاده شهروندان از خدمات آنها بینجامد و این کسبوکارها را تا پای ورشکستگی بکشاند.

کسبوکارهای نوپا سهمیه سوخت میگیرند؟

در سالهای اخیر کسبوکارهای نوپا توانستهاند بسیاری از مشکلات موجود را بهبود دهند، اما ادامه حیات کسبوکارهای نوپایی که با سوخت سروکار دارند بسته به تصمیماتی است که در طرح جدید سهمیهبندی سوخت گرفته میشود. اینکه کسبوکارهای نوپای حوزه حملونقل دسترسپذیری مردم را برای رسیدن به تاکسی بهتر کردهاند و هزینههای حملونقل شهری را تا حد زیادی برای شهروندان کاهش دادهاند، بر کسی پوشیده نیست. کاهش سفرهای بدون سرنشین در برگشت (موسسات اتومبیل کرایه) و اشتغالزایی را هم اگر به موارد قبل اضافه کنیم ارزشمندی این کسبوکارها بیش از پیش مشهود خواهد شد. اما دلایلی وجود دارد که ممکن است با همه این خدمات مثبت بازهم این کسبوکارها شامل طرح سهمیه خاص نشوند. مواردی چون افزایش آلودگی هوا و کاهش استفاده از حملونقل عمومی (به علت کاهش هزینههای حملونقل در کسبوکارهای نوپا) موجب شده زمزمههایی از تخصیص ندادن سهمیه خاص به این گروه بر زبانها جاری شود.

علیرضا قنادان، مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران در مصاحبهای که بتازگی با یکی از سایتهای حوزه فناوری داشته، راهکار اختصاص سهمیه خاص به این گروه را گرفتن مجوز از شهرداری عنوان کرده است. در حال حاضر کسبوکارهای نوپا در حوزه حملونقل از اتحادیه کسبوکارهای اینترنتی مجوز میگیرند، اما قنادان معتقد است که هر صنفی نیازمند تخصص خاصی است و اینکه همه مجوزها از طریق یک اتحادیه صادر شود امکان نظارت دقیق را کاهش میدهد. در حال حاضر قوانین سختگیرانهای برای تاکسیرانی در نظر گرفته شده است. تاکسیها برخلاف خودروهای شخصی دو بار در سال باید معاینه فنی بگیرند و برخلاف خودروهای شخصی که تا چهار سال معافیت معاینه فنی دارند، معافیت تاکسیها پس از سال اول لغو میشود. هر تاکسی پس از ده سال فعالیت باید تعویض شود، اما در کسبوکارهای اینترنتی، ناوگان نسبتا فرسودهتری در حال فعالیت است و هر ماشینی با حداقل امکانات امکان فعالیت در این کسبوکارها را دارد. این موضوع میتواند در مقیاس بزرگ موجب افزایش آلودگی هوا شود. در ضمن به دلیل کاهش هزینههای سفر، تعداد سفرهای غیرضروری با تاکسیهای اینترنتی افزایش داشته که این موضوع موجب افزایش ترافیک شده است.

زمین بازی متفاوت

برای تغییر ناوگان حملونقل عمومی بدون تهدید کسبوکارهای نوپا سالها فرصت وجود داشت، اما رویکرد سابق همچنان ادامه پیدا کرد تا کسبوکارهای نوپا با استفاده از قدرت شبکههای اینترنتی توانستند شبکه انسانی عظیمی برای خدمترسانی ایجاد کنند. در این روند نظارت چندانی بر اینگونه کسبوکارها وجود نداشت و همین موجب شده که فضای مناسبی برای کسبوکارهای نوپا جهت افزایش ناوگان وجود داشته باشد. با بررسی کشورهای دیگر که در این حوزه فعال هستند میتوان دریافت که الزامات خاصی متوجه کسبوکارهای نوپاست. به ایجاد اشتغال نگاه کنیم، حضور تاکسی اینترنتی در نگاه اول موجب ایجاد شغل برای قشر زیادی از جامعه شده است، اما اگر فکر مناسبی برای تاکسیداران نشود احتمالا بسیاری از آنها با افزایش هزینهها و کاهش درآمد از کار بیکار خواهند شد. ایجاد یک تناسب بین فضای سنتی و فضای دیجیتال الزامی است. در حال حاضر تاکسیرانی دارای الزاماتی برای تاکسیداران خود است، پس احتمالا هزینههای هر سفر افزایش مییابد، کسبوکارهای نوپا الزامات کمتری دارند و هزینههای آنها نیز کمتر است، پس امکان کاهش هزینه سفر را دارند. از سوی دیگر، تاکسیها امکانات ویژهای چون حضور در طرح ترافیک را دارند، خدماتی چون بیمه برای آنها لحاظ میشود و در پارهای از موارد امکاناتی برای آنها در نظر گرفته میشود، اما رانندگان تاکسی اینترنتی از این خدمات محروم هستند. اگر قصد دو طرف (سنتی و دیجیتال) کسب درآمد در سایه خدمترسانی به شهروندان باشد، احتمالا رویکرد ترکیبی میتواند بهترین نتیجه را داشته باشد. کسبوکارهای نوپا دادهمحور هستند و امکان ارائه این دادهها برای نهادهای سیاستگذاری را دارند. در عوض نهادهای دولتی میتوانند عملیات را به کسبوکارهای نوپا واگذار کنند و بحث نظارتی را در نظر داشته باشند. با این رویکرد تاکسی به کسانی داده میشود که بهترین عملکرد را از نظر مردم داشته باشند و به مرور زمان تاکسی اینترنتی هم موجب درآمد کسبوکارهای نوپا میشود و هم حمایت دولت را به همراه دارد. چیزی که دسترسی به آن دور از ذهن نیست و با تلاش میتوان به آن دست یافت. راهکاری که در بسیاری از کشورهای جهان در موقعیت مشابه انجام شده و به نظر نمیرسد نیاز به طراحی مجدد آن داشته باشیم.

مزایا و معایب طرح

بیژن زنگه، وزیر نفت یکم آبان در مصاحبهای رسمی میگوید: «سهمیهبندی بنزین در دستور کار جدی قرار دارد، اما قصد افزایش قیمتها را نداریم. هدف کنترل مصرف سوخت، جلوگیری از قاچاق آن و عدم وابستگی به واردات است. البته برای شهروندانی که بیش از حد تعیین شده مصرف داشته باشند، افزایش قیمت در نظر خواهیم گرفت.» در حال حاضر یارانه سوخت بهصورت عمومی اعمال میشود. با توجه به تفاوت شدید قیمت سوخت در کشورهای همسایه استفاده از فناوری اطلاعات و کارت سوخت میتواند جلوی قاچاق این کالای باارزش را بگیرد. با کنترل مکانیزه و دقیق میزان مصرف، شناسایی افراد کممصرف و پرمصرف ممکن خواهد بود، اما در همین امر هم متاسفانه چالشهایی وجود دارد. از یک سو باید برای خودروهای خاص مثل تاکسیها و وانتبارهای عضو اتحادیه تاکسیرانی تمهیداتی لحاظ کرد، از سوی دیگر همین سهمیه خاص بهدلیل نبود امکان نظارت دقیق میتواند موجب سوءاستفاده احتمالی شود. موردی که شاید در کسبوکارهای نوپای حوزه حملونقل بهدلیل وجود دادههای شفاف براحتی امکانپذیر باشد. اگر قرار باشد برای کسبوکارهای نوپای حوزه حملونقل در طرح جدید سهمیه در نظر گرفته شود، وجود دادههای هر یک از رانندگان و مسیرهای طی شده آنها میتواند راهکار مناسبی برای ارائه سهمیه مشخص برای هر خودرو باشد.

محسن سمسارپور

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها