راهکارهایی برای اشتغال‌زایی

برخی کارشناسان عنوان می‌کنند دولت فقط باید سیاستگذار عرصه اشتغال باشد و ایجاد شغل توسط بخش خصوصی انجام شود، اما این موضوع در ایران خیلی قابل اجرا نیست به این دلیل که با اقتصاد دولتی، بخش خصوصی توانایی ایجاد شغل را ندارد البته در عین حال دولت باید بخش خصوصی را توانمند کند.

از سوی دیگر باید توجه داشت ایران یک کشور نفت‌خیز است که درآمد آن نیز نصیب دولت می‌شود و حداقل کاری که قوه مجریه و مسئولان اجرایی کشور می‌توانند انجام دهند، ایجاد شغل است.

با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد ایران، یکی از راهکارهایی که برای ایجاد شغل وجود دارد، گسترش شبکه ریلی در داخل و خارج شهرهاست. ایجاد شبکه ریلی در اقتصاد شهرها اثرات پایدار خواهد داشت و باعث می‌شود میزان اشتغال شهرهای کوچک و روستاها نیز با رشد همراه شود و از مهاجرت آنها به شهرهای بزرگ بکاهد.

اجرای این روش به‌دلیل این‌که فقط هدف اشتغال را دربر ندارد، می‌تواند اثرات زیادی را در اقتصاد و جامعه کشور داشته باشد.

به‌عنوان مثال توسعه ناوگان ریلی، باعث کاهش آلودگی هوا، تصادفات و مصرف بنزین خواهد شد. در این میان شرکت‌های زیادی مانند کارخانه‌های آهن، فولاد، مصالح ساختمانی،‌ کارخانه‌های تولید شیشه، لاستیک، پارچه و واگن سازی نیز درگیر کار می‌شوند و ظرفیت تولیدی این کارخانه‌ها نیز رشد خواهد کرد.

این در حالی است که این‌گونه مشاغل به تخصص زیادی نیاز ندارد، اما نتیجه بسیار مطلوبی برجای می‌گذارد. از سوی دیگر باید توجه داشت گردشگران خارجی را نیز می‌توان با استفاده از این ناوگان جذب کرد.

راهکار دیگری که می‌توان به دولت پیشنهاد کرد، افزایش ورودی رشته‌های تخصصی دانشگاهی است. اکنون پزشکان عمومی زیادی هستند که به دلیل محدود بودن ظرفیت دانشگاه برای رشته‌های تخصصی نتوانسته‌اند تحصیل خود را ادامه دهند.

اگر از این پزشکان در شهرهای کوچک استفاده شود و یک بیمارستان متناسب با جمعیت آن شهرها نیز در برنامه ساخت قرار بگیرد همزمان، کارمند، حسابدار، پرستار، ماما، تاکسی، رستوران و هتل‌ها نیز می‌توانند بهره‌مند شوند و برخلاف آن چیزی که نشان می‌دهد، اشتغال بزرگی را به‌دنبال دارد. این‌ شیوه‌های اشتغال‌زایی ربطی به بود و نبود تحریم نداشته و فقط نیاز به سیاستگذاری دارد.

دکتر محمدقلی یوسفی - استاد اقتصاد