پشت پرده همه‌پرسی استقلال کردستان عراق

صرف‌نظر از ماهیت گروه‌های شورشی کرد شمال عراق و وابستگی خاندان بارزانی به آمریکا و اسرائیل و رژیم پهلوی از آغاز نیمه دوم قرن بیستم، می‌توان گفت که مسعود بارزانی پس از اشغال عراق به وسیله نیروهای آمریکایی در سال 2003، به یک سیاستمدار نامتعارف در تحولات منطقه تبدیل شده و شمال عراق را به آبشخور جریانات گوناگون بین‌المللی از جمله محافل صهیونیستی تبدیل کرده است. بخصوص پس از سقوط استان موصل به‌دست گروه تکفیری داعش در ژوئن 2014، که این حرکت نیز دامنه جغرافیایی استقرار قوای پیشمرگه را در خارج از قلمرو کردستان عراق گسترش داد، تا جایی که اصرار مسعود را به ضمیمه کردن استان ترکمن‌نشین کرکوک به استان‌های کردنشین افزایش داد.

صاحبنظران عراقی در این خصوص اعلام کرده‌اند که سران رژیم صهیونیستی نه‌فقط از استقلال منطقه کردنشین شمال عراق حمایت می‌کنند، بلکه بارزانی را به برگزاری همه‌پرسی تشویق و اعلام کرده‌اند که استقلال کردستان عراق را به‌رسمیت خواهند شناخت. احتمال می‌رود که آمریکا، اردن، عربستان و امارات متحده عربی نیز با استقلال شمال عراق موافقند و ابوظبی اعلام آمادگی کرده هزینه مالی برگزاری همه‌پرسی را بپردازد. بارزانی دو هفته پیش در پاسخ به پرسش خبرنگار مجله آمریکایی فارین پالیسی درباره اهمیت استقلال کردستان گفته است: «من برای استقلال کردستان در سال 1946، در سایه جمهوری مهاباد متولد شده‌ام و آرزو دارم در سایه پرچم کشور مستقل کردستان بمیرم.»

برخی نویسندگان عراقی به نقل از منابع سیاسی مخالف مسعود بارزانی، دلایل پشتیبانی عربستان از طرح استقلال منطقه کردنشین شمال عراق را ایجاد پایگاه‌های نظامی در استان‌های اربیل و دهوک به‌منظور قدرت‌نمایی در برابر تهران و آنکارا عنوان و اظهار کردند با توجه به تحولات جاری در برخی کشورهای منطقه و افزایش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در آن، رژیم‌هایی همچون امارات و اسرائیل به منظور مقابله با نفوذ ایران و تداوم ناپایداری و ناامنی در منطقه طرفدار پر و پا قرص تجزیه عراق هستند.

در همین حال ریبوار عثمان روزنامه‌نگار کرد عراقی اعلام کرده که دولت خودمختار کردستان عراق به حزب منحله دموکرات ایران به سرکردگی «مصطفی هجری» اجازه داده است تا کنگره آینده حزب را بزودی در اربیل برگزار کند. هجری اعلام کرده که هدف از بازسازی حزب دموکرات، براندازی نظام سیاسی ایران به‌وسیله جنگ مسلحانه است. عثمان به نقل از منابع بریده از حزب مزبور گفته است مصطفی هجری سعی دارد تشکیلات جدید حزب دموکرات را مانند سازمان مجاهدین خلق (منافقین) سازماندهی کند. براساس این گزارش، هجری اعضای سابق کمیته مرکزی و دفتر سیاسی حزب دموکرات را از تشکیلات جدید دور کرده و با تأسیس یک کمیته اجرایی سعی می‌کند زمام امور داخلی حزب را به شیوه خودکامگی شخصا به‌عهده داشته باشد.

حسن خامه‌یار

کارشناس مسائل جهان اسلام