پیشگیری از زمین خوردن در سالمندی

زمین خوردن شایع‌ترین عامل آسیب دیدن سالمندان است. اغلب زمین خوردن‌ها در منزل اتفاق می‌افتد و بسیاری از آنها قابل پیشگیری است. نبود تحرک و ورزش، سبب ضعف عضلانی و افزایش احتمال زمین‌خوردن می‌شود. یک بار زمین خوردن هم احتمال زمین خوردن مجدد را دو برابر می‌کند. تمرین درمانی یکی از بهترین روش‌های کاهش احتمال زمین خوردن است که عضلاتتان را تقویت می‌کند و می‌تواند تعادل و هماهنگی شما را بهبود بخشد.

اغلب زمین خوردن‌ها به علت مجموعه‌ای از عوامل خطرزا رخ می‌دهد. هر چه فرد، تعداد بیشتری از این عوامل خطرزا را داشته باشد، احتمال زمین خوردن وی بیشتر خواهد بود. ضعف عضلات خصوصا در ماهیچه‌های ساق پا و عضلات مرکزی (عضلات شکمی)،‌ از مهم‌ترین عوامل خطرزاست. سختی راه رفتن و حفظ تعادل، عامل مهم دیگری در بالا بردن خطر زمین خوردن است. افت شدید فشار خون هنگام برخاستن از حالت خوابیده یا نشسته که سبب سرگیجه و بی‌تعادلی می‌شود، از عوامل خطرزای بعدی به شمار می‌رود. مصرف داروهای آرام بخش، مسکن، ضدافسردگی و حتی تداخلات دارویی می‌تواند بر تعادل و چگونگی ایستادن شما روی پاهایتان تاثیر بگذارد. مشکلات بینایی و درد پاها یا کفش و دمپایی نامناسب از علل دیگر زمین خوردن به شمار می‌رود. خطراتی که در خانه وجود دارد، مانند پله شکسته یا نبودن نرده در کنار پله‌ها هم می‌تواند از عوامل مهم زمین خوردن باشد. واکنش‌ها و رفلکس‌های کندتر نسبت به دوران جوانی هم سبب زمین خوردن می‌شود. گیجی و منگی حتی برای مدت زمانی کوتاه هم می‌تواند به زمین خوردن منجر شود، مثل زمانی که شما در یک مکان ناآشنا از خواب بیدار می‌شوید و ممکن است از محلی که در آن هستید احساس ناامنی کنید که همین سبب لغزش و زمین خوردن می‌شود. کم آبی و دهیدراته شدن بدن که پدیده‌ای شایع در دوران سالمندی است، می‌تواند سبب گیجی و زمین خوردن شود.

برای کاهش خطر زمین خوردن چه باید کرد؟

مراجعه به فیزیوتراپیست و درخواست مناسب‌ترین برنامه تمرینی و چگونگی شروع این برنامه، قدم اول در این راه است. داروهای مصرفی خود را با پزشک در میان بگذارید تا مطمئن شوید، مصرف آنها با هم منجر به تداخل دارویی یا عوارضی چون گیجی و بی‌تعادلی نخواهد شد. داروها را خودسرانه مصرف یا قطع نکنید. مشاوره چشم‌پزشکی و معاینه بینایی را در دستور کار قرار دهید. شنوایی خود را بررسی کنید زیرا کاهش شنوایی می‌تواند سبب گیجی شود. گوش داخلی مسئول حفظ تعادل در بدن است. به اندازه کافی آب بنوشید، قبل از این که احساس تشنگی کنید و از ایمنی منزل خود مطمئن شوید.

چه مواردی باید برای ایمنی منزل مورد توجه قرار گیرد؟

فرش‌هایی را که لبه هایشان بلند شده یا روی زمین سر می‌خورند، جمع کنید یا لبه آنها را با چسب به زمین بچسبانید. برای پیشگیری از سر خوردن آنها می‌توانید یک مت لاستیکی در زیر آنها قرار دهید. از پوشش‌های لاستیکی و غیرلغزنده در حمام و وان استفاده کنید و روی دیوار حمام نرده یا دستگیره نصب کنید. شب‌ها چراغ خواب در منزل روشن کنید. نور کافی در منزل، خطر زمین خوردن را کاهش می‌دهد. در کنار پله‌ها نرده نصب کنید. از کفش‌ها و دمپایی‌هایی استفاده کنید که کف آنها لغزنده نباشد و حمایت و تعادل مناسبی برای شما فراهم کند. از پوشیدن لباس خواب‌های بلند که ممکن است تا زیر پای شما کشیده شود، اجتناب کنید. بخش‌هایی از کف منزل را که مواد شوینده، روغن یا غذا ریخته شده، سریعا تمیز کنید. اشیا و جعبه‌ها و لوازمی را که در مسیر عبورتان در منزل قرار دارند، بردارید.

دکتر پرهام پارسانژاد - فیزیوتراپیست