خبرهای خوش از کاهش مصرف شیشه

به گزارش جام‌جم، طبق بند 57 سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب به دستگاه‌های مختلف، کاهش 5 درصدی سالانه در زمینه بروز و شیوع مواد مخدر باید در دستور کار این دستگاه‌ها قرار گیرد. در نشست روز گذشته سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر که به تشریح فعالیت‌ها و دستاوردهای سال گذشته این ستاد اختصاص داشت، خبرهای تازه‌ای مطرح شد. یکی از این خبرها، اعلام رسمی آخرین آمار شیوع‌شناسی اعتیاد در کل کشور بود.

اعتیاد روی خط آمار

آخرین آمار مستند مورد تائید ستاد مبارزه با مواد مخدر مربوط به سال 90 بود که براساس آن شیوع یک میلیون و 325 هزار نفر معتاد به صورت رسمی در کشور پذیرفته شده بود، اما با توجه به انتقاد برخی کارشناسان از غیرواقعی بودن این آمار، ‌ستاد مبارزه با موادمخدر به‌دلیل تغییر الگوی مصرف و همچنین تغییر جنسیت مصرف‌کنندگان و قریب به صحت نبودن آمار سال 90 خواستار طرح جدید شیوع‌شناسی در کشور شد.

آن‌گونه که پرویز افشار، معاون کاهش تقاضا و مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با موادمخدر می‌گوید، دو مطالعه بزرگ بین سال‌های 92 تا 94 در کشور با عنوان پیماش ملی خانوار سوءمصرف موادمخدر بین سنین 15 تا 64 سال با حجم نمونه 60 هزار نفری انجام شد که براساس آن جمعیت معتادان کشور دو میلیون و 808 هزار نفر عنوان شد.

سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر با بیان این‌که این آمار مورد تائید نهایی قرار گرفته است، درباره دلیل تفاوت دو برابری میان آمار سال 90 با آمار اخیر عنوان می‌کند: در طرح پیمایش سال 90، از میان افراد 15 تا 65 سال، 30هزار نفر به صورت تصادفی نمونه‌برداری واقع شده بودند. به نظر می‌رسد در طرح شیوع‌شناسی جدید، شفافیت بیشتری به چشم می‌خورد و مسائلی چون جنسیت و تغییر الگوی مصرف نیز در نظر گرفته شده است.

افیون، همچنان پرمخاطب

سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر روز گذشته موضوع دیگری را نیز فاش کرد. شایع‌ترین ماده مخدر مصرفی در کشور با آمار 66.8 درصد از میان انواع موادمخدر مصرفی، همچنان تریاک و مشتقات آن است. حشیش و ترکیبات آن شامل گل و ماری‌جوانا با رقم 11.9 درصد جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است. هروئین و کراک افغانی هم با 10.6 درصد مصرف در ردیف سوم قرار دارد و پس از آن شیشه با افت قابل‌توجه در مصرف نسبت به سال 90 که 26 درصد بود به 8.1 درصد در سال 96 رسیده است.

چرا شیشه کم شد؟

با همه اینها، اگر آمار معتادان براساس طرح پیمایش جدید دو برابر اعلام شده است، آیا در آمار 26 درصدی سال 90 نباید تردید کرد؟

پرویز افشار سال گذشته نیز به کاهش تولید شیشه در ایران اشاره کرده و گفته بود: با توجه به کنترل پیش‌سازهای شیشه، وضعیت تولید شیشه در کشور به حداقل ممکن رسیده است. زمانی که کنترل پیش‌سازها آغاز شد، قیمت شیشه کیلویی 120 میلیون تومان بود، ولی هم اکنون به 40 میلیون تومان کاهش یافته است.

به گمان او، کاهش قیمت شیشه نشان‌دهنده سوق یافتن معتادان به موادمخدر دیگری مانند ماری‌جوانا و حشیش است.

دکتر سعید صفاتیان، رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز هر چند با اتکا به آمار سال 91، تعداد معتادان مصرف‌کننده شیشه را 325 هزار نفر عنوان می‌کند که بیش از 65 تن شیشه در سال مصرف می‌کردند، اما کاهش مصرف شیشه را تائید می‌کند. او دلیل عمده کاهش مصرف را مربوط به پیش‌سازها می‌داند که وزارت بهداشت و ستاد مبارزه با موادمخدر روی قیمت پیش‌سازهای ورودی شیشه دست گذاشتند.

ظاهرا در آن زمان، ورود این پیش‌سازها 60 تن در سال بود که برای مصارف دارویی به کار می‌رفت. به گفته صفاتیان وقتی مسئولان متوجه انحراف مسیر این پیش‌سازها از واردات تا مصارف غیرقانونی شدند، جلوی آن را گرفتند که سبب کاهش تولید شیشه و افزایش قیمت از کیلویی ده میلیون درسال 92 تا 70 میلیون در سال 96 شد.

او معتقد است همین موضوع سبب کاهش مصرف شیشه میان مصرف‌کنندگان موادمخدر شده است.

دکتر آذرخش مکری، ‌استاد دانشگاه تهران و معاون آموزشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد، با بیان این‌که آمار جدید اعلام شده به نظر منطقی‌تر می‌رسد به جام‌جم می‌گوید: با توجه به مراجعات اورژانسی که به درمانگاه‌ها می‌شود می‌توان بر کاهش مصرف شیشه نیز صحه گذاشت.

او هر چند به عامل مشخصی اشاره نمی‌کند، اما مبارزه با عرضه شیشه، آگاهی مصرف‌کنندگان از خطرات مصرف آن یا جایگزینی آن با مواد مخدر دیگر مانند حشیش، افزایش قیمت، فرهنگ‌سازی و... را از جمله عوامل احتمالی مؤثر در کاهش مصرف شیشه می‌داند. به باور مکری، همان‌طور که در پوشاک، لباسی مد می‌شود، گاهی مواد مخدر تازه‌ای در میان مصرف‌کنندگان مد می‌شود و پس از مدتی دل آنها را می‌زند.

او با بیان این‌که امروز افراد جامعه عوارض مصرف شیشه را می‌شناسند و نسبت به مصرف آن حساسیت بالایی دارند، می‌افزاید: امروز با نسلی آگاه مواجه‌ایم و هر کسی می‌داند این مواد خطرناک است و باید از آن دوری کرد. بنابراین باید موضوعاتی چون پیشگیری برای نوجوانان، سلامت روان و احساس شادابی و... را در اولویت قرار دهیم.

تغییر الگوی مصرف

مجید رضازاده، پژوهشگر حوزه اعتیاد نیز از دیگر کارشناسانی است که در گفت‌وگو با جام‌جم تغییر الگوی مصرف را در کاهش مصرف شیشه دخیل می‌داند. او که پیشتر رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی بوده، هر چند کم شدن مصرف شیشه را به فال نیک می‌گیرد اما غافلگیر نمی‌شود چون معتقد است مصرف موادمخدر صنعتی در کشورها نموداری سینوسی دارد: « وقتی یک مخدر صنعتی مثل شیشه وارد کشوری می‌شود در ابتدا به واسطه تبلیغات دروغ قاچاقچیان مواد مخدر، مصرف آن اوج می‌گیرد، اما بعد با ظهور عوارض ترسناک مصرف و افزایش مبارزه و فرهنگ‌سازی علیه آن، تقاضا برای عرضه آن کم می‌شود و مصرفش کاهش می‌یابد.»

به باور رضازاده، این همان روندی است که جامعه پیشتر در مواجهه با موادمخدر جدید همچون تمچیزک و کراک تجربه کرده است. اعتیاد برای هر جامعه یک آسیب است، اما این آسیب هم مراتبی دارد؛ برای نمونه عوارض مصرف ماده مخدر صنعتی مثل شیشه در یک جامعه بسیار بیشتر از عوارض مصرف مواد مخدر سنتی است.

این نکته‌ای است که رئیس سابق مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی بر آن تاکید می‌کند و به همین علت کاهش مصرف شیشه را تغییر الگوی مصرف با آسیب کمتر می‌داند: «شیشه عوارض بیشتری از دیگر مخدرها دارد. این عوارض ماندگارتر است و در بسیاری از موارد قابل درمان نیست. از سوی دیگر مصرف‌کنندگان شیشه رفتارهای پرخاشگرانه بیشتری دارند در نتیجه خانواده‌های این گروه‌ها بیشتر در معرض خطر هستند.»

تازه‌ترین اخبار حوزه اعتیاد

پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر دیروز خبرهای دست اول دیگری نیز برای اهالی رسانه داشت از جمله:

هفته آینده بیش از 160 تن موادمخدر محرک و ادوات مصرف آن همراه قرص‌های روان‌گردان کشف‌ شده امحا خواهد شد.

براساس بودجه امسال 79 میلیارد تومان برای درمان معتادان کشور تصویب شده است.

با کانون درمانگران اعتیاد کشور مذاکراتی صورت گرفته تا در هفته جهانی مبارزه با موادمخدر، در تمامی این مراکز ویزیت و مشاور اولیه درمان اعتیاد در جلسه اول رایگان باشد، ضمن این‌که درمان مراحل بعدی اعتیاد هم با 10 درصد تخفیف ارائه می‌شود.

در سه ماهه اول امسال مجموع کشفیات ما در کل کشور، بالغ بر 200 تن بوده در حالی ‌که سال گذشته این رقم 170 تن بوده است که نشان‌دهنده رشد کشفیات به میزان 12 درصد است.

3190 نفر به‌دلیل سوءمصرف مواد طی سال 95 فوت شده‌اند که با توجه به آمار سال 94 با رشد 6.2درصدی مرگ و میر ناشی از مصرف مواد طی سال 95 مواجه هستیم.

کمیل انتظاری - جامعه