در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
به گزارش فارس، چندی پیش در حالی لایحه ایجاد هفت منطقه آزاد و 12 منطقه ویژه اقتصادی جدید در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد که بعد از گذشت سه دهه از ایجاد مناطق آزاد قبلی، تاکنون کارنامه شفاف و قابل دفاعی از آنها در دست نیست.
مناطق آزاد جدید با اهدافی مانند جذب سرمایهگذاری و ایفای نقش فعال در صادرات، حالا در انتظار رای نمایندگان مجلس شورای اسلامی هستند. همان اهدافی که هفت منطقه آزاد قبلی در خوشبینانهترین ارزیابیها حتی به سمتشان حرکت هم نکردند. حال با وجود ناکامی مناطق آزاد قبلی، دولت به دنبال ایجاد مناطق آزاد جدید است.
آیا مناطق آزاد ایران برای سرمایهگذاران جذاب هستند؟
سخن گفتن درباره میزان جذب سرمایهگذاری خارجی در مناطق آزاد کار آسانی نیست. دلیل آن هم این است که به طور کلی درباره میزان جذب سرمایهگذاری خارجی در مناطق آزاد اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما وزارت اقتصاد و امور دارایی در گزارشی که اوایل سال 95 منتشر کرد، حال و اوضاع سرمایهگذاری خارجی را در مناطق آزاد این گونه توصیف کرده است: آمارهای موجود حاکی از آن است که روند جذب و تحقق سرمایهگذاری در حدی نیست که بتواند اهداف توسعهای مناطق را محقق کند و مناطق آزاد تاکنون در جذب سرمایهگذاریها و بخصوص سرمایهگذاری خارجی چندان موفق عمل نکردهاند. شاید بتوان عملکرد ضعیف مناطق در دوره فوق را به مواردی نظیر تحریمهای اعمال شده علیه کشور نسبت داد، اما عملکرد در دهه 80 هم به همین منوال است.
مناطقی که قرار بود سکوی صادرات باشد
در دنیا مرسوم است با دادن امتیازات ویژه به مناطق آزاد مانند معافیتهای مالیاتی و کم کردن تعرفههای گمرکی مواد خام، مسیر را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان کالا تسهیل میکنند؛ اما در ایران داستان به گونهای دیگر است و این امتیازات بیشتر مورد سوءاستفاده سودجویان و واردکنندگان کالاهای مصرفی قرار میگیرد تا حدی که تراز تجاری این مناطق همیشه منفی بوده است.
کارنامه ده ساله بین سالهای 80 تا 90 مناطق آزاد، شاهدی بر این مدعاست. طبق آمار منتشر شده توسط شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی، میزان واردات در مناطق آزاد شش برابر صادرات بوده است.
نکته مهم این است که بیشتر واحدهای تولیدی در هفت منطقه آزاد موجود در صنایع فرآوردههای غذایی، مواد و فرآوردههای شیمیایی و تجهیزات حمل و نقل فعال هستند و در هیچ رشته فعالیتی، خوشههای صنعتی شکل نگرفته است. در کنار این موارد، ترکیب نوع صنایع فعال و مقیاس تولید در این مناطق حاکی از آن است که مناطق آزاد موجود در توسعه فناوری پیشرفته هم توفیق چندانی نداشتهاند و عمده صنایع بزرگ تاسیس شده در منطقه آزاد مربوط به سالهای پیش بوده که بعد از مرزبندیهای منطقه آزاد در محدوده این مناطق قرار گرفتهاند.
عدم موفقیت مناطق آزاد در جذب سرمایهگذاری
عدم ایجاد تاسیسات زیربنایی مناسب در کنار مشکلات قانونی، دو علت اصلی عدم توفیق مناطق آزاد در موضوع جذب سرمایهگذاری خارجی و توسعه صادرات است. نباید فراموش کرد حضور سرمایهگذار خارجی در منطقهای فاقد مسیرهای ارتباطی بینالمللی مانند فرودگاه یا بانکها و سازمانهای مالی بینالمللی عملا غیرممکن است. از سوی دیگر، بررسی تجربه کشورهای موفق در اداره مناطق آزاد نشان میدهد آنها معافیتهای مالیاتی و حقوق گمرکی برای واردات را صرفا برای مواد خام و ماشینآلات صنعتی قرار دادهاند که نمونه بارز آن کشورهای چین و کره جنوبی هستند، اما در ایران برای این معافیتهای ویژه هیچ محدودیتی وجود ندارد و کالاهای مصرفی نیز شامل آنها میشوند که این یک ضعف بزرگ در قانون اداره مناطق آزاد است. واضح است یک سرمایهگذار در شرایط برابر تولید و تجارت ترجیح میدهد بدون هیچ دردسری اقدام به تجارت کند تا خود را درگیر مصائب تولید کند که این مهم هم تنها با اصلاح قانون ممکن است.
امید است نمایندگان مجلس شورای اسلامی با در نظر گرفتن کارنامه مناطق آزاد قبلی نسبت به اضافه شدن یا نشدن مناطق آزاد جدید تصمیمی به نفع مردم بگیرند.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با جام جم آنلاین:
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»:
گفتوگوی «جامجم» با میثم عبدی، کارگردان نمایش رومئو و ژولیت و چند کاراکتر دیگر
یک کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با جام جم آنلاین:
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد