پشت پرده گزافه گویی وزیر سعودی برای"انتقال جنگ به داخل ایران" چه بود؟!

در تحلیل محتوا و ترتیب بیانی که وزیر جنگ سعودی علیه ایران به کار برده، می توان به نکاتی چند اشاره کرد.

محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد و وزیر جنگ عربستان در این سخن، ابتدا مدعی شد که که ایران خواستار تسلط بر تمامی «جهان اسلام» است، سپس هدف اصلی ایران را سیطره بر قبله مسلمانان دانست، و بعد از این صغرا و کبرا، به گزاره اصلی خود رسید و گفت: «ولی ما سعودی‌ها منتظر نمی‌مانیم تا عربستان به میدان جنگ تبدیل شود، بلکه جنگ را به خاک ایران خواهیم کشاند.»

در واقع تهدید رسمی ایران نقطه ثقل اظهارات وزیر جنگ عربستان است که با پاسخ قاطع، کوبنده و به هنگام حسین دهقان، وزیر دفاع ایران مواجه شد. آنجا که گفت: « اگرعربستان علیه ایران مرتکب حماقت شود، تهران فقط مکه و مدینه را امن نگاه خواهد داشت.»

پیش از این هم نماینده جمهوری اسلامی ایران در نیویورک، در یادداشتی اعتراض‌آمیز به دبیر کل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت، اظهارات بن سلمان را تهدید آشکارایران و اعتراف به همدستی آل سعود با اقدامات تروریستی و خشونت‌بار در داخل ایران توصیف کرد.

به عبارتی ایران در برابر تهدید آشکار مقام سعودی دو اولویت همزمان را پیش رو دارد. اولویت نخست، نشان دادن دست برتر در احتمالات مختلف نظامی، و اولویت دوم پیگیری نتیجه محور دیپلماتیک.

دراولویت نخست بازتاب گسترده سخنان وزیر دفاع ایران نشان داد که ایران توان و اراده لازم را برای مقابله با هرگونه تهدید احتمالی و نشاندن آل سعود بر سر جای خود دارد. اما همزمان با این بیان قاطع باید در نظر داشت که تهدید وزیر جنگ سعودی بیشتر ناظر به ظرفیت بالقوه عربستان برای هدایت تروریست‌ها و تحریک سرسپردگان داخلی جهت ایجاد ناامنی در داخل مرزهای ایران است. ظرفیتی که در تعرض اخیر تررویست‌ها به مرزهای میرجاوه و شهادت شماری از سربازان ایرانی نشان داده شد.

در تهدید تروریستی عربستان علیه ایران فارغ از بستر احتمالی داخلی، بیشترین خطر از مرزهای پاکستان متوجه خاک ایران است، چنانکه بارها تروریست‌ها با عبور از این خط مرزی عملیات خود را انجام داده و به آن‌سوی مرز برگشته اند. به همین دلیل تعامل امنیتی موثرتر با پاکستان، و پیگیری جدی مطالباتی که وزیر امور خارجه کشورمان در سفر اخیر به اسلام آباد مطرح کرده است، ضروری است.

باید توجه داشت که در تیرماه سال گذشته ترکی فیصل از شاهزادگان سعودی، هزینه‌های اجلاسی را در پاریس تامین کرد که در آن به همکاری امنیتی و نظامی منافقین و با آل سعود برای مقابله با ایران اشاره شد.

اما در حوزه دیپلماتیک، یادداشت اعتراضی نماینده جمهوری اسلامی ایران به دبیر کل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت آغازی است که باید با هدف برانگیختن این دو نهاد به اخذ موضع رسمی علیه عربستان ادامه یابد.

در واقع دستگاه دپیلماسی کشور باید با بسیج توانایی‌های خود از این فرصت برای تغییر فضاسازی بین المللی عربستان علیه ایران در ماجرای سفارت این کشور در تهران بهره گیری کند و دستگاه دیپلماسی سعودی را در موضع انفعال قرار دهد. این پیگیری نتیجه محور قطعا با صدور یادداشت اعتراضی و تحویل آن به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت پایان نمی‌یابد.

نکته دیگری که در ماهیت ایران هراسانه سخنان بن سلمان وجود دارد، بستر سازی برای سفر رئیس جمهوری آمریکا به ریاض است.

دونالد ترامپ که عربستان و اسراییل را به عنوان اولین مقصد سفر خارجی خود انتخاب کرده، نشان داده که میل زیادی برای ورود موثرتر به مسائل خاورمیانه دارد. به همین دلیل عربستان می کوشد با برجسته سازی تهدید فرضی ایران، ترامپ را بر خلاف سلفش به تقابل با ایران برانگیزاند، و موضع ضعیف ریاض در تحولات عراق، سوریه و یمن را در پناه مداخلات مستقیم آمریکا جبران کند.

عربستان در فاز دیگر تقابل با ایران که به صورت کلان‌تر، مقابله با جریان مقاومت را هدف قرار داده، می کوشد با یارگیری جدید، جبهه منطقه‌ای سازش علیه مقاومت را تقویت کند.

تلاش برای عادی سازی رسمی روابط با اسراییل که در سفر اخیر انور عشقی، افسر سابق دستگاه اطلاعات عربستان و رئیس مرکز پژوهش‌های استراتژیک در جده پیگیری شد و تلاش برای کاهش سطح تنش با مصر، که در سفر اخیر عبدالفتاح سیسی به ریاض کلید خورد، در کنار تلاش محور ریاض، دوحه، قاهره برای خارج کردن حماس از صف گروه‌های مقاومت در فلسطین بخشی از تدابیر عربستان برای تقویت موضع خود علیه ایران و جریان مقاومت است.

و نکته پایانی در تهدید وزیر جنگ سعودی علیه ایران، ناکامی ریاض در دو صحنه تحولات نظامی و سیاسی در منطقه است.

ریاض که در جنگ های عراق و سوریه و یمن، هزینه های سنگینی را متحمل شده و به همین دلیل در مضیقه شدید اقتصادی و کسری بودجه قرار گرفته، از روند تحولات میدانی جنگ در این سه منطقه راضی نیست.

در بعد سیاسی هم دستاورد اخیر مذاکرات آستانه در تعریف 5 منطقه کاهش تنش در سوریه نشان داده که عربستان در تعیین سازوکار صلح و ترسیم آینده سوریه جایگاه خود را از دست داده است.

یوسف اسماعیلی/ مفسر جام جم آنلاین