رسانه ملی و گفتمان سیاسی نو در انتخابات

اگر به این مساله که کارکرد رسانه‌های جمعی، رهبری، راهنمایی و تهییج مخاطبان است باور داشته باشیم، انتخابات بهترین عرصه برای جولان رسانه‌ها در انجام این کارکردهاست.

رسانه‌های جریان اصلی مانند رادیو و تلویزیون در کنار مطبوعات با نزدیک شدن به کوران انتخابات بیشترین سهم را در افزایش مشارکت مردم دارند، آنها نه‌تنها با انعکاس اهداف کلان مشارکت در انتخابات که با طرح دیدگاه‌های نامزدها به تنور انتخابات می‌دمند، و به این ترتیب نمی‌توان انتخابات در جامعه امروز را بدون رسانه تصور کرد.

در وهله نخست آنها نقش آگاه‌سازی را ایفا می‌کنند، رسانه‌ها موظفند آموزش دهند و مخاطبان فعال دنیای امروز را که در آماج پیام‌های پرخدشه مجازی قرار دارند، از واقعیت‌های پیرامون آگاه کنند در اینجا اصل بی‌طرفی در گزینش اخبار کاندیداها و عمل براساس نیاز متنوع مخاطبان مهم است، چراکه حذف و نادیده انگاشتن برخی نامزدها و دیدگاه‌هایشان، منجر به حذف یک جریان سیاسی و بی‌اعتمادی هواخواهان آن جریان خواهد شد.

در انتخابات، رسانه‌های جمعی در کسوت تریبون‌هایی برای مردم و نامزدها ظاهر می‌شوند، آنها تسهیلگر بروز و ظهور گفتمان‌های سیاسی نو هستند، به نظر می‌رسد عملکرد رسانه ملی در برگزاری مناظره‌های جمعی و گفت‌وگوهای اختصاصی با نامزدها از یک سو و حتی برپایی تریبون‌های آزاد در دانشگاه‌ها و اماکن عمومی برای انعکاس دیدگاه‌های مردمی از سوی دیگر را بتوان در این چارچوب تحلیل کرد.

از طرفی مرز میان رسانه‌های رسمی و غیررسمی مانند شبکه‌های مجازی در این است که اولی، توجه به منافع ملی را در رأس آرمان‌های رسانه‌ای می‌داند در حالی که فراخی و بی‌قیدی فضای مجازی چنین التزامی را طلب نمی‌کند، در جریان انتخابات، رسانه‌های جریان اصلی اولین و موثق‌ترین مجاری کسب اخبار و تحلیل‌های سیاسی هستند و هنوز شبکه‌های مجازی که گاه آبشخور فرامرزی دارند نتوانسته‌اند این پیشتازی را تصاحب کنند.

اما در این میان آنچه به بقای اعتماد مردم به اخبار، گزارش‌ها، تحلیل‌ها و تفاسیر رسانه‌های جریان اصلی منجر می‌شود، نه رنگ و بوی جذاب آنها بلکه پایبندی به قانون و ترویج اخلاق انتخاباتی است، درواقع رسانه‌ها زمانی می‌توانند در حوزه انتخابات و جریان‌های سیاسی گفتمان‌سازی کنند که امانتدار باشند و مخاطب به آنها اعتماد کند.

متاسفانه با توجه به انبوه شبکه‌های مجازی و ماهواره‌ای که این روزها بر طبل یأس اجتماعی، عدم مشارکت و ایراد خدشه در اصل انتخابات می‌کوبند، برخی جریان‌های رسانه‌‌ای داخل هم ناخواسته به دامن این شبکه‌ها می‌خزند در حالی که اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری بر عینیت نهاده شده است تا همسویی با جریان‌های مختلف سیاسی.

به نظر می‌رسد این روزها که رسانه‌ها در متن انتخابات قرار دارند، می‌توان به تدوین منشور اخلاقی رسانه‌ها در انتخابات جدی‌تر فکر کرد، منشوری که در بندهای متعدد، وظایف و رسالت فعلی رسانه‌های جریان اصلی و حتی رسانه‌های نوین را بازتعریف کند.

کتایون مصری - روزنامه‌نگار

ضمیمه جام سیاست جام جم