دوگانه‌های تعاملی و تقابلی در نشست‌های امنیتی

در این میان حضور برخی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و رویکردهای ویژه‌ای که هرکدام از این بازیگران دارند زمینه را برای منازعه یا دوگانه‌های تقابلی یا تعاملی فراهم می‌کند. ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین بازیگران منطقه‌ای و براساس منافع ملی و رویکردهای سیاست خارجی مجبور به ایفای نقش فعال و سازنده در این عرصه است. در حال حاضر وقوع برخی حوادث و اتفاقات کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را با چالش‌های جدیدی مواجهه کرده است. وقوع جنگ در عراق و سوریه و حضور نیروهای افراطی در منطقه، بحران مهاجران در اروپا و تشدید اقدمات تروریستی در این کشورها، رویکردهای متناقض برخی از کشورها در مواجه با تحولات داخلی و بین‌المللی، روی کارآمدن ترامپ در آمریکا و تاکید بر اتخاذ رویه‌های خودمحورانه برای پیشبرد سیاست‌ها، گسترش راستگرایی افراطی در غرب، تشدید اقدامات تقابل‌جویانه با اسلام‌گرایی و اسلام سیاسی و ... زمینه بروز برخی نگرانی‌های سیاسی و امنیتی را در سطح منطقه‌ای و جهانی فراهم ساخته است.

طبعا در چنین شرایطی نظام‌های سیاسی در پی آنند تا برای جلوگیری از چالش‌های موجود یا کم کردن تبعات آن با برگزاری نشست‌ها و کنفرانس‌های امنیتی، تهدید‌های جاری را مورد بررسی قرار دهند. با این وصف در کنار تلاش‌های موثر صورت گرفته برای اتخاذ رویه‌های مناسب در مواجهه با چالش‌ها و بحران‌های موجود، برخی از کنفرانس‌های امنیتی زمینه را برای چالش بیشتر فراهم می‌کند. هر چند نشست امنیتی تهران برخلاف نشست منامه یک ابتکار درونی و با هدف اعتمادسازی منطقه‌ای است، اما برگزاری نشست‌های موازی و مشابه با کشورهای عربی با برخی انتقادات مواجه است.

مبارزه با افراطی‌گری در نشست امنیتی یکاترین‌بورگ

29 و 30 شهریور1390 یکاترین بورگ روسیه میزبان دبیران شورای امنیت، معاونان رئیس‌جمهور، نخست‌وزیران و مدیران نهادهای اجرای قانون بیش از 60 کشور جهان از جمله ایران و نمایندگانی از سازمان ملل بود.

این کنفرانس که به ابتکار روسیه بود و در ادامه کنفرانس ببین‌المللی امنیتی سوچی برگزار شد، تلاش داشت زمینه بسط و گسترش همکاری‌های چندجانبه بین‌المللی را برای مبارزه با افراطی‌گرایی و شرایط بحران، اختلافات میان قومیت‌ها، بررسی اولویت‌های تامین امنیت غذایی و بررسی ساز و کارهای مناسب برای تامین امنیت اطلاعاتی در سطح بین‌الملل فراهم آورد.

نمایندگان ایران در این اجلاس با همتایانی از چین و روسیه دیدار داشتند و در این دیدارها ایجاد نگرش مشترک و ایجاد همگرایی برای تامین امنیت در منطقه و جهان را مورد تاکید قرار دادند. دعوت ایران در این کنفرانس علاوه بر این‌که باعث مطرح شدن دیدگاه‌های رسمی این کشور در عرصه‌های بین‌المللی شد، زمینه را برای همگرایی‌های بیشتر میان تهران و مسکو فراهم کرد.

ایران‌هراسی، کانون نشست امنیتی منامه

سلسله نشست‌های امنیتی با عنوان «گفت‌وگوی منامه» که اولین بار در سال 2004 با حضور کشورهای عربی و مشارکت پررنگ اروپا و انگلیس و حضور برخی از نهادها و سازمان‌های بین‌المللی مثل ناتو، آ.سه.آن و شورای همکاری خلیج‌فارس برگزار و از آن پس به صورت منظم تکرار شد، متاسفانه در سال‌های اخیر به پایگاهی برای ایران‌هراسی و ابراز دشمنی با ایران و جلب پول و تسلیحات برای مقابله با اقداماتی که تحت عنوان ناامنی‌های ایران خوانده می‌شود، تبدیل شده است.

ضمن طرح ادعاهای گذشته خود علیه ایران حاضران در این نشست در بیانیه خود سیاسی کردن فریضه حج از سوی ایران را محکوم کرده و از ایران خواستند دست از مداخله‌جویی‌های خود در امور داخلی کشورهای خلیج‌فارس بردارد. در این بیانیه همچنین از ایران خواسته شده تا سیاست‌های خود در منطقه را تغییر داده و به قوانین بین‌المللی پایبند باشد. حاضران در این نشست در ادامه با تاکید بر تقویت همکاری استراتژیک با شرکای بین‌المللی، بر لزوم تلاش برای توسعه سیستم‌های امنیتی و تدافعی تاکید کردند.

نشست امنیتی مونیخ؛ چاره‌اندیشی برای مقابه با تروریسم

کنفرانس امنیتی مونیخ، سال 1962 و در دوران اوج جنگ سرد و برای گفت‌وگو میان اعضای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) تشکیل و هر سال تکرار شد.

ایران از سال 2003 در این کنفرانس شرکت کرد تا به عنوان یکی از کشورها درباره موضوع اشغال عراق از سوی آمریکا به بحث و گفت‌وگو با دیگر مقامات سیاسی کشورهای مدعو بپردازد. ایران در سال‌های 2006 و 2007 نیز به این کنفرانس دعوت شده بود.

کنفرانس امنیتی مونیخ سال 2017، با مشارکت قابل توجه 10 رئیس‌جمهور، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، هشت نخست‌وزیر، وزرای امور خارجه 30 کشور، وزرای دفاع حدود 20 کشور و مقامات بین‌المللی شامل دبیرکل سازمان ملل متحد، دبیرکل ناتو، دبیران کل سازمان همکاری اسلامی، اتحادیه عرب، سازمان شانگهای، روسای پارلمان و شورای اروپا، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مدیران کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اینترپل، سازمان بین‌المللی مهاجرت و کمیسیونر عالی پناهندگان و کمیسیونرهای اتحادیه اروپا از جمعه تا یکشنبه در هتل بایریشر هوف مونیخ برگزار شد و جمهوری اسلامی ایران نیز در این نشست‌ها حضور فعالانه داشت.

موضوعاتی مانند تروریسم در سطح بین‌الملل، بحران عراق، جنگ داخلی سوریه و مسائل مرتبط با منطقه کریمه در اوکراین از مواردی است که در دستور کار اجلاس‌ سالانه کنفرانس مونیخ قرار گرفته ‌است. در نشست امنیتی مونیخ، به صورت آشکار شاهد همداستانی عربستان، ترکیه و رژیم صهیونیستی در مواجهه با نظام جمهوری اسلامی ایران و پیشبرد پروژه ایران‌هراسی بودیم.

کنفرانس امنیتی تهران؛ گامی به سوی صلح

نخستین کنفرانس امنیتی تهران با موضوع «نظم امنیتی منطقه‌ای در غرب آسیا» و با حضور اندیشمندان فعال در حوزه نظم امنیتی منطقه از کشورهای مختلف با هدف شناخت منطقه و ارائه تحلیل دقیق از آن، تولید و تقویت ادبیات فکر و ایده، مشارکت در تصمیم‌سازی، موجه‌سازی، اجماع‌سازی و آینده‌پژوهی نظم امنیتی خاورمیانه برگزار شد.

این کنفرانس که 21 آذر امسال برگزار شد موضوعاتی مثل تبیین مبانی نظری و مفهومی،‌ نظم و امنیت در خاورمیانه، ماهیت نظم منطقه‌ای نوظهور، قدرت‌های فرامنطقه‌ای و نظم منطقه‌ای، چالش‌‌ها و فرصت‌های منطقه‌ای، قدرت‌های منطقه‌ای و نظم منطقه‌ای، مسائل نوظهور و نظم امنیتی خاورمیانه، اقتصاد سیاسی بین‌الملل و نظم نوظهور منطقه‌ای، آینده نظم منطقه‌ای غرب آسیا، ‌ایران و نظم نوظهور منطقه‌ای و معماری نظم منطقه‌ای غرب آسیا به بحث و گفت‌وگو گذاشته شد.