خودروها مقصر اول آلودگی هوای مشهد

به گزارش جام‌جم، بیش از 3 الی 4 روز متوالی است که هوای تمام 14 منطقه مشهد، به مرز هشدار رسیده و مسئولان این شهر از مردم بویژه بیماران قلبی و تنفسی و کودکان خواسته‌اند با توجه به روند افزایش و ماندگاری آلاینده‌ها، تا حد امکان از منزل خارج نشوند، یا از حضور در مناطق پر رفت و آمد و هسته مرکزی شهر و ورزش در فضای آزاد خودداری کنند. حکایت آلودگی هوای مشهد اما حکایت سه روز و چهار روز نیست، که مربوط به تقریبا تمام ایام سال است، طوری که آمار سال گذشته نیز فقط 61 روز با هوای سالم را در این شهر نشان می‌دهد. اما نکته قابل تامل درخصوص آلودگی شهر مشهد (برخلاف سایر شهرهای کشور)، عوامل ایجادکننده آن است که بخش عمده آن یعنی قریب به 70 درصدش به تردد وسایل نقلیه در سطح شهر مربوط می‌شود؛ خودروهایی که به گفته مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان رضوی یا فرسوده هستند، یا غیراستاندارد و یا این‌که از سوخت پاک و استانداردی استفاده نمی‌کنند.

حمید صالحی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: هنوز نتوانسته‌ایم برای حدود یک میلیون خودروی مشهدی، بنزین یورو4 که استانداردهای محیط‌زیستی دارد، تهیه کنیم و تاکنون فقط حدود 50 درصد از سوخت استاندارد مورد نیاز تامین شده، این درحالی است که فرسودگی خودروها و غیراستاندارد بودن قطعات آنها هم در دودزایی بیشتر و تشدید آلودگی هوا تاثیر بسزایی دارد.

وی در عین حال به عوامل دیگری همچون وجود 16 کانون فعال گردوغبار داخل استانی و دو کانون خارجی (در افغانستان و پاکستان)، بالارفتن مصرف سوخت خانگی و گاز طبیعی در فصول پاییز و زمستان و وجود صنایع اطراف شهر هم اشاره و تصریح می‌کند که البته این عوامل سهم کمی از آلودگی هوای مشهد را به خود اختصاص داده‌اند، زیرا به طور مثال صنایع اطراف شهر به طور مدام تحت نظارت و پایش و کنترل هستند و آلایندگی آنها بسیار پایین است.

به عقیده صالحی قرار گرفتن مشهد در دشتی احاطه شده میان کوه‌ها، باعث شده که در 270 روز از سال پدیده وارونگی هوا وجود داشته باشد و جابه جایی هوای گرم و سرد رخ ندهد و درنتیجه تمام آلودگی ایجاد شده در ارتفاع کم و سطح شهر باقی بماند.

ناوگان تاکسیرانی درحال نوسازی است

اما از حدود یک میلیون خودرویی که بخش اعظم آلودگی هوای مشهد را رقم می‌زنند، سهم کوچکی به ناوگان تاکسیرانی این شهر مربوط می‌شود که همایون محمدیان، سخنگوی سازمان مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی مشهد در خصوص آنها به جام‌جم می‌گوید: در کل 13هزار و 250 دستگاه تاکسی در مشهد وجود دارد که 5 هزار دستگاه از آنان فرسوده بود و طی دو سال و نیم، یعنی از سال 93 تاکنون، حدود 3500 دستگاه فرسوده از ناوگان خارج و تاکسی‌های نو و استاندارد جایگزین آنها شد. بقیه تاکسی‌های فرسوده تا مدل سال 85 هم ( تا نوسازی کامل) اجازه تردد در سطح شهر را ندارند و در صورت مشاهده با آنها برخورد خواهد شد.

به گفته وی، از سرویس مدارس هم که زیر نظارت این سازمان است خواسته شده از خودروهای مدل بالای برخوردار از معاینه فنی استفاده کنند که به دنبال این درخواست تمام 8000 دستگاه سرویس مدرسه مشهد نوسازی شده است.

سهم اتوبوسرانی آز آلودگی فقط 3 درصد

ناوگان اتوبوسرانی هم که زیرمجموعه ناوگان حمل و نقل شهرداری است سهمی درخصوص آلودگی هوا دارد، گرچه علی‌اصغر نیشابوری، مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی مشهد دراین باره به جام‌جم می‌گوید: این سهم فقط حدود 3 درصد است.

به گفته وی، از مجموع 2000 دستگاه اتوبوس و مینی‌بوس موجود در مشهد، حدود 50 درصد یعنی هزار دستگاه فرسوده بوده و عمر بالای ده سال (استاندارد عمر مفید برای اتوبوس) دارند و میانگین عمر اتوبوس‌ها هم حدود 9 سال است، درحالی که طبق وضعیت مطلوب، میانگین عمر آنها باید 5 سال باشد.

نیشابوری یادآور می‌شود که با این همه اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌های مشهد سهم بسیار ناچیزی در آلودگی هوا دارند.

مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی مشهد خاطرنشان می‌کند: ناوگان اتوبوسرانی مشهد با انجام یک میلیون سفر در روز حدود 20 درصد از جابه‌جایی مسافران را به عهده دارد، این درحالی است که ظرفیت این ناوگان کامل نیست و در روزهای پیک 70 درصد، و غیرپیک 50 درصد ظرفیت آنها تکمیل می‌شود، بنابراین اگر مردم این ناوگان عمومی را که با پول خودشان فراهم شده، برای ترددهایشان جایگزین وسایل و خودروهای شخصی کنند، تا حد زیادی از آلودگی هوای شهر کاسته می‌شود.

سهم خودروهای غیر مشهدی

سیدمهدی امامی میبدی، مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد هم دراین باره به جام‌جم می‌گوید: فقط یک میلیون خودرو با پلاک مشهد نیست که موجب آلودگی هوای شهر می‌شود، بلکه در پیک ورود زائران به مشهد که شامل 105 روز در سال است، روزانه بین 70 تا 90 هزار خودرو وارد شهر مشهد می‌شوند و از آنجا که هدف عمده آنها زیارت است، استقرار و تردد و تمرکز بیشترشان هسته مرکزی شهر است.

وی درخصوص معاینه فنی خودروها هم یادآور می‌شود: از ابتدای سال تاکنون 162 هزار و 168 خودرو به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده‌اند که گرچه نسبت به سال قبل افزایش داشته، اما در مجموع قابل قبول نیست، زیرا طبق محاسبات و قانون موجود حدود 500 هزار خودرو از یک میلیون خودروی مشهدی باید برگه معاینه فنی داشته باشند، درحالی که اکنون چنین نیست.

فرودگاه؛ یکی از عوامل آلودگی هوا

حمید صالحی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست خراسان‌رضوی، وجود پروازهای زیاد در فرودگاه و آسمان مشهد را در تشدید آلودگی هوای این شهر بی‌تاثیر نمی‌داند و می‌گوید: هر بار فرود و پرواز هواپیماها در فرودگاه مشهد باعث ایجاد آلایندگی شدید هوا می‌شود.

به گفته وی گرچه تجهیزات و دستگاه‌هایی که نشان دهد میزان تأثیر هواپیماها بر آلودگی محیط‌زیست مشهد چه میزان است، در دسترس نیست، اما طبق مطالعات صورت گرفته هر صعود هواپیما به اندازه 6000 دستگاه خودرو آلودگی ایجاد می‌کند که با توجه به حجم زیاد پرواز در فرودگاه مشهد (حدود 150 پرواز در شبانه روز) این میزان آلایندگی بسیار زیاد است که باید فکری جدی به حال آن شود.

فاطمه مرادزاده