دیابت؛ درد مشترک 5 میلیون ایرانی

دیروز هم رئیس ستاد برگزاری هفته سلامت از آمار 37.11 درصدی ابتلا به دیابت در کشور خبر و نسبت به بروز اپیدمی این بیماری و دو برابر شدن جمعیت مبتلایان به آن در 10 تا 15 سال آینده در کشورمان هشدار داد.

به گزارش جام‌جم ، روز گذشته دکتر عباس زارع‌نژاد در نشست خبری هفته سلامت تاکید کرد که حدود پنج میلیون نفر در ایران به دیابت مبتلا هستند، اما تقریبا نیمی از آنها از بیماری خود بی خبرند.

البته در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته هم دیابت به عنوان یک معضل جدی در این جوامع مطرح است و حتی شعار امسال سازمان بهداشت جهانی نیز «غلبه بر دیابت» اعلام شده، ولی نکته قابل تامل اینجاست که این بیماری در ایران با سرعت بسیار بیشتری نسبت به این کشورها در حال افزایش است.

آن‌طور که مشاور وزیر بهداشت تصریح کرده، این احتمال قوی وجود دارد که تا یک دهه آینده ده میلیون ایرانی به بیماری دیابت مبتلا شوند؛ بیماری که گفته می‌شود هم اکنون سالانه بین 70 تا 80 میلیارد دلار، معادل 234 هزار میلیارد تومان، صرف هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم درمان این بیماری می‌شود.

با این حال در شرایطی که از فردا به مدت هفت روز، هفته سلامت در ایران نامگذاری شده و قرار است طی آن نسبت به خطرات دیابت و آمار رو به افزایش این بیماری هشدار داده شود، بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت در ایران عقیده دارند که با توجه به سبک زندگی ایرانی ها، بعید است در سال‌های آینده، شیب ابتلا به دیابت در ایران نزولی شود.

دیابت؛ عامل 2 درصد مرگ و میرها

«2 درصد مرگ و میرها در کشور ناشی از دیابت است.» این تازه‌ترین آماری است که رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت مطرح می‌کند. بدتر از همه این که به گفته احمد کوشا، در فاصله بین سال‌های 85 تا 90 شیوع دیابت 35.1 درصد افزایش داشته است. البته احتمال دارد که بسیاری از مبتلایان به دیابت، حتی از جنس بیماری خود هم بی‌اطلاع باشند اما خوشبختانه وزارت بهداشت اعلام کرده که در فاصله سال‌های 84 تا 90 میزان شیوع بیماری دیابت تشخیص داده نشده از 45 درصد به 24.7 رسیده است. با این حال هنوز کم نیستند بیمارانی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، اما به‌دلیل این که بیماری به مرحله حاد نرسیده است، از بیماری خود بی‌اطلاع هستند.

پیشگیری؛ قاتل شماره یک دیابت

بیماری دیابت یا همان افزایش قند خون، یک بیماری غیرواگیر به حساب می‌آید که در اغلب موارد قابل پیشگیری است. دکتر علیرضا اسپید، نایب رئیس مجمع عمومی نظام پزشکی کشور در گفتگو با جام‌جم درباره مسیر درست پیشگیری از این بیماری معتقد است که در بحث سلامت جامعه، نباید موضعی برخورد کنیم، بلکه باید به مسائل نظام سلامت به شکل ریشه‌ای و پایه‌ای برخورد کنیم: «نباید منتظر بمانیم تا مثلا آمار بیماری دیابت در جامعه بیداد کند سپس به فکر مهار آن بیفتیم. باید با برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی در مسیری حرکت کنیم که پیشگیری از انواع بیماری‌های غیرواگیر در دستور کار قرار گیرد.»

به باور این مقام مسئول، درمان باید آخرین مرحله از فرآیند مقابله با بیماری دیابت باشد: «تغییر سبک زندگی و نوع تغذیه، و کاهش اضطراب در جامعه باید در اولویت مقابله با بیماری دیابت قرار بگیرد.»

شناسایی همه مبتلایان به دیابت، آگاهی بخشی به مردم، تحرک و ورزش هم شیوه‌های مهم دیگر مقابله با دیابت است که اسپید به آن اشاره می‌کند. او تاکید دارد تا وقتی که افراد در آخرین مرحله دیابت و با دیدن عوارض گوناگون این بیماری به پزشک مراجعه می‌کنند و پیشگیری را جدی نمی‌گیرند، موج ابتلا به این بیماری فروکش نخواهد کرد.

کنترل سرطان خاموش با کلینیک‌های دیابت

ارائه آموزش‌های گروهی به خانواده‌ها و بیماران، راه حلی مطمئن است که به گفته دکتر فرزاد فرقان، می‌تواند سونامی دیابت در ایران را مهار کند. او از دیابت به عنوان سرطان خاموش یاد می‌کند که با آموزش و فرهنگ سازی، تا حد زیادی قابل مهار است.

این عضو شورای عالی نظام پزشکی کشور در گفتگو با جام‌جم، یادآوری می‌کند که توسعه کلینیک‌های دیابت در کشور می‌تواند تا حد زیادی موجب فروکش کردن موج ابتلا به این بیماری شود.

در این کلینیک‌ها قرار است از ظرفیت پزشکان عمومی استفاده شود. آموزش بیمار، درمان او در سطح اول و ارجاع بیمار به سطوح تخصصی و فوق تخصصی، از وظایف این کلینیک هاست که فرقان به آن اشاره دارد.

از نگاه او، در صورت تاسیس این کلینیک‌ها که مراحل رایزنی آن با وزارت بهداشت در حال انجام است، جلوی عوارض سنگین بیماری دیابت در ایران گرفته می‌شود و از توان بالای پزشکان عمومی نیز استفاده خواهد شد، زیرا به باور او، همیشه هم نیاز نیست بیمار مبتلا به دیابت به فوق‌تخصص غدد مراجعه کند، بلکه خیلی اوقات بیمار در همان سطح اول درمان هم می‌تواند با کمک و مشاوره‌های پزشکان عمومی از چنگال این بیماری رها شود.

دیابت، سلامت زنان را نشانه رفته است

بیماری دیابت در افراد چاق و کم‌تحرک، شیوع بیشتری دارد. دکتر علیرضا استقامتی، فوق تخصص غدد و متابولیسم نیز در گفت‌وگو با جام‌جم به همین مساله اشاره دارد و می‌گوید: چاقی و کم تحرکی در ایرانی‌ها افزایش یافته است و با توجه به این که سبک زندگی ایرانی ها، به سمت کم تحرکی و تغذیه نامناسب پیش می‌رود، پیش‌بینی می‌کنیم در سال‌های آینده، اوضاع بدتر شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، یادآوری می‌کند که زنان ایرانی بیشتر از مردان در معرض ابتلا به دیابت هستند، در حالی که آمارهای جهانی حاکی است که زنان و مردان، تقریبا به یک نسبت به دیابت مبتلا می‌شوند. همچنین به گفته استقامتی، در دهه هفتم و هشتم زندگی ایرانی‌ها، شاهد هستیم که از هر چهار نفر حدود یک نفر به دیابت مبتلاست.

از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که احتمال ابتلا به دیابت با افزایش سن نیز بیشتر می‌شود. بنابراین با توجه به پیرتر شدن جمعیت، می‌توان پیش بینی افزایش آمار دیابت در ایران را بسیار نزدیک به واقعیت دانست.

تاملی بر آمار‌های جهانی

422 میلیون نفر در دنیا مبتلا به دیابت هستند و گفته می‌شود در دهه‌های آینده حدود 800 میلیون نفر در دنیا به این بیماری گرفتار می‌شوند. آمار ابتلا به دیابت در کشورهای منطقه هم بین 15 تا 17 درصد اعلام شده و 15 درصد بودجه سالانه این کشورها هم برای درمان این بیماری، صرف می‌شود. در کشور ما نیز بالاترین آمار ابتلا به دیابت در استان یزد گزارش شده است، به نحوی که 17 درصد مردم این استان به دیابت مبتلا هستند.

امین جلالوند - جامعه