کشت مکانیزه برنج؛ موفق در قائمشهر

این طرح که از سال 71 در مازندران به صورت پایلوت آغاز شده در پنج سال اخیر با حمایت‌های دولت و ارائه تسهیلات یارانه‌ای و حمایتی به این بخش در کاشت این محصول استراتژیک شتاب دوچندانی گرفته به صورتی‌که تاکنون 25 درصد اراضی شالیزاری مازندران زیر کشت مکانیزه برنج قرار دارد.

از سوی دیگر، برنجکاری کاری پرمشقت و پردردسر است که انجام آن به صورت سنتی هزینه‌های بالای کارگری و نیروی انسانی را به همراه دارد. عواملی نظیر سختی کار، عدم تمایل جوانان به این شغل، بالا بودن سن بهره‌برداران، هزینه بالا و عدم توجیه اقتصادی در کشت سنتی برنج موجب شده تا شالیکاران از ورود ماشین‌آلات برای مکانیزه کردن کشت برنج استقبال کنند. از این‌رو، توسعه مکانیزاسیون برنج در راستای کاهش هزینه‌های تولید آن در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی مازندران قرار گرفته است. کشت هر هکتار برنج به صورت سنتی نیاز به 100 نفر روز کارگر دارد در حالی که هر دستگاه نشاءکار برنج قادر به نشاء برنج در چهار هکتار در طول یک روز است.

همچنین با توسعه شهرنشینی و کاهش جمعیت روستایی چالش‌های متعددی در امر تولید و تامین نیازهای غذایی استان به‌وجود آمده است. هر چند به باور کارشناسان تشکیل مجمع کشاورزان راهی برای ایجاد تعامل بین جمعیت شهری و روستایی استان و رسیدن به توسعه پایدار است، نباید از استفاده از فناوری روز دنیا و افزایش عملکرد در واحد سطح در کشاورزی غافل شد. توسعه کشت مکانیزه را باید یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش بهره‌وری بشمار آورد. در حال حاضر بیش از 80 درصد برداشت برنج مازندران به صورت مکانیزه انجام می‌شود در حالی که تنها 25 درصد برنجکاری به صورت نشاء مکانیزه برنج صورت می‌گیرد. امیدواریم با توزیع 250 دستگاه نشاءکار در میان کشاورزان که در سال گذشته انجام شد افزون بر کاهش رنج و مشقت تولید و کاهش هزینه‌های برنجکاری گام موثری در راستای نهادینه کردن کشاورزی مدرن برداشته شود.

در همین‌حال، شهرستان قائم‌شهر در این زمینه می‌تواند الگوی دیگر شهرستان‌‌های استان باشد. مساحت اراضی شالیزاری در قائم شهر 8000 هکتار است که تا سال گذشته تنها در 3000هکتار از این اراضی نشاء مکانیزه انجام می‌شد. پیش‌بینی می‌شود با اقدامات اخیر در سال جاری نشاءمکانیزه در بیش از 4000هکتار اراضی شالیزاری صورت گیرد که در این صورت قائم‌شهر را به نسبت سطح زیر کشت در استان به شهرستان‌ پیشگام در این عرصه تبدیل می‌کند. استخدام بیش از 600 کارشناس کشاورزی در سازمان جهاد کشاورزی استان یکی دیگر از اقدامات مؤثر برای نیل به این هدف است. با استخدام این کارشناسان افزون بر ایجاد تعامل بیشتر با کشاورزان و انتقال یافته‌های جدید به آنها، آموزش‌های لازم برای اجرای کشاورزی مدرن با فناوری روز دنیا به کشاورزان داده می‌شود.

در این میان، تسطیح و یکپارچه‌سازی اراضی شالیزاری نخستین گام برای مکانیزه کردن کشاورزی تلقی می‌شود. طبق گفته وزیر جهاد کشاورزی، کشاورزان می‌توانند تا هر سقفی که بخواهند از تسهیلات خرید ادوات و ماشین‌آلات کشاورزی بهره‌مند شوند. ورود و توزیع ماشین‌آلات کشاورزی استاندارد و مناسب در بین کشاورزان می‌تواند تا حدود زیادی از میزان هزینه‌های تولید بکاهد و کیفیت محصول را نیز بالا ببرد. در سال 93 تولید برنج با رکود همراه بود. اما امیدواریم با بارندگی‌های بهار امسال کشاورزان منطقه با بحران کم‌آبی مواجه نشوند. همچنین به کشاورزان توصیه می‌شود نسبت به انجام شیار و تخم‌ریزی به موقع در شالیزارها قبل از شروع گرم شدن هوا توجه کنند، چراکه این کار افزون بر برداشت به‌موقع برنج و جلوگیری از هدر رفتن آب، سفره‌های زیرزمینی آب استان را نیز حفظ خواهد کرد.

دلاور حیدرپور

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران