اقتصاد مقاومتی در انتظار مدیریت جهادی

به گزارش جام‌ جم آنلاین ، سیاست اقتصاد مقاومتی در اواخر سال 92 از سوی رهبر معظم انقلاب به دولت ابلاغ شد، اما در طول این مدت شاهد اقدامات چشمگیری از سوی دستگاه‌های اجرایی نبوده‌ایم و همین امر باعث شد تا رهبر انقلاب چند بار به دولت درباره تسریع در اجرایی شدن و پرهیز از زمان‌کشی در اجرای این سیاست تذکر بدهند.

در آخرین تذکر، پس از نامه رئیس دفتر مقام معظم رهبری به دولت و ابلاغ چهار رهنمود معظم‌له به دولت، مقام معظم رهبری چهارشنبه هفته گذشته در دیدار رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی درباره اقتصادمقاومتی و عملکرد دولت فرمودند: «اسم اقتصاد مقاومتی هم زیاد تکرار می‌شود؛ حالا چقدر اقتصاد مقاومتی در کشور پیشرفت کرده، بحث الان من نیست. من البته خیلی خشنود نیستم از مقدار پیشرفت این فکر و این بنیان مهم در کشور، لکن به ‌هر حال یک حرکتی وجود دارد. اما یکی از پایه‌های محکم اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش‌ بنیان است؛ اساس کار در اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش‌بنیان است؛ زیرا اقتصاد مقاومتی اقتصاد درون‌زا است، اقتصادی است که در داخل پایه‌های مستحکمی دارد که تکانه‌های بین‌المللی و جهانی و اقتصادی آن را از جا درنمی‌برد؛ این اقتصاد مقاومتی است‌، اقتصاد مقاوم، یکی از اساسی‌ترین پایه‌های این اقتصاد عبارت است از اقتصاد دانش‌بنیان؛ اقتصادی که متکی باشد به علم، این خیلی مهم است.»

رهبر معظم انقلاب در ادامه سخنان خود، کوتاهی در طراحی بسترهای لازم برای اجرای اقتصاد مقاومتی را مورد انتقاد قرار دادند و از نخبگان خواستند منتظر نمانند و مستقیما وارد اجرای اقتصاد مقاومتی شوند: «خب، به نظر ما نخبه‌های جوان می‌توانند در اقتصاد دانش‌بنیان که در واقع ستون اصلی اقتصاد مقاومتی است، نقش ایفا کنند. چطور نقش ایفا کنند؟ خب، این طراحی لازم دارد.

چه‌جور جوان‌های ما نقش ایفا کنند در اقتصاد مقاومتی؟ من جواب این سؤال را از شما می‌خواهم، بنشینید طراحی کنید، منتظر نمانید که دیگران طراحی کنند. شما جوان‌های نخبه در یکی از اجتماعات خودتان موضوع را همین قرار بدهید: چگونگی نقش‌آفرینی نخبگان جوان در اقتصاد مقاومتی یا اقتصاد دانش‌بنیان. گروه‌هایی به‌وجود بیایند، گروه‌هایی تقسیم بشوند، کار کنند، فکر کنند، مطالعه کنند، با دست پر در این اجتماع شرکت کنند، راه بدهند، آن‌وقت بنیاد نخبگان از این طرحی که از درون خود نخبگان بیرون آمده، حمایت کند، پشتیبانی کند. به نظر من یک تحول به‌وجود می‌آید؛ هم در زمینه‌ فکر کردن و اندیشیدن و کار کردن، هم در زمینه‌ واقعیت، روی زمین؛ در زمینه‌ اقتصاد. در این صورت قطعا تحول به‌وجود می‌آید.»

جای خالی مدیریت جهادی در اجرای اقتصاد مقاومتی

در این باره، هادی قوامی نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس به جام‌جم گفت: اجرای اقتصاد مقاومتی تنها وظیفه یک دستگاه از جمله دولت، قوه قضاییه یا مجلس نیست و همه ارکان نظام باید قیام کند تا اقتصاد ما مقاومتی و تولیدی شود. اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصادی که دولت وابسته به مردم می‌شود نه این‌که مردم وابسته به دولت باشند.

در این صورت اقتصاد، دیگر توزیعی نخواهد بود که مانند هر ساله از محل درآمد نفت واردات انجام داده وآن را در بودجه مصرف ‌کنیم.وی افزود: برای این مسأله نیازمند مدیریت جهادی هستیم تا اقتصاد کشور را سروسامان دهیم. به این معنی که برای این کار باید عزم و مدیریت جهادی در بین مدیران وجود داشته باشد و کار شبانه‌روزی انجام شود. البته کار شایسته و مفید نیاز است، نه کار بدون برنامه‌ریزی و غیرکارشناسانه و بی‌هدف. درنتیجه باید اراده خلل‌ناپذیری برای اجرای اقتصاد مقاومتی به‌وجود بیاید.

همان روحیه‌ای که جهاد سازندگی در زمان جنگ تحمیلی داشت.

نایب‌رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس اضافه کرد: مدیریت جهادی دو عنصر نیاز دارد؛ یکی مدیریت آگاهانه دولت و دوم اراده خلل‌ناپذیر مدیران و مردم. موارد ذکر شده مدیریت جهادی را شکل می‌دهند و در نهایت وابستگی اقتصادی به صادرات ماده خام و واردات انواع و اقسام کالاها و خدمات را کاهش می‌دهند.

وی ادامه داد: دولت ابتدا باید در‌های واردات را ببندد و به تولیدکنندگان این علامت را بدهد که شما می‌توانید تولید رقابت‌پذیر داشته باشید. در این صورت تولیدکنندگان به تولید باکیفیت تشویق می‌شوند. اما لازمه اصلی آن تولید مبتنی بر دانش و علم است. تولید غیراصولی و غیرعلمی، بازار مصرفی زیادی نخواهد داشت.

دولت تعلل می‌کند

همچنین حجت‌الله عبدالملکی، کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با جام‌جم اظهار کرد: رهبر انقلاب تاکنون چند بار روی این موضوع تاکید کرده‌اند که بازوی اجرای اقتصاد مقاومتی مردم هستند. برای این‌که مردم بتوانند در اجرای اقتصاد مقاومتی ایفای نقش کنند دولت باید برای ورود و مشارکت آنها برنامه‌ریزی کند. اما دو اشکال در عملکرد دولت وجود دارد؛ یکی اشکالات رویکردی یا مبنایی و دیگری مشکلات عملیاتی است.

وی افزود: دولت در اجرای اقتصاد مقاومتی بسیار تعلل می‌کند و همین امر باعث نارضایتی رهبر انقلاب از روند اجرای این سیاست شده است و دولت باید در این زمینه اهتمام بیشتری به خرج دهد و فقط به تدوین برنامه اکتفا نکند.

استاد اقتصاد دانشگاه امام‌ صادق(ع) تصریح کرد: متاسفانه برخی مقامات دولتی هنوز معنای اقتصاد مقاومتی را فقط براساس تحلیل خود تعبیر می‌کنند، اما این سیاست به آن معناست که اقتصاد در برابر هجمه‌های خارجی و تحریم‌ها مقاوم باشد. مثلا این‌که اخیرا دولت اعلام کرده سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی، اجرای سیاست اقتصادمقاومتی را تسریع می‌کند، با معنی اصلی این سیاست در تضاد است.

عبدالملکی ادامه داد: اقتصاد مقاومتی بر این پیش‌فرض بنا می‌شود که دشمنی دشمنان ما مخصوصا دشمنان غربی دائما ادامه پیدا می‌کند و هرگز تمام نخواهد شد؛ این پیش‌فرض اقتصاد مقاومتی است. در چنین شرایطی اقتصاد مقاومتی به ما می‌گوید که باید از منابع داخلی حداکثر استفاده را بکنیم تا به پیشرفت برسیم.

جای خالی اقتصاد دانش‌ بنیان

از سوی دیگر جلال ابراهیمی، دبیرکل شورای بازرگانی ایران و ترکیه به جام‌جم گفت: اقتصاد مقاومتی به این معناست که تولیدات کشور از کیفیت بالایی برخوردار باشد که علاوه بر بازارهای داخلی، بازارهای خارجی را بتوانیم پوشش دهیم. راه کیفیت نیز از استفاده از دانش در اقتصاد می‌گذرد و این یعنی یک شاخه بزرگ از اقتصاد دانش‌بنیان که توجهی به آن نشده است.

وی افزود: یکی از ملزومات سیاست اقتصاد مقاومتی، بحث کیفیت محصولات است، به این دلیل که این مهم امروز سد راه بزرگ برای ورود برخی محصولات ایرانی در بازارهای بین‌المللی و کشورهای همسایه شده است.

ابراهیمی تصریح کرد: دولت باید اجرای اقتصاد مقاومتی را از خود شروع کند و بدنه خود را در اقتصاد کوچک کرده و به ماهیت اصلی خود که سیاستگذاری و نظارت است، بپردازد.

وی ادامه داد:شاید بسیاری از سیاست‌های دولت برای تامین منابع مالی مورد نیاز شرکت‌های تولیدی، اعطای وام‌های کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشد، اما نباید فراموش کنیم این سیاست نمی‌تواند برای تولیدکنندگان مفید باشد، چون تولیدکننده زحمتی برای ارتقای کیفیت به خود نمی‌دهد. در حالی که کشورهای دیگر این موضوع را یک اصل در تولیدات خود می‌دانند.

دولت مبانی نظری‌اش را به اقتصادمقاومتی تغییر دهد

از سوی دیگر، دکتر ساسان شاه‌ویسی کارشناس اقتصادی به جام‌جم گفت: مقام معظم رهبری از زمانی که سیاست اقتصادمقاومتی را ابلاغ کردند تا امروز، چندبار به مسئولان دولتی تاکید فرمودند که این سیاست باید هرچه سریع‌تر اجرایی شود، اما اقدام جدی از سوی دولت مشاهده نمی‌شود و در همین راستا دولت باید مبانی نظری را که برای مدیریت در اقتصاد ملی دارد، تغییر دهد.

وی افزود: تا زمانی که باور اقتصاد مقاومتی در بدنه دولت شکل نگرفته و این سیاست اساس کار مدیران ارشد قرار نگیرد، اتفاق خاصی برای اجرای این سیاست نمی‌افتد و اجرای آن در حد حرف باقی می‌ماند.

شاه‌ویسی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب تاکید کردند که اقتصاد مقاومتی باید بر پایه و اساس اقتصاد دانش‌بنیان و توسط نخبگان طراحی شده و حرکت کند، اما دولت همچنان اصرار دارد که خودش باید این سیاست را پیش ببرد در حالی که این موضوع باید به دست نخبگان اقتصادی سپرده شود و دولت فقط در این زمینه نظارت داشته باشد. مسلما زمانی که خبرگان این حوزه پا به میدان بگذارند، می‌توانند گره‌گشا باشند و مسائل این حوزه را حل کنند.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: دولت باید نگاه خود را در اقتصاد تغییر داده و با عینک اقتصاد مقاومتی به موضوعات بنگرد. تا زمانی که بخش‌های تعاونی و همچنین خصوصی به طور واقعی و موثر در اقتصاد شرکت داده نشوند و از آنها حمایتی صورت نگیرد، نمی‌توانیم شاهد اجرای موفق سیاست اقتصاد مقاومتی باشیم.

روزنامه جام جم