قربانیان اعتیاد بیشتر از گاز، برق و دریا

به گزارش جام جم آنلاین ، سهم ماه شهریور از این مرگ‌ها البته 279 نفر بود یعنی 34 نفر بیشتر از میانگین شش ماه، این را آمار پزشکی قانونی نشان می‌دهد؛ این که در هر روز از ماه شهریور، اعتیاد به مرگ 9 نفر ختم شده که یک نفر بیشتر از میانگین پنج ماه دیگر است. (میانگین مرگ معتادان از فروردین تا مرداد روزانه هشت نفر است.)

نزول مرگ، تداوم مرگ

معتادان می‌میرند، مثل همه آدم‌ها که مرگ پایان‌بخش زندگی‌شان است، با این فرق که اغلب ژولیده و مچاله، بیمار، یخ‌زده و گرسنه در خرابه‌ای، زیرگذری، غریب و دور ازخانواده و تنها جان می‌دهند.

از سال 83 که آمار رسمی پزشکی قانونی در دسترس عموم قرار گرفته، هر سال وضع بر این منوال بوده و هر سال مرگ ناشی از سوء مصرف مواد توی ذوق زده است.

سال 83 آمار مرگ و میر معتادان روی عدد 4006 ایستاد که می‌شد 11 مرگ برای هر روز. سال 84 اما وضع بدتر شد و رقم مرگ و میر به 4740 رسید که برای هر روز می‌شد نزدیک به 13 مورد مرگ.

یک سال بعد این رقم اندکی فروکش کرد و رسید به عدد 4484 که این کاهش زیاد دوام نیاورد و سال 86 آمار مرگ و میرها باز هم افزایش یافت و رسید به نزدیکی‌های آمار سال 84، به عدد 4713.

از این سال اما روند کاهش موارد فوتی آغاز شد، سال 87، 4403، سال 88، 3798، سال 89، 3656، سال 90، 3593، سال 91، 3056، سال 92، 2957 و سال 93، 2747 مرگ.

از سال 83 تا 93، کمترین مرگ و میرها متعلق به سال 93 بوده که نسبت به سال 84 که بیشترین مرگ و میر معتادان در آن ثبت شده (4740 نفر) نزدیک به 2000 نفر کمتر شد که با وجود این روند کاهشی، آمار مرگ و میر معتادان علاوه بر سال 93 برای امسال هم چشمگیر بود؛ در شش ماه نخست امسال هر ماه به طور متوسط 245 نفر و هر روز هشت معتاد در کشور جان باخته‌اند. (به گفته کارشناسان علت کاهش سال به سال مرگ معتادان، افزایش خدمات رفاهی از جمله تاسیس گرمخانه‌ها در کشور بود؛ طوری که معتادانی که تا پیش از این به علت سرما یا بی‌غذایی جانشان را از دست می‌دادند از میانه دهه 80 دیگر کمتر به این دو دلیل فوت شدند.)

اعتیاد، یک سر و گردن بالاتر از حوادث

می‌خواهیم تصادفات رانندگی را از آمارهایمان جدا کنیم تا بزرگی آمارهای مربوط به مرگ‌های ناشی از سوءمصرف مواد بهتر به چشم بیاید. می‌دانیم وقتی سازمان پزشکی قانونی آمار می‌دهد که در شش ماه نخست امسال 7289 نفر در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده‌اند، این رقم تا چه اندازه بزرگ و غم‌انگیز است؛ مرگ این تعداد انسان در شش ماه یعنی برای هر ماه بیش از 1200 فوتی.

این آمار را که کنار بگذاریم، می‌رسیم به آمار مرگ و میر معتادان که پس از آمار تصادفات رانندگی رکورددار موارد فوتی است؛ آماری که یک سر و گردن بالاتر از چند حادثه‌ای است که هر سال قربانی می‌گیرد و مرگ‌آورتر از موادمخدر به نظر می‌آید.

ما از گازگرفتگی، غرق‌شدگی و برق‌گرفتگی حرف می‌زنیم، از این سه حادثه که تلفاتش در مجموع به آمار مرگ و میر ناشی از اعتیاد نمی‌رسد.

این سه حادثه در طول یک سال نیز حتی به اندازه مواد مخدر قربانی نمی‌گیرد چون در سال 93 که اعتیاد 2747 نفر را راهی گورستان‌ها کرد، گازگرفتگی موجب مرگ 626 نفر، غرق‌شدگی عامل مرگ 898 نفر و برق‌گرفتگی مسبب فوت 690 نفر شد که مجموعا 2214 مرگ را رقم زد. این آمارها یعنی اعتیاد تا چه حد به جامعه زخم می‌زند و عوارضش تا چه حد زیانباراست؛ اعتیادی که لابه‌لای مشکلات معمولا گم می‌شود.

مرگ با ناخالصی، مرگ با اوردوز

آخر اعتیاد از ابتدای آن معلوم است، نیستی پایان این راه است و مرگ بر اثر مواد، ته این خط. اما همه مصرف‌کنندگان مواد بر اثر اعتیاد جانشان را از دست نمی‌دهند و مرگ فقط نصیب گروهی خاص می‌شود. شهریور امسال، پرویز افشار، معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر به تسنیم گفته بود که علت عمده مرگ و میر معتادان به ویژه زنان، چند مصرفی است مثل ترکیب الکل، بنزودیازپین و دیازپام با هم.

چندمصرفی یا مولتی اعتیاد مشکل تازه کشور ماست که ناشی است از مصرف هر ماده‌ای که به دست شخص معتاد می‌رسد.

علاوه بر این، اما مصرف مواد ناخالص از دلایل عمده مرگ است، ناخالصی‌هایی که به گفته دکتر محمد عبدخدا، کارشناس درمان اعتیاد از تهیه مواد از ساقی‌های مختلف نشات می‌گیرد.

اوردوز ارتباط تنگاتنگی با مصرف مواد ناخالص دارد، به گفته عبدخدا، ناخالصی‌های مواد باعث می‌شود مصرف‌کننده برای رسیدن به نشئگی، مواد بیشتری مصرف کند که این مصرف بیشتر می‌تواند به اوردوز ختم شود.

اوردوز از نگاه عباس دیلمی‌زاده، کارشناس حوزه اعتیاد می‌تواند به شکلی دیگر نیز رخ دهد به این ترتیب که وقتی معتادی در چرخه ترک قرار می‌گیرد و دوره‌ای از پاکی را تجربه می‌کند، زمانی که میل به بازگشت در او زنده می‌شود و دوباره سراغ مواد می‌رود به اندازه مصرف قبلش، مصرف می‌کند که این می‌تواند دلیلی بر اوردوز باشد.

علاوه بر اوردوز و مصرف مواد ناخالص تاکنون دلایل دیگری نیز برای مرگ معتادان شمرده شده که ربط دارد به بیماری‌های ناشی از مصرف طولانی مدت مواد از سرطان گرفته تا سکته‌های قلبی و مغزی تا ایدز و هپاتیت؛ اینها بیماری‌های ناشی از اعتیاد است که هر سال بخشی از معتادان را به کام مرگ می‌کشاند .

آموزش، التیامی بر کاهش مرگ‌ها

مرگ معتادان هر سال یک پای ثابت آمارهای ملی ماست و با روندی که در پیش است تا سال‌ها جزو آمارهای قابل بررسی باقی خواهد ماند، اما این چرخه می‌تواند بشکند و این زنجیر می‌تواند بگسلد، اگر برای کاهش مرگ و میر معتادان برنامه‌ریزی شود.

عباس دیلمی‌زاده، کارشناس حوزه اعتیاد نیز معتقد است می‌توان از آمار مرگ‌ها کم کرد، اگر برای پیشگیری از اوردوز به معتادان آموزش داد.

او می‌گوید این هدف دست‌یافتنی است، همان طور که در برخی کشورهای جهان شده است با آگاهی دادن راجع به علایم اوردوز، راه‌های بروزش و روش‌های دوری از آن.

او حتی می‌گوید در مورد داشتن مواد ناخالص کم‌خطر نیز می‌توان کاری کرد مثل سازمان‌های مردم‌نهادی که در برخی نقاط جهان به خرده‌فروشان مواد آموزش می‌دهند که مواد را با مواد کم‌خطر یا بی‌خطر ناخالص کنند، اما این که این هدف در ایران ما دست‌یافتنی است یا نه، دیلمی‌زاده پاسخش منفی است بنابراین او برتقویت برنامه‌های کاهش آسیب‌ ناشی از اعتیاد تاکیدی دوباره می‌کند و می‌گوید اگر معتادان راه‌های مصرف کم‌خطر را بیاموزند و روش‌های مصون ماندن از بیماری‌های کشنده را یاد بگیرند، آمار مرگ و میر معتادان نیز کم می‌شود.

باید قبول کرد اعتیاد در هیچ جامعه‌ای از جمله ما تمام نمی‌شود، پس بهتر است به کاهش عواقب مصرف فکر کنیم، از جمله کاهش مرگ و میر معتادان که رکوردی است برای خودش.

1470 مرگ ناشی از اعتیاد

سازمان پزشکی قانونی در پنج ماه نخست امسال 141 مورد گازگرفتگی، 293 مورد برق‌گرفتگی و 497 مورد غرق‌شدگی را ثبت کرده که این سه روی هم 931 نفر را به کام مرگ کشانده‌اند در حالی که اعتیاد به تنهایی باعث مرگ 1470 نفر در این مدت شده است.

مریم خباز - روزنامه جام جم

برای مطالعه اخبار بیشتر از جام جم آنلاین به اینجا کانال تلگرام این سایت مراجعه کنید.