رویایی به نام نفت 100 دلاری

به گزارش جام‌جم، در شرایط فعلی، هیچ کشور تولیدکننده نفتی، فکر بازگشت نفت صد دلاری را به ذهنش راه نمی‌دهد و همه به نفت 40 تا 50 دلاری عادت کرده‌اند. در واقع، اوضاع بازار جهانی نفت به حدی نامطلوب و ناامیدکننده است که صادرکنندگان نفت امیدوار هستند بازار نفت، کاهش بیشتری نداشته باشد و به زیر 40 دلار سقوط نکند.

تا پاییز سال گذشته، تولیدکنندگان نفت خام که بخش عمده‌ای از درآمد ارزی خود را از فروش این محصول تامین می‌کنند، قیمت صد دلار را خط قرمزی می‌دانستند که باید حفظ شود. حتی در اجلاس 166 اوپک که سال 2014 تشکیل شد، برخی اعضا، همکاری برای بازگشت قیمت‌ها به بشکه‌ای صد دلار را خواستار شدند، اما با گذشت زمان، سطح توقع اعضای اوپک پایین آمد و خط قرمز نفت را 80 و 70 دلار اعلام کردند. سپس شرایط نامساعد بازار و عرضه فراوان نفت، قیمت را هر چه بیشتر در روند نزولی قرار داد به طوری که قیمت به 50 و 40 دلار رسید و حتی در مقطعی کوتاه نیز به زیر 40 دلار سقوط کرد و با قیمت حدود 35 دلار معامله شد.

نگاهی به ذی‌نفعان تولید نفت در دنیا یعنی دولت‌ها و شرکت‌های بین‌المللی نشان می‌دهد آنها با ناامید شدن از بازگشت قیمت‌ها به حدود صد دلار، به تغییر عمده برنامه‌های خود اقدام و برنامه‌ریزی‌های خود را بر اساس نفت 40 تا 50 دلاری تدوین کرده‌اند.

ناامیدی دولت‌های نفتی از افزایش قیمت‌ها

دولت‌های تولید و صادرکننده نفت نیز در مواجهه با افت شدید قیمت‌ها و با توجه به ناامیدی از افزایش دوباره قیمت‌ها در میان‌مدت، سیاست‌های اقتصادی خود را تغییر و با کاهش هزینه‌ها، سهم نفت را در بودجه خود نیز کاهش داده‌اند.

دیمیتری مدودف، نخست‌وزیر روسیه در این خصوص می‌گوید: قیمت‌های جهانی نفت خام در بلندمدت در سطوح پایین باقی خواهد ماند. از آنجا که احتمال می‌رود سطوح پایین قیمت‌ها در بلندمدت ادامه داشته باشد، روسیه باید به‌زودی اقتصاد خود را از وابستگی به نفت و گاز به دیگر محرکه‌های رشد اقتصادی تغییر دهد. بر این اساس، روسیه اعلام کرده است بودجه سال آینده خود را بر مبنای نفت ٥٠ دلاری تنظیم می‌کند.

نگاهی به برنامه‌های توسعه سایر تولیدکنندگان نفتی نیز نشان می‌دهد آنها نیز نگاه خوشبینانه‌ای به افزایش قیمت‌ها نداشته و بودجه سالانه خود را با نفت بشکه‌ای 50 دلار و حتی کمتر تدوین کرده‌اند. ایران، عراق، نیجریه، عربستان و ونزوئلا ازجمله کشورهایی هستند که از نفت گرانقیمت قطع امید کرده و برای نفت زیر 50دلار حساب باز کرده‌اند.

کاهش سود غول‌های نفتی

براساس گزارش مراجع بین‌المللی، میزان سود شرکت‌های بزرگ نفتی در ماه‌های اخیر کاهش یافته به طوری که سود خالص توتال، دومین شرکت بزرگ نفتی اروپا در نیمه نخست 2015، پنج میلیارد و ٧٠٠ میلیون دلار بوده است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته ١٢ درصد کاهش نشان می‌دهد. بر این اساس، این شرکت اعلام کرده است در نظر دارد سرمایه‌گذاری‌های خود را از رقم ٢٦ میلیارد و ٤٠٠ میلون دلار در سال ٢٠١٤ به ٢٣ تا ٢٤ میلیارد دلار سال ٢٠١٥ برساند.

در حالی که سهام توتال از زمان افت شدید قیمت‌های جهانی نفت خام در ژوئن ٢٠١٤ با ٢٠ درصد افت روبه‌رو بوده، اما این شرکت در مقایسه با شرکت‌های بزرگ نفتی دیگر ازجمله اکسون موبیل، شورون، شل و بی‌پی عملکرد بهتری داشتند.

سود شرکت شورون ـ که دومین شرکت نفتی بزرگ آمریکاست ـ نیز در سه ماه دوم سال 2015 حدود ٩٠ درصد کاهش یافت که این رقم بسیار پایین از پیش بینی تحلیلگران بود. جان واتسون، مدیرعامل شورون در این خصوص گفته است: نتایج فعالیت‌های مالی این شرکت در سه ماه دوم امسال ضعیف بوده است و ما در پی کاهش شدید هزینه‌های سرمایه‌گذاری خود هستیم.

درآمد خالص شورون در این دوره مورد بررسی ۵٧١ میلیون دلار بود که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که پنج میلیارد و ۶٧٠ میلیون دلار بود، افت خیره‌کننده‌ای را نشان می‌دهد. هر سهم شورون در این دوره زمانی حدود ٣٠ سنت معامله شد، در حالی که در نیمه دوم سال ٢٠١۴ هر سهم شرکت به طور میانگین ٢ دلار و ٩٨ سنت بود.

شرکت نفتی انگلیسی بی‌پی نیز چندی پیش از کاهش 64 درصدی سودش در سه ماهه دوم سال جاری میلادی، عمدتا به دلیل افت قیمت‌های جهانی نفت خام خبر داد. این شرکت اعلام کرده است سود تعدیل شده این شرکت در سه ماهه دوم سال جاری میلادی، یک میلیارد و 300 میلیون دلار (841 میلیون پوند) بوده در حالی که این مقدار در مدت مشابه سال گذشته میلادی سه میلیارد و 600 میلیون دلار بوده است.

میزان کل درآمد شرکت بی‌پی در نیمه نخست سال 2015 میلادی نیز با 38 درصد کاهش، بالغ بر 116 میلیارد و 720 میلیون دلار بوده که این رقم در زمان مشابه سال گذشته 188 میلیارد و 800 میلیون دلار اعلام شده بود. شرکت نفتی انگلیسی بی‌‌پی، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های انرژی در جهان به شمار می‌رود؛ اما به دلیل مشکلات مالی، ضمن کاهش میزان سرمایه‌گذاری‌هایش در طرح‌های بزرگ نفتی، اقدام به کاهش نیروهای خود کرده است.

سود رپسول اسپانیا نیز در سه ماه دوم امسال در پی افت قیمت‌های جهانی نفت خام مانند دیگر شرکت‌های بزرگ نفت و گاز جهان با افت قابل توجهی روبه‌رو شد. سود این شرکت اسپانیایی در سه ماه دوم 2015 نسبت به مدت مشابه سال گذشته ٤٤ درصد کاهش داشته است. سود خالص این شرکت در بازه زمانی آوریل تا ژوئن ٢٩٢ میلیون یورو (٣٢٢ میلیون دلار) بود، در حالی که این رقم در دوره مشابه سال گذشته، ٥٢٠ میلیون یورو بوده است.

کاهش بی‌سابقه سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز

با توجه به تداوم کاهش قیمت نفت و ناامیدی از افزایش قیمت‌ها، دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ بین‌المللی قصد دارند سرمایه‌گذاری‌های خود را کاهش دهند، به طوری که پیش‌بینی می‌شود سرمایه‌گذاری‌های جهانی در بخش نفت و گاز امسال ٢٠ درصد کاهش داشته باشد که در تاریخ این صنعت بی‌سابقه است.

تخمین‌زده شده برخی شرکت‌های بزرگ نفتی جهان به دنبال کاهش مجدد بهای نفت خام، اجرای برخی طرح‌های جدید خود را به ارزش 200 میلیارد دلار به تعویق انداخته‌اند. این طرح‌های نفتی و گازی به تعویق افتاده، متعلق به گروه‌های بزرگ انرژی ازجمله شرکت‌های انگلیسی بی‌پی، هلندی ـ انگلیسی رویال داچ شل، نروژی استات اویل، آمریکایی شورون و استرالیایی وودساید پترولیوم هستند.

شرکت‌های فعال در حوزه نفت و گاز برای جبران ضرر‌های ناشی از کاهش قیمت نفت، به دنبال راه‌هایی به منظور کاهش هزینه‌های خود هستند که اخراج کارکنان از مهم‌ترین آنهاست. علاوه بر تعدیل نیرو، کاهش حجم سرمایه‌گذاری و پرهیز از اجرای طرح‌های جدید، راهکار دیگر این شرکت‌ها برای کاهش هزینه‌هاست. همچنین بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی، فعالیت‌های اکتشافی در آب‌های عمیق را که بسیار پرهزینه است، کاهش داده‌اند.

امیدواری نفتی

در حال حاضر، شرایط بازار به حدی بدبینانه شده که تولیدکنندگان نفت، بازگشت نفت صد دلاری را ناممکن می‌دانند و بیشترین آرزویشان این است که قیمت‌ها در همان محدوده 40 تا 50 دلار باقی بماند و در حالت خوشبینانه امیدوار هستند قیمت‌ها اندکی از مرز 50 دلار فراتر برود تا شاید بتوانند بخشی از کسری بودجه خود را جبران کنند.

آرش فراهانی

جام‌جم