خبرنگاران، سربازان نبرد نرم در جبهه سخت

دکتر محمدسرافراز، رئیس رسانه ملی در عیادت از این خبرنگار جانباز از روحیه بالا و مقاوم او تجلیل کرد و خبرنگاران را سربازان نبرد نرم در جبهه سخت معرفی کرد. اما پرسش اینجاست که نبرد نرم چیست؟ چرا خبرنگاران به سربازان این نوع نبرد تشبیه شده‌اند؟

پوست‌اندازی هندسه قدرت

به عقیده حسن عابدینی، کارشناس رسانه، نظام اطلاع‌رسانی در دهه دوم قرن بیست و یکم دچار دگردیسی شده است و عصر انفجار اطلاعات به مدد تحول در فناوری‌های نوین ابزارهای انتقال پیام و روزآمدی در مبانی نظری دانش القای پیام، در حال تبدیل شدن به عصر «جنگ روایت‌ها» است.

اگر بر این باور باشیم که رسانه‌ها، مهم‌ترین ابزار در جنگ افکارند، پس بار اصلی اجرایی کردن خط‌مشی رسانه‌ها بر دوش خبرنگاران است؛ خبرنگارانی که هر یک در کانون رویدادها،‌ نقش روایتگر را به عهده دارند؛ روایتگرانی که گرچه از منظر هویتی در زمره قدرت نرم هستند اما حوزه فعالیتشان تا عمق سنگرهای خط مقدم قدرت سخت کشیده شده است. «خبرنگاران، مبارزان جبهه سخت‌اند» ریشه در این واقعیت دارد که قدرت‌های بزرگ در القای هژمونی خود، ترکیبی از قدرت نرم و سخت بهره می‌برند. اردوگاه نظام سلطه با بهره‌گیری از شگردهای رسانه‌ای اقدام به دستکاری اطلاعات می‌کند تا تصویری دروغین از واقعیت‌ها نزد افکار عمومی بسازد.

به گفته وی، رئیس رسانه ملی معتقد است، در این نبرد وظیفه خبرنگاران روایت منطقی، منصفانه و واقعی از صحنه نبرد برای افکار عمومی است. این در حقیقت گامی است برای شکستن طلسم جریان یکسویه اطلاع‌رسانی.

عابدینی اضافه کرد: صداوسیمای جمهوری اسلامی در این عرصه از عراق و سوریه تا لبنان و ترکیه و غزه، حرفه‌ای‌ترین عناصر رسانه‌ای‌اش را به میدان فرستاده تا بر جهلی ناشی از گردش یکسویه اطلاعات که دشمنان مایلند بر این مناطق مستولی شود، نور بتابانند؛ مسیری که بعضا با خون بهترین خبرنگاران رنگین شده است. خبرنگارانی که بدون کوچک‌ترین وسیله دفاعی در خط مقدم صحنه‌های نبرد سخت حاضر می‌شوند تا روایتی قابل اعتماد برای افکار عمومی ملی، منطقه‌ای و بین‌الملل ارائه دهند. این خبرنگاران که رزمندگان قدرت نرم‌اند، پیشقراول جبهه رسانه‌ای وابسته به محور مقاومت هستند که با همه توان در برابر محور شرارت غربی، عربی و عبری صف کشیده‌اند ولو آن‌که چشم‌شان مانند سیدمحمدحسن حسینی خبرنگار خبرگزاری صداوسیما در سوریه هدف گلوله تروریست‌های تکفیری قرار گیرند تا صحنه را نبینند.

دشمن‌شناسی یک شم است

اسماعیل فلاح، خبرنگار رسانه ملی نیز تشبیه خبرنگاران به سربازان نبرد نرم را تشبیهی منطقی و درست خواند و افزود: نبرد نرم به معنای جنگ و تهاجم به عقاید و فرهنگ‌هاست، در مقابل جنگ سخت که به صورت فیزیکی به خاک و اقلیم دیگر تمدن‌ها و کشورها حمله می‌شود. امروزه در برابر این هجمه عظیم رسانه‌های غربی به تمدن اسلامی ـ ایرانی، معتقدم نه‌تنها هر خبرنگار، سرباز جنگ نرم است؛ بلکه تمام هموطنان باید سرباز نبرد نرم باشند؛ زیرا تهاجم فرهنگی تمام افراد جامعه را در تمام سنین از کودک تا بزرگسال هدف گرفته است. بیش از 200 شبکه فارسی‌زبان ماهواره‌ای به طور 24 ساعته فرهنگ، آداب و رسوم، اخلاق، سیاست، اقتصاد و در کل تمام نظام را هدف گرفته‌اند. هدف اصلی دشمن در نبرد نرم را می‌توان در چهار بخش دسته‌بندی کرد: اول تغییر در باورها، دوم تغییر در افکار، سوم‌ تغییر در رفتار و چهارم تغییر در ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران. مهم‌ترین ویژگی یک خبرنگار در نبرد نرم، شّم دشمن‌شناسی اوست. خبرنگاری که نتواند دست رقیب رسانه‌ای خود را بخواند به‌راحتی در نشست‌های خبری در بازی خبری حریف گرفتار می‌شود.

پرس‌تی‌‌وی از نگاه جورج گالوی

فلاح که تجربه خبری در افغانستان و لندن دارد، افزود: در جنگ آمریکا و عراق شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی غربی مانور قدرتمندی را برای خبرسازی آغاز کردند که به نظر من جنگ آمریکا پیش از این‌که سخت باشد جنگ نرم و جنگ رسانه‌ها بود، اما شبکه العالم با ورود به عرصه خبری این جنگ، به یکباره شبکه‌‌های خبری غربی را به چالش کشید تا جایی که به شبکه برتر اخبار جنگ عراق و آمریکا تبدیل شد. در اشغال افغانستان توسط نیروهای آمریکایی هم رادیو دری ایران توانست گوی سبقت را از رسانه‌های آمریکایی برباید و مردم افغان از رادیو دری ایران استقبال چشمگیری تحت عنوان صدای ضدطالبان و آمریکا کردند.

در کشورهای اروپایی به خصوص انگلیس هم پرس‌تی‌وی حضور موفق داشت؛ تا جایی که جورج گالوی، نماینده مجلس عوام انگلیس اعلام کرد که ما اخبار درست و صحیح را بیشتر از پرس‌تی‌وی دریافت می‌کنیم تا شبکه‌های بی.‌بی.‌سی و سی.ان.ان.

شبکه پرس‌تی‌.وی در انگلیس آن‌قدر پرمخاطب شده بود که دولت انگلیس مجبور شد با بهانه‌گیری‌های واهی، شبکه پرس‌تی‌وی را از روی ماهواره حذف کند. این نمره مثبت شبکه‌های بین‌المللی ایران بی‌شک وابسته به عملکرد صحیح خبرنگاران آن شبکه‌ها به عنوان سربازان نبرد نرم است.

فکر، سلاح خبرنگار است

حسن قربانی، خبرنگار و نویسنده کتاب «شگردهای خبرنویسی» معتقد است: واژه نرم را اگر بخواهیم بهتر درک کنیم باید آن را عملیات نرم بنامیم چرا که عملیات نشان دهنده یک فرآیند تدبیر شده و طراحی شده تا رسیدن به هدف نهایی است. عملیاتی که برخلاف نبرد سخت که از سخت‌افزارهای نظامی بهره می‌برد، از سلاح فکر، دوربین، باور و اندیشه و قلم استفاده می‌کند.

در نبرد نرم صاحبان رسانه‌ها درصدد هدایت افکار عمومی به سمت اهداف و منافع از پیش تعیین‌شده هستند. این اهداف حتی در جنگ سخت هم دنبال می‌شود. در جنگ سخت خبرنگارانی حضور دارند که متعهدانه و بااخلاص اقدام به خبررسانی صحیح و واقعی می‌کنند که در حکم سربازان نبرد نرم تعریف شده‌اند.

این نوع از سربازان سلاحشان فکر و دوربین است و به این سبب است که امپریالیسم رسانه‌ای در لباس داعش فکر و دوربین جناب آقای حسینی خبرنگار رسانه ملی را نشانه گرفت. به خیال خود اگر بتوانند خبرنگار نبرد نرم را خاموش کنند تقریبا توانسته‌اند ابتکار عمل و مدیریت افکار را در اختیار بگیرند. چرا که به تجربه دیده‌اند چه بسیار از خبرسازی‌ها و عملیات روانی آنان در جنگ‌ها و ناآرامی‌های منطقه توسط خبرنگاران صدا و سیما برملا شده است.

«اقناع» مبنای قدرت نرم است

کارشناسان معتقدند مبنای قدرت سخت «اجبار» و مبنای قدرت نرم «اقناع» است، لذا رسانه را در زمره قدرت نرم می‌شناسند و می‌گویند نبرد نرم، روشی برای تحمیل اراده و تامین منافع است که با غلبه بر طرف مقابل‌بدون استفاده از قدرت نظامی و روش‌های خشونت‌آمیز اعمال می‌شود. این نبرد، همه عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی یک نظام سیاسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

محمد زندکریمخانی‌

رادیو و تلویزیون