رفع تحریم‌ نفتی ایران و آینده قیمت جهانی نفت

حال با رفع موقت تحریم فروش نفت ایران، نکته قابل توجه اینجاست، در حالی که قیمت جهانی نفت روبه ‌کاهش است، ورود نفت ایران چه تاثیری بر قیمت‌های جهانی خواهد گذاشت؛ موضوعی که محافل جهانی و برخی اعضای اوپک از آن ابراز نگرانی می‌کنند.

در تحلیل این موضوع ممکن است نظریه‌های مختلفی مطرح شود، اما به‌طور کلی باید گفت، ورود نفت ایران به بازار جهانی آن گونه که بزرگنمایی می‌شود، محل نگرانی نیست زیرا تولید بیشتر نفت ایران در کوتاه‌مدت عملی نخواهد شد.

به عبارت بهتر تولید نفت ایران بتدریج افزایش خواهد یافت و همین امر موجب می‌شود به صورت تدریجی وارد بازار شده و فشاری به قیمت‌ها وارد نیاورد.

البته همان‌طور که بیژن زنگنه وزیر نفت اعلام کرده، بازار سنتی نفت ایران باید پس گرفته شود و افزایش تولید نفت ایران با این هدف مطمئنا در بخشی از بازار جهانی نفت تاثیرگذار خواهد بود و حتی باعث می‌شود آسیب‌هایی متوجه این صنعت شود.

مثلا با ورود نفت ایران به بازار، تولید نفت برخی غول‌های نفتی مانند شل که تولیدشان گران در‌می‌آید احتمالا از گردونه بازار حذف خواهد شد.

همچنین نفت شیل به دلیل پرهزینه بودن در بخش دریا و دیگر قسمت‌ها از بازار حذف شده و در نهایت ممکن است بالانس و توازنی میان نفت شیل و نفت عادی در بازار به وجود بیاید لذا ورود نفت ایران به بازار قطعا در معادلات بازار تاثیرگذار خواهد بود، اما تاثیرگرفتن قیمت‌های جهانی نفت به خاطر آن، محل بحث است و نمی‌توان درباره آن نظر قطعی داد و هرگونه اظهارنظر قطعی در این باره نیز قابل اطمینان به نظر نمی‌رسد زیرا این یک قانون است که درخصوص قیمت نفت جهانی هیچ گاه نمی‌توان اظهارنظر دقیق کرد زیرا قیمت نفت بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، لذا اگر بخواهیم این‌گونه استدلال کنیم که افزایش تولید ایران باعث مازاد عرضه در بازار جهانی می‌شود و قیمت نفت پایین‌ می‌آید، حتما و قطعا این طور نخواهد بود.

چون اصولا در تعیین قیمت جهانی هیچ کشوری به تنهایی دخیل نیست و عرضه و تقاضاست که قیمت را معین می‌کند. قیمت نفت نیز بستگی به عواملی دارد که مهم‌ترین آن رشد اقتصاد جهانی است. همچنین پیش‌بینی این رشد توسط کارشناسان جهانی می‌تواند تا حدودی روی قیمت‌ها تاثیرگذار باشد.

در این باره باید اضافه کنم، کاهش قیمت نفت در مدت اخیر تحت تاثیر ورود نفت ایران نبوده بلکه نوع پیش‌بینی رشد اقتصاد جهانی عامل اصلی آن بوده است. از این‌رو این‌که بخواهیم ایران را به خاطر افزایش تولید نفتش پس از رفع احتمالی تحریم‌ها نکوهش کرده و این کشور را مسئول کاهش بیشتر قیمت‌ها معرفی کنیم، علمی و منطقی و عقلانی به نظر نمی‌رسد.

دکتر نرسی قربان - کارشناس ارشد نفت و انرژی