سازمان همکاری اسلامی نیازمند بازنگری

اجلاس وزیران خارجه کشورهای عضو این سازمان در حالی در کویت برگزار می‌شود که به نظر می‌رسد سازمان همکاری‌های اسلامی در سال‌های اخیر از مسیر تحقق اهداف پیش‌بینی شده خود خارج شده و به سازمانی بی‌هدف، فلج و بی‌هویت تبدیل شده است.

دلیل وضع کنونی این سازمان، نقش فرادستی کشورهای عربی همسو با آمریکا و اسرائیل در این سازمان است. در حال حاضر مقر دائمی دبیرخانه سازمان همکاری اسلامی در جده بوده و دبیرکل سازمان نیز عربستانی است.

بر همین اساس ریاض از این سازمان منطقه‌ای به‌جای نزدیک کردن کشورهای اسلامی به یکدیگر، به‌عنوان ابزاری برای افزایش اختلافات استفاده می‌کند و همین امر باعث شده است تا سازمان همکاری اسلامی نتواند نقش خود را به‌عنوان نهادی فراگیر که دربرگیرنده جمعیت 1.5 میلیارد نفری مسلمانان است، ایفا کند.

این سازمان چه در ارتباط با مساله فلسطین، چه بحران سوریه، چه لیبی یا تونس یا لبنان حتی نتوانست یک اجلاس در سطح وزرای خارجه کشورهای اسلامی برگزار کند و به‌این ترتیب قدرت اثرگذاری بر معادلات موجود منطقه را از دست داده است.

طبیعی است که کشورهای اسلامی برای احیای این سازمان باید تلاش کنند، زیرا فلج کردن سازمان‌های منطقه‌ای خواست آمریکا و اسرائیل است که حاضر به پذیرش قدرت سازمان‌های منطقه‌ای در خاورمیانه نبوده و به همین دلیل نه فقط سازمان همکاری اسلامی را منفعل ساخته‌اند، بلکه حتی اتحادیه عرب را نیز به نهادی مزاحم برای کشورهای منطقه تبدیل کرده‌اند.

بر همین اساس برای احیای سازمان کنفرانس اسلامی باید گام‌هایی اصلاحی برداشته شود، ازجمله این‌که اساسنامه سازمان مورد بازنگری قرار گرفته و با تغییر مکان مقر دبیرخانه سازمان از جده عربستان به کشوری دیگر، به پویایی آن کمک شود.

همچنین انتخاب دبیرکلی جدید برای سازمان می‌تواند تحرک را به سازمانی که وظیفه اصلی آن حفظ و افزایش همگرایی میان کشورهای اسلامی است، باز‌گرداند و بی‌هدفی فعلی آن را از بین می‌برد.

حسن هانی‌زاده - کارشناس مسائل خاورمیانه