واردات بی‌رویه تجهیزات پزشکی

به همین دلیل است که گفته می‌شود خودکفایی نسبی در تولید دارو و تجهیزات پزشکی، می‌تواند امنیت ملی را هم ارتقا ببخشد و تبعات تحریم احتمالی این اقلام ضروری را کاهش دهد.

اما کشور ما در زمینه تولید تجهیزات پزشکی، هنوز به آن سطح از تولید و خودکفایی نرسیده است که بتواند در برابر تحریم واردات و صادرات این کالاهای حیاتی، دوام بیاورد.

روز گذشته هم رئیس سازمان غذا و دارو، آب پاکی را روی دست همه ریخت و به‌صراحت اعلام کرد که اکنون ۶۰ درصد تجهیزات پزشکی مصرفی در ایران وارداتی است؛ این در شرایطی است که ما شرکت‌های زیادی در حوزه تجهیزات پزشکی داریم و در چند سال اخیر نیز شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه پزشکی فعال شده است.

آن‌طوری که مهر به نقل از رسول دیناروند گزارش داده است، تجهیزات پزشکی در کشور دارای بازار 4000 تا 5000 میلیارد تومانی است که این رقم معادل 1.7 میلیارد دلار می‌شود.

دیناروند تاکید کرده است که وابستگی کشور در حوزه تجهیزات پزشکی به واردات کم نیست. این حرف معاون وزیر بهداشت به این معنی است که 60 درصد از این بازار 5000 میلیارد تومانی، به واردات گره خورده است.

جالب‌تر این‌که به گفته این مقام مسئول، 50 درصد اعتبارات طرح تحول سلامت، صرف دارو و تجهیزات پزشکی شده است؛ یعنی طرحی که از آن به عنوان جراحی بزرگ نظام سلامت یاد می‌کنند، نیمی از بودجه‌های اجرای آن صرف تهیه دارو و تجهیزات پزشکی می‌شود، در حالی که اگر تولید داخل به مرحله بلوغ و خودکفایی برسد، هم واردات بی‌رویه تجهیزات پزشکی کاهش پیدا می‌کند و هم صرفه‌جویی عظیمی در منابع طرح تحول سلامت، اتفاق خواهد افتاد.

واردات، تولید را به گل نشانده است

تضمین کیفیت و سلامت واردات و تولیدات داخلی، حمایت از تولیدات داخل و توسعه صادرات به کشورهایی که به تجهیزات پزشکی ایران نیاز دارند، برنامه‌هایی است که رئیس سازمان غذا و دارو برای توسعه تجهیزات پزشکی به آن اشاره کرده است؛ برنامه‌هایی که قرار است در آینده عملیاتی شود.

اما این برنامه‌های آینده سازمان غذا و دارو، نمی‌تواند درد فعلی تولیدکنندگان این صنعت را التیام بخشد و به آنها این اطمینان را بدهد که مشکلاتشان در آینده حل خواهد شد.

سهیلا سلحشورکردستانی، مدیرعامل یکی از شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات پزشکی در تهران به جام‌جم می‌گوید: واردات تجهیزات پزشکی، مجال چندانی برای نفس کشیدن تولید داخلی نداده است. خیلی از تجهیزات پزشکی که وارد کشور می‌شوند، کیفیتی به مراتب پایین‌تر از تولید داخلی دارند، اما همین محصولات به داخل کشور وارد می‌شود.سلحشور تاکید می‌کند که در کشور ما این همه تولیدکننده خوب انواع سرنگ وجود دارد و در این شرایط سوال ما این است که چرا باید سرنگ‌های کم‌کیفیت از چین وارد بشود؟

به اعتقاد این تولیدکننده، سیاست‌های تشویقی چندانی برای تولید تجهیزات پزشکی نیز وجود ندارد؛ به‌گونه‌ای که فعالیت بازرگانی در این حوزه، سودش به‌مراتب بیشتر از تولید است.ارائه وام‌های کم‌بهره و بلندمدت به تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی، سیاستی است که به گفته سلحشور در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته جواب داده است، اما در کشور ما وام‌هایی که به تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی داده می‌شود، بهره بسیار بالایی دارد.

دکتر اکبر منصوری، کارشناس نظام سلامت نیز در گفت‌وگو با جام‌جم معتقد است که واردات تجهیزات پزشکی، آفت تولید داخل است.

به گفته او، مثلا در کشوری مثل چین، چون تولید تجهیزات پزشکی را در سطح وسیع انجام می‌دهند، هزینه تمام شده تولید برایشان کمتر می‌شود و در نتیجه تولیدکننده داخلی نمی‌تواند در زمینه قیمت با آنها رقابت کند؛ به همین دلیل به باور منصوری باید از تولید داخلی حمایت شود تا بتواند در برابر واردات گسترده از بین نرود.

سازمان غذا و دارو: تولید داخل حمایت می‌شود

بدون حمایت از تولید دارو و تجهیزات پزشکی، اقتصاد مقاومتی معنا ندارد. فقط در شرایطی می‌توان در حوزه تجهیزات پزشکی، مردم در آرامش و آسایش خاطر باشند که اتکای اصلی به تولید داخل باشد نه به واردات تجهیزات پزشکی.

حسین صفوی، مدیرکل اداره نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با جام‌جم، آمار 60 درصدی واردات تجهیزات پزشکی را قبول دارد، اما تاکید می‌کند: این 60 درصد وارداتی که از آن صحبت می‌شود، به این معنی است که 60 درصد میزان ارز برای تهیه تجهیزات پزشکی از طریق واردات تامین می‌شود، اما اگر از نظر تعداد محصولات بخواهیم حرف بزنیم، بسیاری از تجهیزات پزشکی در داخل کشور تولید می‌شود. یعنی از لحاظ تعداد، میزان تجهیزات پزشکی تولید شده در داخل بیشتر از تعداد محصولات وارداتی است، اما از لحاظ قیمت و ارزش محصولات، مجموع تجهیزات پزشکی وارداتی قیمتی بالاتر از تولید داخلی دارد.

به گفته این مقام مسئول، بسیاری از این تجهیزات وارداتی، محصولاتی با فناوری بالاست که از کشورهای توسعه‌یافته‌ای مثل آلمان، آمریکا و برخی دیگر از کشورهای اروپایی وارد می‌شود.

البته حتی اگر حرف‌های صفوی را هم بپذیریم که عمده ارزبری تجهیزات پزشکی به واردات محصولات با فناوری بالا برمی‌گردد، اما داستان اینجاست که خیلی از شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات پزشکی از واردات محصولاتی گلایه می‌کنند که نمونه داخلی آن در کشور هم تولید می‌شود.

این گلایه تولیدکنندگان را صفوی هم قبول دارد و می‌گوید: برخی تجهیزات پزشکی وارداتی، یک سری لوازم مصرفی و عمومی است که صنایع داخلی هم توان تولید آن را دارد و به همین دلیل امسال تاکید بیشتری روی کنترل واردات و حمایت از تولید داخل انجام خواهیم داد.

اینها برنامه‌هایی است که قرار است در آینده انجام شود، اما باید دید تا زمان اجرایی شدن این سیاست‌ها، چند شرکت تولیدکننده تجهیزات پزشکی در داخل، توان این را دارند که در مقابل واردات گسترده تجهیزات پزشکی، دوام بیاورند و پرچم شکست و ورشکستگی را بالا نیاورند.

امین جلالوند - گروه جامعه