تجهیزات بیمارستان‌های دولتی نوسازی می‌خواهد

اما پیگیری‌های جام‌جم نشان می‌دهد که در اغلب مراکز درمانی ـ بخصوص در مراکز دولتی ـ همچنان بسیاری از تجهیزات پزشکی، از کیفیت استاندارد برخوردار نیستند و همین مساله روند درمان را با اختلال مواجه کرده است.

البته وقتی به گفته وزیر بهداشت، نیمی از بیمارستان‌های کشور فرسوده هستند؛ خیلی هم دور از انتظار نیست که تجهیزات پزشکی در مراکز درمانی ما هم دست کمی از این ساختمان‌های فرسوده نداشته باشد.

کیفیت پایین و فرسودگی بسیاری از تجهیزات پزشکی مراکز درمانی، فقط مختص تجهیزات درمانی نیست، بلکه وسایل معاینه، تجهیزات تشخیصی و آزمایشگاهی در بسیاری از مراکز درمانی نیز از کیفیت مطلوب برخوردار نیست.

جدای از تجهیزات پزشکی تخصصی، حتی در تجهیزات ساده پزشکی مثل برانکارد، تخت معاینه، سرنگ، تجهیزات سرم و دستگاه اکسیژن‌ساز نیز بسیاری از مراکز درمانی با فقر امکانات استاندارد روبه‌رو هستند.

قاچاق تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت

مشکل عمده دیگری که بازار تجهیزات پزشکی را به بازاری نامطمئن در نظام سلامت تبدیل کرده است، واردات تجهیزات پزشکی غیراستاندارد به کشور است.

این تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت، اغلب جایگزین تجهیزاتی می‌شود که در داخل کشور، توان تولید آنها وجود ندارد و همین واردات بی‌رویه، کار را برای استانداردسازی تجهیزات پزشکی، با مشکل مواجه کرده است.

روند قاچاق تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت و استفاده از آن در مراکز درمانی کشور به حدی واضح است که پیشتر نیز رئیس سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت بصراحت از قاچاق تجهیزات دارو سخن گفت و به جام‌جم توضیح داد: بر خلاف بازار داروی ایران که شرکت‌های قانونی موظف به توزیع دارو هستند، برای تجهیزات پزشکی چنین شرکت‌هایی نداریم و هم‌اکنون صدها عمده‌فروش و بنکدار به توزیع تجهیزات مصرفی بیمارستان‌ها مثل آنژوکت اقدام می‌کنند که گاه برخی از این اقلام توزیعی، به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود.

این مشکل تا آنجا پیش رفته است که به گفته دیناروند، حتی برخی فروشندگان این تجهیزات مصرفی بیمارستان‌ها با سندسازی‌های جعلی، جنس فروخته شده را به صورت جنس غیرقاچاق جا می‌زنند و به بیمارستان‌های دولتی می‌فروشند.

رکوردداران تجهیزات پزشکی غیراستاندارد

هر چقدر عمل جراحی یا فرآیند درمان تخصصی‌تر شود، به همان میزان نیز تجهیزات پزشکی مصرف شده، تخصصی‌تر می‌شود. مثلا درست است که در یک فرآیند درمانی ساده، استفاده از آتل‌های غیراستاندارد می‌تواند روند درمان را کند کند، اما در درمان‌های تخصصی مثل جراحی مغز و اعصاب، استفاده از تجهیزات پزشکی غیراستاندارد می‌تواند حتی به مرگ بیمار منجر شود.

دکتر محسن مصلحی، دبیر شورای عالی نظام پزشکی کشور نیز در گفت‌وگو با جام‌جم از وفور تجهیزات پزشکی غیراستاندارد در بازار گلایه می‌کند و می‌گوید: هم اکنون در حوزه درمان‌های ارتوپدی، مغز و اعصاب و قلب، بیشترین میزان تجهیزات پزشکی غیراستاندارد استفاده می‌شود و در این سه بخش شاهدیم که بسیاری از وسایل درمانی با کیفیت مطلوب برای درمان بیمار استفاده نمی‌شود.

استندهای قلبی (فنرهای کارگذاشته در رگ‌ها) و پیچ و پلاک‌های مصرفی در جراحی‌های ارتوپدی، نمونه وسایل تخصصی رایج در بیمارستان‌هاست که به گفته مصلحی، اغلب کیفیت خوبی ندارند.

البته به گفته وی، در تجهیزات پزشکی ساده هم نظام درمانی ما نتوانسته است نمره خوبی بگیرد و بخصوص در مناطق محروم، وجود تجهیزات پزشکی غیراستاندارد، بیشتر به چشم می‌آید.

اما محمد هاشمی، سخنگوی سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با جام‌جم معتقد است که با وجود تمام مشکلاتی که در این صنعت وجود دارد، تجهیزات پزشکی ما مدام در حال ارتقای کیفیت است و از زمان شروع طرح تحول سلامت نیز به این موضوع توجه شده است که کیفیت تجهیزات پزشکی، بهتر از قبل شود.

این مقام مسئول معتقد است که ارتقای کیفیت تجهیزات پزشکی، فرآیندی زمانبر است و نمی‌توان انتظار داشت که با شروع طرح تحول سلامت، همه کاستی‌ها در این زمینه برطرف شود، اما در عین حال هاشمی تاکید می‌کند که حمایت بیشتر از تولید تجهیزات پزشکی در داخل، می‌تواند بسیاری از مشکلات ما را در این حوزه برطرف کند.

از کمبود بودجه تا مافیای تجهیزات پزشکی

می‌گویند قاچاق دارو و تجهیزات پزشکی، سودی مشابه قاچاق مواد مخدر و سلاح دارد. این مشکل، کم و بیش در بسیاری از کشورها وجود دارد و در واقع، کمتر کشوری را می‌توان پیدا کرد که از فعالیت باندهای قاچاق تجهیزات پزشکی، مصون مانده باشد.

دبیر شورای عالی نظام پزشکی کشور هم معتقد است یکی از مهم‌ترین دلایل رواج تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت، وجود باندهای تجهیزات پزشکی است که با ورود قاچاق یا حتی واردات قانونی کالاهای غیراستاندارد، تجهیزات نامناسب پزشکی را وارد کشور می‌کنند و در این بین، بیشتر از آن‌که به فکر مصالح بیمار باشند، فقط در پی سود بیشتر هستند.

البته سخنگوی سازمان غذا و دارو، وجود مافیای واردات قانونی تجهیزات پزشکی را قبول ندارد و به جام‌جم می‌گوید: ما وجود چنین چیزی را قبول نداریم، البته شاید برخی تجهیزات پزشکی به صورت قاچاق وارد کشور شود، اما این موضوع که باندهایی در داخل، واردات قانونی تجهیزات پزشکی را در قبضه خودشان دارند، حرف درستی نیست و تیم‌های نظارتی وزارت بهداشت بر روند تولید و مصرف تجهیزات پزشکی نظارت دارند. اما جدای از این اختلاف نظر، امر واضح این است که نام این گروه‌ها را هر چه بگذاریم، این روزها واردات تجهیزات پزشکی غیراستاندارد در بسیاری از مراکز درمانی کشور انجام می‌شود و این کار از سوی هر گروه قانونی و غیرقانونی صورت می‌گیرد. لازم است که از ترویج این کالاهای آسیب‌رسان سلامت در مراکز درمانی کشور جلوگیری شود.

سالاری مارک‌ها در تجهیزات پزشکی

این روزها دیگر خیلی از افراد غیرمتخصص در نظام سلامت هم می‌دانند که کشور ما در زمره بیشترین مصرف‌کنندگان دارو در بین دیگر کشورهای جهان قرار دارد؛ موضوعی که مسئولان نظام سلامت نیز بارها به آن تاکید داشته‌اند.

اما موضوع مهم دیگر این است که کشور ما در زمینه تجهیزات پزشکی نیز با همین مساله دست و پنجه نرم می‌کند. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان نظام سلامت، روند مصرف تجهیزات پزشکی در کشور ما نیز از برنامه‌ریزی درستی برخوردار نیست و در این بخش هم مشابه بخش دارو، شاهد افزایش مصرف بی‌رویه هستیم.

جدای از آن، برندهای معروف خارجی نیز در بازار تجهیزات پزشکی داخل کشور جایگاه ویژه‌ای دارد، در حالی که به گفته مصلحی، در همه جای جهان، معیار مصرف تجهیزات پزشکی، قیمت مناسب و کیفیت عالی است، ولی در کشور ما بیشتر به مارک و نشان تجهیزات پزشکی توجه می‌شود. همه این موارد و کاستی‌ها نشان می‌دهد که هم وزارت بهداشت و هم سازمان‌های غیردولتی مرتبط با نظام سلامت، باید سطح نظارت بر روند تولید و مصرف تجهیزات پزشکی را افزایش دهند تا حداقل، بیماری که مجبور است از تجهیزات پزشکی استفاده کند، بیمارتر از مراکز درمانی کشور مرخص نشود.

امین جلالوند - گروه جامعه